3.4 Westerse wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

3.4 Westerse wereldrijken 

Neem voor je blz. 49

Aan het eind van de paragraaf kun je uitleggen:

•  Hoe koloniale wereldrijken ontstonden. 
• Hoe het imperialisme plaatsvond in Azië. 
• Hoe het imperialisme plaatsvond in Afrika. 

Begintaak

Leg in je eigen woorden uit wat AFZETGEBIED betekent. 

2 minuten

Zelfstandig en in stilte

Weet je het niet? Kijk op par. 3.4 (blz. 49)

Eerder klaar? Lees par. 3.4

Het gebied waar ik mijn producten afzet/verkoop. 

Ik kan een kolonie gebruiken om mijn producten te verkopen. 

Voorbeeld: Europeanen verkochten er hun industrieproducten, zoals katoenentstoffen uit de Nederlandse textiel industrie. 

Europeanen verkochten er hun industrieproducten. dat leverde veel winst op. 

Programma

1. Huiswerk bespreken

2. Uitleg par. 3.4

3. Doelen beantwoorden

4. Filmpje kijken

Miss dit zelf toevoegen en even kijken hoe het uitkomt met opdrachten maken. 

Industriële revolutie 1750-1900, wat was dit ook al weer? 

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• Door de toenamen van de productie en de komst van nieuwe producten nam de vraag naar grondstof toe.

Eerst vragen wat was de industriële revolutie ook alweer?

Van handmatige productie naar machinaal. 

Mensen hadden meer grondstoffen nodig en gingen ook opzoek naar gebieden waar ze die grondstoffen konden verkopen. 

Daarna uitleggen. 

wat bedoel ik met grondstof? dat heb je nodig om een product te maken, tarwe, olie, katoen, goud etc. 

Waar komen die grondstoffen vandaan?

• Afrika en Azië (tropische gebieden). 
  
• Met name tussen 1870 en 1910 breidden Europese landen hun kolonies enorm uit. Dit heet MODERN IMPERIALISME
  

Dit gedrukte overschrijven. 

Imperium, een rijk bouwen. Ik ga invloed daar uitoefenen. 

Kolonialisme is waar de ene natie de controle over de andere overneemt en imperialisme verwijst naar politieke of economische controle, formeel of informeel.

Imperialisme heeft te maken met macht en invloedsfeer. Als de VS een vliegbasis bouwt in Japan of er alles aan doet om bondgenoten te verzamelen (zoals b.v. via de NAVO) dan noemen landen die dat niet zo prettig vinden dat snel imperialisme. Kleine kinderen in Noord-Korea wordt al geleerd dat de VS een imperialistisch verderfelijk land is. Maar landen als Rusland en China doen natuurlijk precies hetzelfde.

Kolonisatie gaat veel verder. Je wilt dan ook macht en invloed, maar je neemt dan ook daadwerkelijk de touwtjes in handen. In onze vroegere kolonieen maakten we ook echt de dienst uit (Nieuw-Guinea, Suriname) en het werd ook echt Nederlands grondgebied. Er golden Nederlandse wetten, en er was een Nederlandse Gouverneur.

Kolonisatie bestaat eigenlijk niet meer; imperialisme wel, maar als imperialisme ergens goed voor is, je pikt geen land in, en het gaat niet ten koste van de inwoners, dan noemen we het meestal niet zo. We hebben het dan liever over vriendschappelijke betrekkingen ;-)

Waarom?

1. Door de industriële revolutie wilden Europeanen hun kolonies gebruiken als AFZETGEBIED.
2. Het blanke superioriteitsgevoel.
   

Samen lezen 'Imperialisme in Afrika' blz. 50 

Imperialisme in Afrika

Europese landen wilden kolonies ten zuiden van de Sahara. 

Europese vertegenwoordigers kwamen in 1878 bij elkaar in de Conferentie van Berlijn = Afrika werd verdeeld door de Europese landen. 

Rechte grenzen

Conferentie van Berlijn = Afrika werd verdeeld door Europese landen.

