week 4 Kwaliteitskaders

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

week 4 

Kwaliteitskaders, Protocollen en Richtlijnen

Leerdoelen: de student kan

aan de hand van de theorie uitleggen hoe protocollen, standaarden en richtlijnen bijdragen aan kwaliteitsbevordering.

Leermiddelen: Thiemen

Beroep en organisatie n4:

• Module 6 H1: 1.4 t/m 1.7
• Module 7: H1:1.1.3 en H2: 2.4 t/ 2.4.2

Kwaliteit van zorg

* Microniveau: 

Zorgverlening die het dichtst bij de zorgvrager ligt.

* Mesoniveau:

Meso betekent "midden". De omgeving waarin de zorg verleend wordt.

* Macroniveau:

Macro betekent "groot". Beleid en koepelorganisaties.

Kwaliteitskader

Documenten die door de sectoren zijn opgesteld waarin staat beschreven waar de zorg minimaal aan moet voldoen.

doel

Het doel van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg is drieledig. Ten eerste beschrijft dit document wat cliënten en hun naasten mogen verwachten van verpleeghuiszorg. 

Ten tweede biedt dit document opdrachten voor zorgverleners en zorgorganisaties om samen de kwaliteit te verbeteren en het lerend vermogen te versterken. 

Ten derde vormt dit document het kader voor extern toezicht en voor inkoop en contractering van zorg.

( Zorginzicht.nl )

Inspectie

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd houdt toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de zorg en jeugdhulp in Nederland. Daarnaast waken zij, samen met andere Europese landen, over de internationale markt van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen.

www.rovid.nl

Kenmerken goede zorg

• Veilig
• Doeltreffend
• Doelmatig
• Clientgericht
• Tijdig verleend
• Afgestemd behoefte client 

Deskundigheid 

Les 2: Protocollen, procedures en richtlijnen

Standaard procedures en protocollen

Een manier om de kwaliteit van hulp- en zorgverlening te verbeteren, is het invoeren van een standaardprocedure of een protocol. ​

Dit betekent dat je een handeling dan voortaan volgens bepaalde richtlijnen uitvoert.​

 Met deze kwaliteitsborging geeft de organisatie de cliënten de verzekering dat de hulp- en zorgverlening aan bepaalde eisen voldoet.​

Niet elke werkwijze of methode kan trouwens omgezet worden in een standaardprocedure of protocol.

Waar is meer ruimte om naar eigen inzicht te handelen?

1. Procedure
2. Protocol

Standaardprocedure

Als je op het werk gebruikmaakt van een standaardprocedure, dan wil dat zeggen dat je een richtlijn volgt bij het werken. ​

Een standaardprocedure geeft dus duidelijkheid en houvast. ​

In sommige situaties gaat een standaardprocedure niet ver genoeg. Een standaardprocedure is namelijk een richtlijn en dat betekent dat de beroepsbeoefenaar ruimte heeft om van de standaard af te wijken. ​

​

Als het handelen van de beroepsbeoefenaar preciezer vastgelegd moet worden, dan is het beter om een protocol in te voeren.

Protocol

In een protocol staat welke handelingen je in welke volgorde ​

       moet uitvoeren. Er staat dus stap voor stap precies omschreven ​wat je in een bepaalde situatie wel en niet moet doen. ​

In een calamiteitenprotocol staat bijvoorbeeld precies omschreven ​hoe je moet handelen bij een ramp of noodsituatie. 

Waarom kunnen protocollen veranderen?

1. Er is een verandering gekomen in de wet (bijvoorbeeld omdat bepaalde producten niet meer gebruikt mogen worden)

2. Er zijn bepaalde gebeurtenissen (bijvoorbeeld nu met Corona)

3. In de praktijk blijkt dat een protocol niet goed werkt

Waarom kunnen protocollen veranderen?

1. Er is een verandering gekomen in de wet (bijvoorbeeld omdat bepaalde producten niet meer gebruikt mogen worden)

2. Er zijn bepaalde gebeurtenissen (bijvoorbeeld nu met Corona)

3. In de praktijk blijkt dat een protocol niet goed werkt

Standaardprocedures en protocollen: voor- en nadelen

Moet je een protocol altijd opvolgen?

1. Ja, daar is het een protocol voor
2. Nee, het is een advies, als je het zelf beter weet doe je het op jouw manier
3. Nee, het ligt eraan hoe actueel het protocol is
4. Ja, als je een protocol niet volgt, kan je ontslagen worden

Houd er rekening mee dat de inhoud van protocollen en richtlijnen voortdurend geëvalueerd worden, omdat dit actueel moet blijven. Verder moet je een protocol of richtlijn nooit klakkeloos volgen. Gebruik je gezonde verstand, want soms moet je een protocol juist niet direct volgen, bijvoorbeeld als je vermoedt dat het een verouderde versie is. Een protocol mag dus nooit een doel op zich zijn!

