7.1: Ontstaan van de mens

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7 Evolutie

Paragraaf 1 Ontstaan van de mens

Programma

• Leerdoelen
• Bibliotheek-tijd
• Verwerken
  

Leerdoelen

1. Je beschrijft hoe de diversiteit aan levende wezens is ontstaan volgens het creationisme en volgens de evolutietheorieën van Lamarck en Darwin. 
2. Je beschrijft de evolutie van de mens volgens gangbare wetenschappelijke ideeën. 

Bibliotheektijd

Lezen blz. 215-217

Na iedere natuurramp vond er weer een nieuwe schepping plaats. Dit past bij.....

1. Creationisme
2. De theorie van Cuvier
3. De theorie van Lamarck
4. De theorie van Darwin

Deze afbeelding is een voorbeeld van......

1. Creationisme
2. De evolutietheorie van Darwin
3. De evolutietheorie van Lamarck
4. Neodarwinisme

De ontdekking van het DNA en ...... hebben de evolutietheorie een moleculaire onderbouwing gegeven. Die aanvullingen op de evolutietheorie van Darwin vormen de basis voor de neodarwinistische theorie. Welk woord moet staan op de ......

Waarom wordt mitochondriaal DNA gebruikt om de herkomst te bepalen van een recente gemeenschappelijke vrouwelijke voorouder.

1. Alleen vrouwen hebben mitochondriaal DNA
2. Alleen vrouwen kunnen mitochondriaal DNA doorgeven aan nakomelingen
3. Het mitochondriaal DNA van mannen bevat te veel mutaties
4. Vrouwen hebben twee X-chromosomen

Als vragen goed gingen... keuze...

1. Zelf aan de slag met de planner
2. Eerst meedoen met uitleg

Ontwikkeling van het leven: de verschillende theoriën

1. Schepping (Genesis)
2. Catastrofetheorie (Cuvier 1768-1832)
3. Transformatietheorie (Lamarck 1744 - 1829)
4. Evolutie door selectie (Darwin 1809 - 1882)

Schepping

• Gebaseerd op Genesis (bijbel)
• God schiep de aarde en al het leven
• Soorten veranderen niet want God heeft ze geschapen zoals ze zijn.
• Intelligent design: Leven is zo ingewikkeld/ingenieus dat het logisch is dat het bedacht is

Catastrofetheorie

(Cuvier)

Cuvier probeerde te verklaren waarom fossielen uit afzettingslagen niet lijken op de levende organismen in het gebied.

Theorie: Door catastrofe evenementen (natuurrampen) verdwijnen alle organismen in het getroffen gebied. Door nieuwe schepping ontstaan er nieuwe soorten in het gebied

Past binnen het schepingsverhaal

Transformatietheorie (Lamarck 1744-1829)

In de 18e eeuw -> soorten veranderen wel

Lamarck (1809) komt met de eerste evolutietheorie: 

• Fossielen uit verschillende lagen vertonen overeenkomsten in lichaamsbouw -> maakte een stamboom
• Theorie: tijdens het leven verworven eigenschappen worden doorgegeven aan de nakomelingen 

Evolutie door selectie (Darwin 1809 - 1882)

Darwin komt in 1859 met een nieuwe evolutietheorie door volgende inzichten: 

• Er is variatie tussen individuen van een populatie 
• Twaalf verschillende soorten Galápagosvinken op de verschillende Galápagos eilanden
• Eilanden hebben verschillende leefomstandigheden (type voedsel)
• Iedere soort specifiek aangepast aan de leefomstandigheden van het eiland
• Theorie: De omgeving oefent een selectie uit op de populatie. De individuen (vinken) die het best zijn aangepast aan de leefomstandigheden (type voedsel) overleven het langst en planten zich meer voort. Na aantal generaties bestaat populatie voornamelijk uit individuen die goed zijn aangepast aan type voedsel dat te vinden is. 

4 principes van Darwin

1. Er is variatie binnen een soort

2. Er is een strijd om voorzieningen tussen individuen (Voedsel, voortplantingspartners, ruimte etc.)

3. De variatie binnen een soort levert sommige individuen een voordeel op t.o.v. andere individuen

4. Eigenschappen worden doorgegeven aan de nakomelingen

Neodarwinisme

Darwin kon geen verklaring voor hoe eigenschappen overerven.

De erfelijkheidswetten van Mendel en de ontdekkingen over DNA, recombinatie van allelel en mutaties gaven hier wel een verklaring voor en vulden daarmee de evolutietheorie van Darwin later aan en samen is het verwerkt tot de huidige neodarwinistische theorie. 

Wat is het antwoord van de vraag op de vorige slide?

Verwerken

• Ga naar de planner op It's Learning en maak de opdrachten bij de les: Ontstaan van de mens (Paragraaf 7.1).
  -> Basis: in ieder geval
  -> Extra hulp: als je denkt de leerdoelen nog niet te beheersen.
  -> Verdieping: bij uitdaging of ter oefening van toets/examenvragen.
  
• Kijk de gemaakte opdrachten ook na. De antwoorden staan onder bronnen (hoofdstuk 7).
• Mail je vragen naar je docent of maak gebruik van het chat-uurtje.
  

College over evolutie door Freek Vonk:

https://www.npostart.nl/dwdd-university-presenteert-evolutie-door-freek-vonk/09-12-2016/VARA_101381430