Les 1 - De bouw van stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H3 - Moleculaire stoffen

Hoofdstuk 3

§3.1

Planning

• Voorkennis

• Start H3

• Uitleg nieuwe lesstof

• Aan de slag

In welke 3 (stof)groepen kunnen we stoffen onderverdelen?

3 Stofgroepen

• Metaal 
• = metaalatomen

• Zout 
• = verbinding metaal + niet metaal

• Moleculaire stof 
• = verbinding niet metalen

Cu is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

koolstof (C) is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

Na is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

O₂ is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

Na₂O is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

CO₂ is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

CaS is een...

1. Metaal
2. Niet metaal
3. Zout
4. Moleculaire stof

Leerdoelen

□ Je kan stoffen / moleculen categoriseren in de 3 soorten stoffen: metalen, moleculaire stoffen en zouten

    o a. Je weet waar de metalen en niet-metalen staan in het periodiek systeem (met behulp van Binas),

    o b. Je weet wat moleculaire stoffen zijn en uit welke atoomsoorten ze opgebouwd zijn

    o c. Je weet wat zouten zijn en uit welke deeltjes ze opgebouwd zijn

□ Je kunt op microniveau uitleggen waardoor een metaal stroom kan geleiden en in welke fase;

    o a. Je weet dat metalen gerangschikt zijn in een metaal rooster,

    o b. Je weet dat metalen een metaalbinding hebben

    o c. Je weet dat metaalbinding een sterke binding is,

    o d. Je weet wat een metaalbinding is en hoe het eruit ziet,

    o e. Je weet de ‘voorwaarde’ van elektriciteitsgeleiding: elektronen moeten vrij kunnen bewegen.

Leerdoelen

□ Je kunt op microniveau uitleggen waardoor een zout wel/geen stroom kan geleiden en in welke fase;

          o a. Je kunt op microniveau uitleggen hoe zouten gebonden zijn,

          o b. Je weet dat zouten opgebouwd zijn uit positieve en negatieve ionen,

          o c. Je weet dat de ionen gerangschikt zijn in een ionrooster,

          o d. Je weet wat een ionbinding is en hoe het eruit ziet,

          o e. Je weet de ‘voorwaarde’ van elektriciteitsgeleiding.

□ Je kunt op microniveau uitleggen hoe het komt dat zouten een hoog smelt- en kookpunt hebben;

    o a. Je weet dat de ionbinding een hele sterke binding is (sterkste binding die we kennen), doordat de aantrekkingskracht                       tussen ionen in ionrooster sterk is.

Elektrische geleiding

• Elektrische geleiding door bewegende geladen deeltjes in een stof (elektronen óf ionen)
  
• Vergelijken zowel vast als vloeibaar: metalen, zouten en moleculaire stoffen
  

• Filmpjes: zout, glas, kwik
  
• Straks gaan we dit verklaren door te kijken naar de bouw van de  verschillende stoffen
  

Metalen 

• Bestaan uit metaalatomen -> linkerkant in Periodiek systeem

• Metalen hebben een simpele stapeling van atomen (vast)
• = Metaal rooster

• Gemeenschappelijke eigenschap
• = Geleiding van elektriciteit

Metaalrooster 

• De atoomkernen laten de valentie-elektronen 'vrij',
  
• => de atoomrest veranderen in positieve ionen.
  

• De geladen deeltjes (losse elektronen + atoomresten) trekken elkaar aan
  
• => ontstaat een metaalbinding

Metaalbinding

• Metaalbinding is de aantrekking tussen de losse elektronen + atoomresten

• De vrije elektronen zorgen ervoor dat metalen (s) stroom geleiden
• In metalen (l) zorgen de metaalionen  én de vrije elektronen voor geleiding

• Deze binding is vrij sterk 
• => Daarom hebben de metalen een hoog smeltpunt.
  