Soorten informatie in een protocol

Afhankelijk van het soort ligt de nadruk op één of meerdere aspecten:

• beschrijving van de doelen;
  
• beschrijving van de behoeften van de zorgvragers;
  
• beroepsinhoudelijke informatie over de manier waarop je de zorg moet uitvoeren;
  
• procedureel-organisatorische informatie.

Protocollen geven een exacte omschrijving van het handelen van zorgprofessionals. Ook bevatten ze vooral organisatorische afspraken over wat er wanneer plaats hoort te vinden.

VRAAG: Noem eens een protocol die je laatst nog hebt gebruikt?

Soorten protocollen

• Verrichtingenprotocol 
• Doelprotocol

In een verrichtingenprotocol staat beschreven welke handelingen op welke manier uitgevoerd moeten worden.

VRAAG: Waarom is een verrichtingenprotocol belangrijk?

Het voorkomt dat iedereen op zijn eigen manier gaat werken.

Een doelprotocol beschrijft geen handelingen, maar de doelen die je moet halen met een zorgvrager. 

Bijvoorbeeld: het waarborgen van privacy in een organisatie voor zorgvragers met een verstandelijke beperking. In het doelprotocol kan staan dat gordijnen bij de verpleging altijd gesloten moeten zijn en zaken die geheimhouding vragen, besproken worden zonder de aanwezigheid van andere zorgvragers.

VRAAG: Welk soort protocol zie je op de afbeelding? Verklaar je antwoord aan de hand van de theorie. 
VRAAG: Leg uit waarom het protocol invloed heeft op de kwaliteit van zorg.

--> Als iedereen zich aan het protocol houdt, worden onnodige kruisinfecties voorkomen. Zorg is kwalitatief beter als onnodige infecties voorkomen worden.  

Standaard

• Bevat de wenselijke situatie 
• Is de basis voor een protocol

Vraag: waarom werken verpleegkundigen vaak met protocollen en niet met standaarden?

Een standaard is een goed middel om de wenselijke situatie te benoemen. Het is dus min of meer de beschrijving van hoe het zou moeten zijn.

Standaarden geven een beschrijving van het perspectief van de zorggebruiker. In de standaarden wordt niet alleen de zorginhoud behandeld, maar ook de organisatie van zorg en de ondersteuning van het zelfmanagement.

 

VRAAG: Waarom werken verpleegkundigen vaak met protocollen en niet met standaarden?  

Protocollen zijn vaak concrete uitwerkingen van een standaard. Een standaard is de onderlegger van het protocol, waarin de wenselijke situatie beschreven wordt. Het protocol is het middel om die situatie te bereiken.

EXTRA INFO: Een standaard is de basis voor een protocol. In een protocol vind je praktische richtlijnen voor de zorgverlening. Een standaard beschrijft meer algemene uitgangspunten en kaders, die meestal verder uitgewerkt moeten en kunnen worden in een protocol. 

Wat is een richtlijn?

Kort gezegd is een richtlijn een document met aanbevelingen, gericht op de kwaliteit van zorg. 

Richtlijnen worden opgesteld door professionals voor professionals en bestaat uit een set van aanbevelingen die een leidraad vormen voor het beroepsmatig handelen. Voor richtlijnen is een leidraad voor kwaliteitshandelingen.

VRAAG: Noem eens een voorbeeld van een richtlijn? 

RIVM richtlijn 

Richtlijn Eetomgevingen van het voedingscentrum.

Soorten richtlijnen

• Interdisciplinaire richtlijnen
• Monodisciplinaire richtlijnen
• 
  
• AGREE-II instrument (www.agreetrust.org)

Interdisciplinaire richtlijnen zijn veelal ontwikkeld onder supervisie van een medische specialistische vereniging en zijn te vinden op www.richtlijnendatabase.nl Deze richtlijnen zijn voor cliënten als professionals.

Monodisciplinaire richtlijnen hebben alleen betrekking op een bepaald specialisme. Er zijn verschillende websites met deze richtlijnen, zie bijvoorbeeld www.venvn.nl/richtlijnen

Om een richtlijn te beoordelen of toetsen is er een meetinstrument beschikbaar. Dit heet AGREE-II instrument. Het bestaat uit 23 vragen verdeeld over 6 domeinen, zie www.agreetrust.org

Opdracht

Ga naar www.richtlijnendatabase.nl of www.venvn.nl/richtlijnen  en kijk of er over jouw onderzoek richtlijnen zijn.

  

Leermiddelen: Thiemen

Beroep en organisatie n4:

• Module 6 H1: 1.4 t/m 1.7
• Module 7: H1:1.1.3 en H2: 2.4 t/ 2.4.2