Imperialisme Afrika.

 

Modern imperialisme in Afrika

   (Conferentie van Berlijn 1884-1885)

Gevolgen modern imperialisme

• Gevolg --> Europeanisering.
• = Dat is de verspreiding van de Europese cultuur (zoals de taal)

Samen lezen 'Imperialisme in Afrika' blz. 50 

Samen lezen blz 50 'imperialisme Afrika.'

Dit zijn namelijk niet de enige gevolgen....

Bestuur landen in handen van Europeanen

Vaststellen van grenzen leidde (nog steeds) tot conflicten

Ontelbare doden door o.a. geweld, dwangarbeid, hongersnoden

Culturele veranderingen door invloed van westerse cultuur en wetenschap.

Economische uitbuiting

Hierdoor zijn er vandaag de dag nog steeds conflicten in Afrika. 

Afbeeldingen in het boek bespreken. 

Spotprent: onderaan de tekst staat. Braaf beest, ik heb hem alvast de tanden uitgerukt. 

Maak de volgende opdrachten:

• Opdracht 1,2,3 bladzijde 55. 
• Schrijf de volgende begrippen + omschrijving over:
• invloedssferen, mogendheid, conferentie, bezetten. 

Samen lezen blz 50 'imperialisme Afrika.'

Dit zijn namelijk niet de enige gevolgen....

Bestuur landen in handen van Europeanen

Vaststellen van grenzen leidde (nog steeds) tot conflicten

Ontelbare doden door o.a. geweld, dwangarbeid, hongersnoden

Culturele veranderingen door invloed van westerse cultuur en wetenschap.

Economische uitbuiting

Hierdoor zijn er vandaag de dag nog steeds conflicten in Afrika. 

Afbeeldingen in het boek bespreken. 

3.4 Westerse wereldrijken. Neem voor je blz. 50 + 51

Planning van vandaag:

•  Herhaling vorige les. 
• Paragraaf 3.4 afmaken. 
• Woensdag :) 
• Eerste les na de projectweek: proefwerk H3 

Vorige les.......

• Wat is modern imperialisme?
• Wat is een afzetgebied?
• Wat werd er afgesproken op de conferentie van Berlijn?

Het uitbreiden van de kolonies, invloedssferen rond 1870. 

Samen lezen blz. 49: Modern imperialisme in Azië

Vietnam, Cambodja, Bangladesh, filipijnen, Taiwan. 

Sri Lanka

Imperialisme in Azië

• Westerse mogendheden hadden in de 19e eeuw kolonies in Azië.
• Vooral Groot-Brittannië breidde zijn gebieden uit.
• Ook Fransen, Nederlanders en Amerikanen veroverden gebieden in Azië.
• China was geen kolonie, maar kwam wel onder de invloed van Europese landen te staan. Door geweld en dreigement kregen Europeanen 

INVLOEDSSFEREN.

invloedssferen: gebied waar een staat van buiten veel invloed op heeft. 

Franse politieke cartoon uit 1898. Een gebakje vertegenwoordigt "Chine" (Frans voor China) en wordt verdeeld over karikaturen van koningin Victoria van het Verenigd Koninkrijk, Willem II van Duitsland (die kibbelt met koningin Victoria over een stuk grensland, terwijl hij een mes in de taart om agressieve Duitse bedoelingen aan te duiden), Nicolaas II van Rusland, die naar een bepaald stuk kijkt, de Franse Marianne (van wie diplomatiek wordt aangetoond dat ze niet deelneemt aan het snijwerk, en wordt afgebeeld als dicht bij Nicolaas II, als herinnering van de Frans-Russische Alliantie), en een samoerai die Japan vertegenwoordigt, die zorgvuldig nadenkt over welke stukken ze moeten nemen. Een stereotiepe Qing-functionaris gooit zijn handen in de lucht om ze te stoppen, maar staat machteloos. Het is bedoeld als een figuurlijke weergave van de imperialistische neigingen van deze naties in de richting van China gedurende het decennium.

