23 24 25 Literatuur

De Verlichting was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met...
A
de 16e eeuw
B
de 15e eeuw
C
de 17e eeuw
D
de 18e eeuw
1 / 29
suivant
Slide 1: Quiz
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

Cette leçon contient 29 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 3 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 30 min

Éléments de cette leçon

De Verlichting was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met...
A
de 16e eeuw
B
de 15e eeuw
C
de 17e eeuw
D
de 18e eeuw

Slide 1 - Quiz

Waarom heet de Verlichting zo?

Slide 2 - Question ouverte

De reformatie in de zestiende eeuw zorgde ervoor dat
A
men historische zaken minder ging waarderen
B
het individu belangrijker werd
C
meer mensen Rooms Katholiek werden
D
er meer beelden in de kerken kwamen

Slide 3 - Quiz

Welke van onderstaande termen horen alle drie bij de Verlichting?
A
theocentrisme, classicisme, modernisme
B
liberalisme, optimisme, tolerantie
C
existentialisme, empirisme, feodalisme
D
purisme, aforisme, antropocentrisme

Slide 4 - Quiz

Alle macht berust bij een vorst.
A
Absolutisme
B
Monarchie
C
Verlichting
D
Liberalisme

Slide 5 - Quiz

In deze eeuw beleefde men (in West-Europa) de grootste welvaart
A
17e
B
18e

Slide 6 - Quiz

Dit was in economisch opzicht de sterkste klasse in de 18e eeuw.
A
Adel
B
Boeren
C
Burgerij
D
Geestelijkheid

Slide 7 - Quiz

De ... streefden naar meer democratie.
A
Patriotten
B
Prinsgezinden

Slide 8 - Quiz

Het grondgebied van de ... monarchie besloeg o.a. Hongarije, Tsjechië, Slowakije, grote delen van Italië, Roemenië en België.

Slide 9 - Question ouverte

Uitroepen Bataafse republiek
Franse Revolutie

Jaartal tijdens
stadhouderloos
tijdperk

Fransen vallen Republiek binnen
1795
1789
1745
1793

Slide 10 - Question de remorquage

§23: Literatuur

Slide 11 - Diapositive

Algemeen


Invloed van de Verlichting --> alleen in de proza.

(Toneel en poëzie = neoclassicistisch)

Slide 12 - Diapositive

Verlichte literatuur
  • Didactisch
  • Bloei van het essay en het aforisme

Slide 13 - Diapositive

§ 23 Literatuur
Genres:
  • de Encyclopédie ​
  • spectatoriale tijdschriften​
  • imaginaire reisverhalen​
  • Robinsonade​
  • roman
  • jeugdliteratuur​






Slide 14 - Diapositive

Diderot
1713-1784
O.l.v. Diderot werkten verschillende geleerden samen
Doel
Informeren én de lezer de juiste - rationele - weg tonen
Inhoud
Er verschenen 35 delen tussen 1751 en 1780.
Hierin werden verschillende wetenschappelijke onderwerpen behandeld.

Slide 15 - Diapositive

spectatoriale tijdschriften
  • Informatief, didactisch-moralistisch
  • Verschillende onderwerpen
  • Artikelen werden in andere vormen gegoten
  • Simpele vorm

Slide 16 - Diapositive

Imaginaire reisverhaal
  • Populair!
  • Schijn wordt opgehouden dat het om een echte reis gaat
  • Verzonnen landen met verschillende bestuursvormen, zeden en gewoonten
  • Utopie vs. dystopie


--> Doel auteur?

Jonathan Swift (1726)
Satire: In het eerste deel heeft men oorlog over hoe je het beste een gekookt ei kunt tikken. De ‘big-endians’ doen dit het liefst aan de brede kant van het ei, de ‘little-endians’ tikken aan de smalle kant.
Swift parodieerde hiermee de religieuze strijd tussen katholieken en protestanten in Engeland.
Utopie: tweede en vierde deel van Gulliver's travel zijn niet alleen satires, maar ook utopieën. Bij de reuzen en bij de paarden komen geen uitbuiting, armoede en onderdrukking voor.
J.A. Schasz (1788)
Zie §25

Slide 17 - Diapositive

Slide 18 - Vidéo

 Robinsonade
  • Nauw verwant aan het imaginaire reisverhaal
  • afzondering, alleen


--> Doel auteur?

Daniel Defoe (1719)
Crusoe is het individu van de Verlichting dat zijn eigen vrijheid ontwerpt. Het belangrijkste hieraan is de invloed die Crusoë op de natuur heeft. Hij past de natuur aan naar zijn hand, beïnvloedt deze en schept zijn eigen imperium waarin hij alleen met de natuur te maken heeft. Deze mens is los van alle conventies, zoals kerk en staat, die tussen mens en natuur in kunnen staan
Hedendaagse invloeden
Het werk van Defoe inspireert nog steeds, afzonderen van de samenleving op een tropisch eiland is de inspiratie voor programma's als Expeditie Robinson en Million Dollar Island. Daarnaast vormt het verhaal van Robinson Crusoe de inspiratie voor films als Cast Away. 

Slide 19 - Diapositive

De roman
  • Nieuw!
Nadruk op personen: gebeurtenissen zijn een middel
  • Psychologische roman, ontwikkelingsroman
  • Realistisch door gestalte van tijd en ruimte
  • Ontstaan ±1740 (Engeland), nu: meest gelezen genre

Slide 20 - Diapositive

§ 24: Justus van Effen

Slide 21 - Diapositive

Justus van Effen (1684-1735)
  • Jurist, vertaler
  • Oprichter van de Hollandsche Spectator (1731-1735)
  • Pleidooi voor het gebruik van de moedertaal i.p.v. het Frans
  • Pleidooi voor verdraagzaamheid


Inhoud Hollandsche Spectator

  • Essays, korte verhalen
  • Literatuur, taalkunde, sociale problemen, godsdienst

Slide 22 - Diapositive

Slide 23 - Vidéo

§ 25: J.A. Schasz

Slide 24 - Diapositive

Slide 25 - Vidéo

Reize door het apenland (1788)
  1. Genre(s) verhaal?
  2. Moraal?

Slide 26 - Diapositive

Reize door het apenland

  • Genres: imaginair reisverhaal en satire


  • Moraal: politieke toestand in de 18e eeuw (satire) en volg niet blindelings wat de (politieke) leiders zeggen.

Slide 27 - Diapositive

De auteur
  • J.A. Schasz 
  • Waarschijnlijk het pseudoniem van Gerrit Paape (1752-1803)
  • Journalist (actualiteit, politiek)
  • Moest vluchten naar Frankrijk

Slide 28 - Diapositive

Aan de slag!
Maak Tussentoets 20-23 en 
WB 24 (p. 20-21)

Slide 29 - Diapositive