Les 3: Elementen en verbindingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

 Elementen en verbindingen

Mendelejev

Chemische reacties

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en er ontstaan nieuwe stoffen, de reactieproducten.

Ontstaan er bij deze reactie elementen of verbindingen?

2H​2​​O−>2H​2​​+O​2​​

1. Alleen elementen
2. Alleen verbindingen
3. Elementen en verbindingen

Chemische reacties

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en er ontstaan nieuwe stoffen, de reactieproducten.

beginstof(fen)                            reactieproduct(en)

Energie effecten

Exotherm:

Er komt bij de reactie energie vrij.

Endotherm: 

Er moet aan de reactie energie worden toegevoegd.

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Bij een ontledingsreactie heb je 1 beginstof.

Er zijn drie soorten ontledingsreacties.

1. Thermolyse: ontleding door middel van warmte.
2. Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.
3. Fotolyse: ontleding door middel van licht.

Thermolyse: ontleding door middel van warmte.

hout (vast)  

  

zwart (vast) + walm (vast in gas) + helder (vloeibaar) 

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.

water (vloeibaar)  

  

waterstof (gas) + zuurstof(gas) 

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Het periodiek systeem bestaat uit twee soorten elementen.

• metalen (geel)
• niet metalen (blauw)

Elementen en verbindingen

Eigenschappen van metalen

• Ze geleiden elektrische stroom.
• Ze zijn goede warmtegeleiders.
• Ze hebben in het algemeen een hoog smeltpunt (uitgezonderd kwik).
• Ze zijn makkelijk te vormen door smeden en walsen.
• Ze hebben van nature een glanzend uiterlijk.

2.3 Elementen en verbindingen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 1: alkalimetalen, zeer reactief en reageren heftig met water.

2.3 Elementen en verbindingen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 1: alkalimetalen, zeer reactief en reageren heftig met water.

2.3 Elementen en verbindingen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

2.3 Elementen en verbindingen

Onderzoek: Natrium (en kalium) in water (demo)

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Onderzoek: Natrium in water (demo)

2.3 Elementen en verbindingen

Reactieschema:

                    natrium (vast) + water (vloeibaar) 

               natronloog (opgelost) + waterstof(gas)

Als natrium met water in aanraking komt, treed een reactie op. Daarbij ontstaat waterstofgas en natriumhydroxide (NaOH).
Kom je natrium in de natuur tegen als element of verbinding?

1. element want het reageert makkelijk met andere stoffen
2. element want het reageert niet met andere stoffen
3. verbinding want het reageert makkelijk met andere stoffen
4. verbinding want het reageert niet met andere stoffen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Onderzoek: Kalium) in water (demo)

2.3 Elementen en verbindingen

Reactieschema:

                    kalium (vast) + water (vloeibaar) 

               kaliloog (opgelost) + waterstof(gas)

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 1: alkalimetalen, zeer reactief en reageren heftig met water.
• Bij reactie met water ontstaat waterstof, dat kan spontaan ontbranden en maakt de reactie heftiger.

2.3 Elementen en verbindingen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 17: halogenen (zoutvormers), zeer reactief.

2.3 Elementen en verbindingen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 17: halogenen (zoutvormers), zeer reactief.
• Halogenen vormen gemakkelijk verbindingen met metalen, bijvoorbeeld natrium en chloor wordt keukenzout.

2.3 Elementen en verbindingen

Halogenen vormen gemakkelijk verbindingen met metalen, bijvoorbeeld natrium en chloor wordt keukenzout.

2.3 Elementen en verbindingen

keukenzout

natriumchloride

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

1. Groep 18: edelgassen reageren niet met andere elementen en vormen dus geen verbindingen.

2.3 Elementen en verbindingen

ontleedbare stoffen

verschillende atoomsoorten

niet - ontleedbare stoffen

dezelfde atoomsoorten

2.3 Elementen en verbindingen

H	waterstof	Fe	ijzer	P	fosfor
C	koolstof	Cu	koper	Mg	magnesium
N	stikstof	Pb	lood	Al	aluminium
O	zuurstof	Sn	tin	Na	natrium
S	zwavel	Ag	zilver	K	kalium
Cl	chloor	Br	broom	Ca	calcium
F	fluor	I	jood

2.3 Elementen en verbindingen

Is dit een element of verbinding: NH3?

1. element
2. verbinding

Element of verbinding?

1. Verbinding
2. Element

Is dit een element of verbinding: Mg ?

1. element
2. verbinding