Ontdek het lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Ontdek het lijdend voorwerp

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je het lijdend voorwerp in een zin identificeren.

Wat is het lijdend voorwerp?

Het lijdend voorwerp geeft aan wie/wat iets 'overkomt' of 'ondergaat' in een zin.

Voorbeeldzin

Bekijk de volgende zin: 

Vierhonderd jaar geleden beroofden twee Drentse reuzen onschuldige reizigers.

Identificeren van het lijdend voorwerp

Wie / wat + persoonsvorm (werk. gez). + onderwerp = lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp in deze zin is: 

'onschuldige reizigers'.

Zoek de persoonsvorm

Om het lijdend voorwerp te vinden, moeten we eerst de persoonsvorm vinden. Maak de zin vragend, verander het getal of de tijd. 

"Beroofden twee Drents reuzen vierhonderd jaar geleden onschuldige reizigers?"

Verdeel de zin in zinsdelen

De zin:

 'Vierhonderd jaar geleden / beroofden / twee Drentse reuzen / onschuldige reizigers' 

kan worden verdeeld in zinsdelen. Begin bij de persoonsvorm.

Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde

Het onderwerp van de zin is 'twee Drentse reuzen' en het werkwoordelijk gezegde is 'beroofden'.

Stel de vraag

Stel de vraag: 'Wat hebben de twee Drentse reuzen beroofd?'

Het lijdend voorwerp

Het antwoord op de vraag is het lijdend voorwerp: 'onschuldige reizigers'.

Let op voorzetsels

Het lijdend voorwerp begint bijna nooit met een voorzetsel (aan, achter, bij, in, langs, met, naast, onder, op, over, voor, enzovoorts).

Verdeel deze zin met zinsdeelstreepjes:
" 's Avonds zie je op de kermis
veel verliefde stelletjes."

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Wat is het onderwerp in de zin:
" 's Avonds zie je op de kermis
veel verliefde stelletjes."

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Wat is het lijdend voorwerp in de zin:
" 's Avonds zie je op de kermis
veel verliefde stelletjes."

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.