4/2 gramaatica 3.6 bedrijvende en lijdende vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Bedrijvende en lijdende vorm

Planning

• Lesdoel
• Korte activiteit
• Terugblik
  
• Instructie - Iedereen in groepen aan het werk
• Exitticket
• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kun je benoemen wat  bedrijvende vorm en lijdende vorm inhouden;
• kun je onderscheid maken tussen bedrijvende en lijdende vorm;
• kun je zinnen met een lijdende vorm herschrijven in de bedrijvende vorm en omgekeerd.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

1

Bedrijvende Vorm

Lijdende Vorm

Het onderwerp van de zin is actief

Het onderwerp van de zin is NIET actief

Het doelpunt wordt door Ronaldo gemaakt

Messi maakt een schitterend doelpunt

De band zingt het mooie liedje.

Het programma wordt gekeken door Tim.

Bedrijvende zin

Lijdende zin

In de lijdende vorm doet het onderwerp ...

1. iets
2. niets

De lijdende vorm wordt ook wel de actieve vorm genoemd.

1. juist
2. onjuist

Een zin in de lijdende vorm bevat altijd het hulpwerkwoord worden of zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Een zin in de lijdende vorm heeft nooit een lijdend voorwerp.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe maak je een lijdende vorm?

1. Je maakt van het onderwerp een lijdend voorwerp
2. Je maakt van het meewerkend voorwerp een lijdend voorwerp
3. Je zet de bijwoordelijke bepaling achteraan
4. Je maakt van het lijdend voorwerp het onderwerp

Het verschil

• Bedrijvend = actief: je (het onderwerp) doet iets
• Lijdend = passief: je (het onderwerp) ondergaat iets

Van bedrijvend naar lijdend

  Lijdensvoorwerp                                -->                                       wordt onderwerp

Bedrijvende zin - actief

Jaimie | laat | de hond | uit.

o = Jaimie

wg = laat uit

lv = de hond

Lijdende zin - passief

De hond | wordt | uitgelaten.

o = De hond

wg = wordt uitgelaten

Lijdende zin - passief

De hond | wordt | door Jaimie | uitgelaten.

o = De hond

wg = wordt uitgelaten

bwb = door Jaimie

Het zinsdeel met door maakt duidelijk wie iets doet. 

--> Dit noemen we een door-bepaling. De door-bepaling benoemen we in de zinsontleding als bijwoordelijke bepaling (bwb).

Lijdende zinnen bestaan altijd uit een vorm van het hww worden of zijn + vd.

In het kort de kenmerken van een lijdende zin:

1 Het onderwerp doet zelf niets, maar ondergaat de handeling.

2 Er staat een door-bepaling in, of die kun je erbij bedenken.

3 De zin bevat een vorm van het hulpwerkwoord worden of zijn + voltooid deelwoord.

Werk voor deze les + huiswerk: 

Pak je VIP en noteer:

Hoofdstuk 3, § 3.7 Grammatica zinsdelen opdracht 8, 9 en 10 met je groepje

 + thuis: opdracht 6, 7 en 11

+ alle geresette opdrachten  § 3.7 Grammatica zinsdelen 

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is= huiswerk

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kun je benoemen wat  bedrijvende vorm en lijdende vorm inhouden;
• kun je onderscheid maken tussen bedrijvende en lijdende vorm;
• kun je zinnen met een lijdende vorm herschrijven in de bedrijvende vorm en omgekeerd.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Ik kan benoemen wat bedrijvende en lijdende vorm is, kan deze herkennen en kan zinnen omzetten van de bedrijvende naar de lijdende vorm en andersom.

😒🙁😐🙂😃

Even oefenen. Sleep de zinnen naar het juiste hokje. Is de zin bedrijvend of lijdend?

Bedrijvend

Lijdend

Hij zal waarschijnlijk de iPhone kopen.

De auto is door de man gekocht.

Mijn dochter zoekt een kamer in Utrecht.

Je moet hem niet zo plagen.

De menigte werd door de politie verspreid.

Hij zou dat zelf gedaan hebben.

De kamer was door de brand zwartgeblakerd.

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?