[V5] Verlicht Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Verlicht

Absolutisme

Catharina de Grote 

(Rusland)

Doelen

Je kan aan het einde van de les:

- uitleggen hoe het bestuur van een verlicht vorst verschilde van het bestuur van een absoluut vorst;

- uitleggen waarom een verlicht vorst niet alle verlichte idealen doorvoerde.

Even opfrissen.
Absolute vorsten legitimeerden hun macht
door/op basis van:

1. Volkssoevereiniteit
2. De idealen van de Verlichting
3. Het Droit Divin
4. Verkiezingen door de adel

Even opfrissen.
Leg in eigen woorden uit wat het Droit Divin inhield.

Even opfrissen.
Welk van onderstaande is géén verlichtingsideaal?

1. Het bestuur in een land moet verdeeld worden .
2. De rol van God in de wereld is aantoonbaar.
3. Van nature is elk mens gelijk aan elkaar.
4. Ieder mens heeft recht op zijn eigen geloof.

Bedenk.
Wat zou 'verlicht absolutisme' volgens jou
kunnen betekenen?

Casus:

    Voltaire en Frederik de Grote

Samen lezen:

Casus H8.2

Europa ~1750

Vorsten proberen hun rijk efficiënter te besturen.

Betere belastinginning = meer geld voor oorlogen.

Betere wetenschap = moderne (oorlogs)techniek.

Verlicht Absolutisme (1)

• Hervormingen met de bedoeling om de samenleving te verbeteren.

• Macht gelegitimeerd op rationele redenering i.p.v. religie. -> Verlichte vorsten zagen zichzelf als de beste manier om tot vooruitgang te komen. 

Verlicht Absolutisme (2)

De verlichtingsidealen werden zo van bovenaf opgelegd.

Goed voor een groot deel van de bevolking, maar ging ten koste van rechten en privileges die al eeuwen bestonden -> leidt (ook) tot onrust -> niet alle idealen worden daardoor doorgevoerd.

Een oefenvraag:

Een uitspraak van Koning Frederik de Grote van Pruisen: 

“De vorst moet steeds bedenken, dat hij maar een mens is, net als zijn onderdanen. Als hij de belangrijkste rechter, de belangrijkste generaal, de belangrijkste minister en de rijkste van zijn land is, dan moet hij daar iets goeds mee doen. Hij is alleen maar de eerste dienaar van de staat.”

Leg uit waarom, op basis van de uitspraak, Frederik de Grote een ‘verlicht vorst’ genoemd wordt.

Uitspraak

Waar?

Voorbeelden van verlicht absolutisme:

• Pruisen              (Frederik de Grote)
• Oostenrijk        (Jozef II)
• Rusland            (Catharina de Grote)

Waar (niet)?

In Frankrijk blijft het 'Ancien Régime' de standaard. Boeken en verlichte denkers worden verbannen.

In de Republiek en Groot-Brittannië worden veel uitgaven van verlichtingsdenkers gepubliceerd.

Leg uit waarom het in de Republiek makkelijker was om 'verboden' teksten te drukken en te publiceren.

Doelen

Je kan aan het einde van de les:

- uitleggen hoe het bestuur van een verlicht vorst verschilde van het bestuur van een absoluut vorst;

- uitleggen waarom een verlicht vorst niet alle verlichte idealen doorvoerde;

- benoemen waar in Europa dit (niet) plaatsvond.