Hoera voor het kapitalisme!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoera voor het kapitalisme!

Spoorboekje

1. De vrije markt en het potloodje

2. Drie functies van prijzen

3. Hoera voor kapitalisme?

Leerdoel

5.    Je kunt uitleggen waarom communisme volgens Friedman een slecht idee is, waarom het marktmechanisme geen overheidsbemoeienis nodig heeft en welke drie functies prijzen volgens hem hebben

1. De vrije markt en het potloodje

- Milton Friedman (1912-2006): econoom en voorvechter van vrije markt kapitalisme

- Economisch adviseur van President Reagan en Pinochet

- Nobelprijs in economie (1976)

Boeken:

- Capitalism and Freedom (1962)

- Free to Choose (Aan ons de keus, 1980)

1. Vrije markt en het potloodje

- Tegen een door de overheid geleide economie: Rusland

1. Levert weinig op: 1% privegrond en 1/3 van de agrarische productie

2. Moeilijk om privé iniatief de kop in te drukken: zwarte markt

3. Inefficient: wachtlijsten 

Welk punt wil Friedman met dit verhaaltje over zijn potlood maken, denk je?

1. De vrije markt en het potloodje

-Adam Smith: Wealth of Nations (1776)

-Welbegrepen eigenbelang (self-interest): de bakker maakt geen brood, omdat hij om je geeft, maar omdat hij daar zelf baat bij heeft.

- Onzichtbare hand (invisible hand):

als iedereen zijn welbegrepen eigenbelang nastreeft, dan heeft iedereen daar baat bij.

- Friedman: de vrije markt zorgt voor welvaart en vrede.

2. Drie functies van prijzen

1. Doorgeven van informatie aan de mensen die het moeten weten:

Geboortegolf --> meer potloden --> winkel bestelt meer --> groothandelaar geeft meer opdrachten aan fabrieken --> fabrieken kopen meer grondstoffen. Maar ook omgekeerd.

2. Prikkelen: zorgt ervoor dat mensen gaan reageren op informatie over vraag en aanbod, maar ook op zoek gaan naar efficientere productiemethodes

3. Verdelen van het inkomen: wordt bepaald door verkoopwaarde en gemaakte kosten (arbeid, land, gebouwen etc).

Wat vinden jullie: is de vrije markt altijd een goed idee? Of zijn er ook markten waarbij de overheid wel moet ingrijpen? (denk bijvoorbeeld aan de zorg of aan het onderwijs)

Volgende les

- Hoera voor het communisme!

- Lezen: tekst Marx.