6.1 Over zeeën en oceanen

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Tijdvak 6: Tijd van regenten en vorsten

Leerdoelen:

  * Je kunt uitleggen dat natuurlijke omstandigheden hebben

    geleid tot de moedernegotie en commerciële landbouw.

  * Je kunt het verband uitleggen tussen de val van Antwerpen

    de bloei van Amsterdam

  * Je kunt uitleggen waarom de VOC werd opgericht en hoe

    deze functioneerde

  * Je kunt uitleggen waarom de WIC werd opgericht en hoe

    deze functioneerde

  * Je kunt de KA's 24 en 25 in verband brengen met paragraaf

    6.1

Welvaart in de Republiek

EEN HANDELAAR ALS VORST

- Mattheus van de Broucke (1620-1685)

- Van krantenjongen naar miljonair analogie VS

- Van hardwerkende jongen in Brazilië via succesvol koopman en bestuurder in Azië, tot burgemeester in de Republiek

- kenmerkende aspecten 24 en 25

6.1 Over zeeën en oceanen

Graanhandel met Oostzeegebied:  Moedernegotie 

• Natuurlijke omstandigheden (inklinking bodem) zorgen voor grote veranderingen

• Graanimport uit Oostzeegebied Boeren gaan voor de markt produceren

• Graanhandel met Oostzeegebied = moedernegotie 

Bij de Sontdoorgang moest belasting betaald worden. Door de nieuw ontwikkelde fluitschepen werd de winst optimaal. 

Gdansk: De stad werd beïnvloed door de Hollandse handelaren. 

Wat valt je op aan deze cijfers?

Specialisatie

• Boeren in de zeegewesten: Zuivelprodukten en handelsgewassen voor nijverheid (hop, vlas, meekrap) of tuinbouw.
  

• Voor boeren in de landgewesten verandert er veel minder

De moedernegotie maakte commerciële en gespecialiseerde landbouw in de Republiek mogelijk. Leg dit uit!

Antwerpen

• 1568-1648: Tachtigjarige oorlog (Nederlandse Opstand)

• Oorlog is niet altijd slecht voor de handel

• Haven van Antwerpen werd afgesloten: handelschepen wijken uit naar Amsterdam

Val van Antwerpen

Gevolgen:

- Veel immigranten naar Amsterdam

- Handelscontacten : handel van Antwerpen naar Amsterdam

- Nijverheid neemt toe

- In Amsterdam handel in luxeproducten

Stapelmarkt

Amsterdam

stapelmarkt

De Stapelmarkt zorgt voor welvaart

Het paleis op de Dam was het stadhuis van Amsterdam in de Gouden eeuw. 

Dit is de waag. Hier werden goederen gewogen. 

Mensen van over de héle wereld kwamen naar Amsterdam om te handelen.

Welke gevolgen had de val van Antwerpen voor de stad Amsterdam?

monument gebroeders 

De Houtman in Gouda

HANDELSCOMPAGNIËN

- Spreiden risico's

- Van Heemskerk en de Eerste

  Schipvaart (1594)

- Redenen voor oprichting

  VOC (1602)

- Rechten van de VOC

- Aandelen

DE EERSTE

SCHIPVAART

- De Houtman 1595

- kleine expeditie

- De cost gaet voor de baet uyt

- nieuwe compagnieën

RAADSPENSIONARIS

- grondlegger van de VOC

- motieven?

- modern bedrijf!

J.P. COEN (1587-1629)

- belangrijke bestuurder VOC in Azië

  * maakt Batavia (Jakarta) het

    bestuurscentrum

  * stimuleerde de inter-Aziatische

    handel

  * schuwde het gebruik van geweld

    niet (Banda-eilanden) 

WIC (1621 - 1792)

• West-Indische Compagnie >
• monopolie op handel met:
• Amerika en West-Afrika 


• Kaapvaart (o.a. Zilvervloot, 1628) 
• Slavenhandel
• door de VOC en WIC:
• begin wereldeconomie

WIC

* Opgericht in 1621

* Belangrijkste doelstelling

  aanvankelijk de kaapvaart

  (Piet Hein, zilvervloot 1628)

* Na 1648 werd de slavenhandel

  belangrijk

* WIC minder succesvol dan de

   VOC

Driehoekshandel

Verhaal van Nederland in de klas.

  Kapers en kooplui (9:14 min)

SchoolTV

Welvaart en handel in de 17e eeuw

Wat heeft de VOC met de Amsterdamse grachtengordel te maken? (2:50 min)

0

www.npostart.nl