Zout 

• Bestaat uit metaal-ion (positief) & niet-metaal-ion (negatief)

• Zouten zijn ook een stapeling van ionen (vast)
  
• = Ionrooster

• + en - ionen wisselen elkaar af 

Ionrooster 

• Positieve en negatieve ladingen trekken elkaar aan

• Aantrekkingskracht tussen de negatieve en positieve ionen noem je de ionbinding

Ionbinding 

• Vaste zouten geleiden niet: ionen zitten op vaste plek
• In vloeibare en opgeloste fase is deze vaste plaats weg en kunnen de ionen vrij bewegen en dus stroom geleiden

• Deze binding is zéér sterk 
• => Daarom hebben zouten altijd een hoog smeltpunt.
  

Geleiding: Metalen - Zouten

Moleculaire stoffen = volgende les(sen)

	Metalen	Zouten	Moleculaire stoffen
Vast	Ja	Nee	...
Vloeibaar	Ja	Ja	...
Gas	Nee	Nee	...

Geef de naam en het type binding van elke groep stoffen

metalen

metaalbinding

zouten

ionbinding

geleid stroom in (s)

geleid stroom in (l)

Welke binding(en) is/zijn aanwezig in vast magesium?

Welke binding(en) is/zijn aanwezig in de legering brons op kamertemperatuur?

Hoe heet de binding tussen de deeltjes in een zout?

1. Zoutbinding
2. Vanderwaalsbinding
3. Atoombinding
4. Ionbinding

Geef in eigen woorden een omschrijving van de ionbinding:

Welke binding wordt verbroken bij het ontleden van een zout?

1. Atoombinding
2. Ionbinding
3. Metaalbinding

Leerdoelen

□ 3. Je kan stoffen / moleculen categoriseren in de 3 soorten stoffen: metalen, moleculaire stoffen en zouten

    o a. Je weet waar de metalen en niet-metalen staan in het periodiek systeem (met behulp van Binas),

    o b. Je weet wat moleculaire stoffen zijn en uit welke atoomsoorten ze opgebouwd zijn

    o c. Je weet wat zouten zijn en uit welke deeltjes ze opgebouwd zijn

□ 4. Je kunt op microniveau uitleggen waardoor een metaal stroom kan geleiden en in welke fase;

    o a. Je weet dat metalen gerangschikt zijn in een metaal rooster,

    o b. Je weet dat metalen een metaalbinding hebben

    o c. Je weet dat metaalbinding een sterke binding is,

    o d. Je weet wat een metaalbinding is en hoe het eruit ziet,

    o e. Je weet de ‘voorwaarde’ van elektriciteitsgeleiding: elektronen moeten vrij kunnen bewegen.

Leerdoelen

□ 5. Je kunt op microniveau uitleggen waardoor een zout wel/geen stroom kan geleiden en in welke fase;

          o a. Je kunt op microniveau uitleggen hoe zouten gebonden zijn,

          o b. Je weet dat zouten opgebouwd zijn uit positieve en negatieve ionen,

          o c. Je weet dat de ionen gerangschikt zijn in een ionrooster,

          o d. Je weet wat een ionbinding is en hoe het eruit ziet,

          o e. Je weet de ‘voorwaarde’ van elektriciteitsgeleiding.

□ 6. Je kunt op microniveau uitleggen hoe het komt dat zouten een hoog smelt- en kookpunt hebben;

    o a. Je weet dat de ionbinding een hele sterke binding is (sterkste binding die we kennen), doordat de aantrekkingskracht                       tussen ionen in ionrooster sterk is.

Aan de slag 

• Doorlezen §3.1 !!

• Maken:
  

      * §3.1 => opdr. 2, 5, 8, 9 

• Eerste 5 minuten in stilte
• Daarna fluisterend overleggen met buur of werken met muziek

• Vraag? Steek je hand op
• Af? => Geen huiswerk

Filmpje 1

De metaalbinding in het kort

Leerdoel 4

Filmpje 2

De metaalbinding

Leerdoel 4

Filmpje 3

De ionbinding in het kort

Leerdoel 5

Filmpje 4

De ionbinding

Leerdoel 5 & 6