Japan

• Japan was het enige Aziatische land met industrie en daardoor werd het geen kolonie van een Europees land, maar werd zelf een imperialistische mogendheid die Korea inlijfde. 

Deze oorlog gaat onder meer om Korea. Korea is van oudsher een vazalstaat van China, maar komt steeds meer onder invloed van Japan te staan. Beide landen mengen zich in de binnenlandse aangelegenheden van Korea, waarna de oorlog uitbreekt. De strijd wordt gevoerd op land en op zee, waarbij de Chinese vloot wordt vernietigd. Japan is vele malen beter georganiseerd. Op 17 april 1895 moet China het hoofd buigen en wordt het vredesverdrag van Shimonoseki ondertekend. In dit verdrag wordt de onafhankelijkheid van Korea erkend en staat China Taiwan af aan Japan.

In de 19e eeuw breidden Nederlanders hun gebieden in Indonesië steeds verder uit.

Ze noemden hun kolonie Nederlands-Indië.

Nederlands-Indië

Samen lezen blz. 50 'Het nederlandse wereldrijk.' 

Verovering Nederlands-Indië

• Veel geweld.
• Tussen 1874 en 1914 voerde het Nederlands-Indische leger een guerrillaoorlog: een oorlog tegen strijdtroepen die zich onder de bevolking verschuilden en kleine aanvallen uitvoerden. 
  

Atjehoorlog

Aan de slag!

• Maak opdracht 5,6,7 bladzijde 56 + 57 werkboek. 
• Eerder klaar? maak opdracht 8 + 9 blz. 57 werkboek.
• Eerste 3 minuten in stilte
• Daarna 4 minuten rustig overleggen. 

Huiswerk bespreken daarna de leerlingen aan het werk zetten met de nieuwe opdrachten. 

Check in duo's opdracht? 

Deze klassikaal bespreken. 

Hierna histoclip met vragen NL-Indië?

Moet ik nog wat uitleggen over imperialisme Azië? invloedssferen etc? Dit aan Cheryl vragen.

SO bespreken?  

Gevolgen Modern Imperialisme

• Bestuur landen in handen van Europeanen
  
• Vaststellen van grenzen leidde (nog steeds) tot conflicten
  
• Ontelbare doden door o.a. geweld, dwangarbeid, hongersnoden
  
• Culturele veranderingen door invloed van westerse cultuur en wetenschap.
• Economische uitbuiting

Het Nederlandse wereldrijk

• Geheel Indonesië werd een kolonie. 
• Ze dwongen de bevolking om onder andere suiker, tabak en koffie te verbouwen en aan Nederland te leveren.
• Nederland had ook kolonies in Amerika: Suriname en de Nederlandse Antillen.

Multatuli

geschreven door: 

Eduard Douwes Dekker

over de slechte behandeling van de Indonesische mensen. 

Opdrachten maken 

Werkboek blz. 55, opdrachten 1a, 1c en 3a en 3b.

10 minuten

Zelfstandig, zachtjes overleggen mag. 

Eerder klaar? Maak het huiswerk : opdracht 4

 

Leerdoelen

3. Hoe vond het modern imperialisme plaats in Azië?

Vorige les:

1. Welke motieven speelden een belangrijke rol bij het modern imperialisme?

2. Hoe vond het modern imperialisme plaats in Afrika?

Rond 1700

handelskapitalisme 

Rond 1900

modern imperialisme

Wat valt op?

Imperialisme in Afrika

De Europese landen nemen steeds meer gebieden in in Afrika: 

Vooral rondom de kust. 

• Maar bij het innemen van de binnenlanden konden er problemen ontstaan; Van wie is welk stuk grond? 
• Otto von Bismarck; Conferentie van Berlijn; Afrika verdelen. 

• Grote afwezige: Afrikanen zelf. 

Wat is de maker van deze bron duidelijk maken? 

Rond 1700

handelskapitalisme 

Rond 1900

modern imperialisme

Wat valt op?