7.1: Oorsprong van het leven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7 Evolutie

Paragraaf 1 De ontwikkeling van het leven

Programma

• Leerdoelen
• Lezen
• Verwerken
  

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat de catastrophetheorie inhoudt
2. Je kunt uitleggen wat de evolutietheorie inhoudt
3. Je kunt het verschil uitleggen tussen Lamarck's en Darwin's theorie
4. Je kunt benoemen wat neodarwinisme inhoudt

Bibliotheektijd

Lezen blz. 216 - 217

Ontwikkeling van het leven: de verschillende theoriën

1. Schepping (Genesis)
2. Catastrofetheorie (Cuvier 1768-1832)
3. Transformatietheorie (Lamarck 1744 - 1829)
4. Evolutie door selectie (Darwin 1809 - 1882)

Catastrofetheorie

(Cuvier)

Cuvier probeerde te verklaren waarom fossielen uit afzettingslagen niet lijken op de levende organismen in het gebied.

Theorie: Door catastrofe evenementen (natuurrampen) verdwijnen alle organismen in het getroffen gebied. Door nieuwe schepping ontstaan er nieuwe soorten in het gebied

Past binnen het schepingsverhaal

Schepping

• Gebaseerd op Genesis (bijbel)
• God schiep de aarde en al het leven
• Soorten veranderen niet want God heeft ze geschapen zoals ze zijn.
• Intelligent design: Leven is zo ingewikkeld/ingenieus dat het logisch is dat het bedacht is

Intelligent design

1. Natuurwetten wijzen op een schepper.

2. Het ontstaan van de aarde is zonder schepper gebaseerd op teveel toevalligheden:

- Alle constanten van het universum staan precies juist ingesteld voor mogelijkheid leven

- Ligging aarde is precies goede afstand van zon en andere planeten 

3. Het ontstaan van leven is onmogelijk volgens alleen natuurlijke selectie

- Zelfs het meest basale primitieve leven is zo ingewikkeld dat het nooit uit zichzelf kan ontstaan:

- Er moet iets ontstaan dat zichzelf kan kopiëren en eiwitten kan maken. Zelf het meest basale systeem dat dit zou kunnen is te ingewikkeld. 

Nanoarchaeum equitans

Simpelste levensvorm die we kennen

Genoom: 491000 basenparen lang en 536 eiwitcoderende genen

Transformatietheorie (Lamarck 1744-1829)

In de 18e eeuw -> soorten veranderen wel

Lamarck (1809) komt met de eerste evolutietheorie: 

• Fossielen uit verschillende lagen vertonen overeenkomsten in lichaamsbouw -> maakte een stamboom
• Theorie: tijdens het leven verworven eigenschappen worden doorgegeven aan de nakomelingen 

Evolutie door selectie (Darwin 1809 - 1882)

Darwin komt in 1859 met een nieuwe evolutietheorie door volgende inzichten: 

• Er is variatie tussen individuen van een populatie 
• Twaalf verschillende soorten Galápagosvinken op de verschillende Galápagos eilanden
• Eilanden hebben verschillende leefomstandigheden (type voedsel)
• Iedere soort specifiek aangepast aan de leefomstandigheden van het eiland
• Theorie: De omgeving oefent een selectie uit op de populatie. De individuen (vinken) die het best zijn aangepast aan de leefomstandigheden (type voedsel) overleven het langst en planten zich meer voort. Na aantal generaties bestaat populatie voornamelijk uit individuen die goed zijn aangepast aan type voedsel dat te vinden is. 

4 principes van Darwin

1. Er is (genetische) variatie binnen een soort

2. Er is een strijd om voorzieningen tussen individuen (Voedsel, voortplantingspartners, ruimte etc.)

3. De variatie binnen een soort levert sommige individuen een voordeel op t.o.v. andere individuen

4. Eigenschappen kunnen worden doorgegeven aan de nakomelingen

Neodarwinisme

Darwin kon geen verklaring voor hoe eigenschappen overerven.

De erfelijkheidswetten van Mendel en de ontdekkingen over DNA, recombinatie van allelel en mutaties gaven hier wel een verklaring voor en vulden daarmee de evolutietheorie van Darwin later aan en samen is het verwerkt tot de huidige neodarwinistische theorie. 

Wat is het antwoord van de vraag op de vorige slide? Nu

Evolutie of schepping? Wat geloof jij?

1. Evolutie
2. Schepping
3. Combinatie?

Verwerken

• Ga naar de planner op It's Learning en maak de opdrachten bij de les: Oorsprong van het leven (Paragraaf 7.1).
  -> Basis: in ieder geval
  -> Extra hulp: als je denkt de leerdoelen nog niet te beheersen.
  -> Verdieping: bij uitdaging of ter oefening van toets/examenvragen.
  
• Kijk de gemaakte opdrachten ook na. De antwoorden staan onder bronnen (hoofdstuk 7).
• Mail je vragen naar je docent of maak gebruik van het chat-uurtje.
  

College over evolutie door Freek Vonk:

https://www.npostart.nl/dwdd-university-presenteert-evolutie-door-freek-vonk/09-12-2016/VARA_101381430