10.4 Overgewicht en vet eten (klassikaal)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Deze les:

• Herhaling 10.3 Enzymen (koolhydraat- en eiwitvertering)
• 10.4 Overgewicht en vet eten (vetvertering)

Huiswerk: zelfstandig verwerken 10.4 via LessonUp

Let op: SO H10 op vrijdag 16 december!

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Leerdoelen 10.3 en 10.4

• De invloed van pH en temperatuur uitleggen op de werking van enzymen 
  
  
• De bouw van koolhydraten, eiwitten en vetten beschrijven en benoemen.
  
• In stappen de vertering van verschillende koolhydraten, eiwitten en vetten beschrijven met benoeming van deelproducten, waarbij alle betrokken organen en enzymen, samen met hun functies aangegeven worden
  

Enzymen (-ase)

Enzymen zijn eiwitten die een stof kunnen veranderen (knippen, plakken, vervormen) ->  specifieke werking door de chemische structuur van de actieve plaats

Sommige mensen maken te weinig enzymen aan om alle lactose (melksuiker) in hun voeding af te breken. Door bepaalde oorzaken hebben zij niet altijd klachten. Is de volgende oorzaak juist of onjuist?
Ze eten producten met weinig lactose.

1. juist
2. onjuist

Sommige mensen maken te weinig enzymen aan om alle lactose (melksuiker) in hun voeding af te breken. Door bepaalde oorzaken hebben zij niet altijd klachten. Is de volgende oorzaak juist of onjuist?
Ze gebruiken andere enzymen om lactose af te breken.

1. juist
2. onjuist

Sommige mensen maken te weinig enzymen aan om alle lactose (melksuiker) in hun voeding af te breken. Door bepaalde oorzaken hebben zij niet altijd klachten. Is de volgende oorzaak juist of onjuist?
Zij hebben darmbacteriën die de overgebleven lactose afbreken.

1. juist
2. onjuist

Vertering van eiwitten

Welke twee enzymen knippen aan de uiteinden van een polypeptide aminozuren af (oftewel: wat zijn de twee exopeptidasen)?

Vertering op molecuulniveau

Hydrolyse = moleculen splitsen met behulp van water

Op welke plaatsen verbreekt het enzym carboxylase de peptideverbinding?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Vertering van eiwitten

Wat betekenen de pH waarden die in 82E staan?

1. Dat zijn de pH-waarden van de enzymen
2. Dat is de pH-waarde van de voedselbrij ter plekke
3. Dat is het pH-maximum van de enzymen
4. Dat is de pH-optimum van de enzymen

Enzymactiviteit

Verandering van de pH door het maagdarmkanaal

Opdracht 4 van 10.3

Bij een practicum doet Joris in drie reageerbuizen evenveel van een mengsel van substraat en enzym. Vervolgens plaatst Joris elke buis een verschillende tijd bij drie dezelfde temperaturen. Hij begint steeds bij de laagste temperatuur. Na afloop bevat elke buis nog substraat.

Vetten

Vooral brandstof, ook bouwstof:
                          (hormonen, fosfolipiden)

Glycerol, met daaraan drie vetzuren:

Verzadigd/onverzadigd vet

Verzadigd vet:

Ongezond; kans op 'dichtslibben' aders. Vooral bij dierlijke vetten. Hebben geen dubbele bindingen.

Onverzadigd vet:
Gezond. Zorgen voor daling cholesterol. Hebben één of meer dubbele bindingen.

Zie BINAS 82. Waar start de vetvertering bij baby's?

1. In de maag
2. In de lever
3. In de alvleesklier
4. in de 12-vingerige darm

Vertering van vetten

Vetdruppels

Let op: hier is nog géén sprake van 

vertering! Je ziet hier slechts het

 emulgeren  van een vet: grote 

vetdruppels vallen uiteen in kleinere 

druppels door galzure zouten.

vanuit de lever

Verteringsproducten van vet

Niet opneembaar

Niet opneembaar

Opneembaar

Opneembaar

Daarna opname in... 

Bloed of lymfe: Route hangt af van formaat vetzuurstaarten.

Kleine vetzuren (12 C-atomen of minder) zijn redelijk wateroplosbaar                   opname in bloedvat

Grotere vetzuren zijn niet wateroplosbaar                   opname in lymfevat, via chylomicronen

biologiepagina.nl

Vertering van DNA en RNA

Ja, dat eet je ook en verteer je dus ook.

Eindproducten van vertering: 

losse stikstofbasen, fosfaten en suikers.

Welk enzym heb je nodig om DNA te verteren tot nucleotiden? 82 E.

1. nucleasen
2. nucleosidase
3. nucleotidase
4. DNAse

HDL / LDL: gezond / ongezond

 Lever maakt uit lipoproteïnen transportblaasjes voor vetachtige stoffen (zoals vetmoleculen, vetzuren en cholesterol)

- Blaasjes gemaakt met veel lipoproteïnen (High Density Lipoproteins) verkleinen de kans op aderverkalking

- Blaasjes gemaakt met weinig lipoproteïnen (Low Density Lipoproteins) vergroten de kans op aderverkalking

Overgewicht

• DNA - bepaalt welke voedingsstoffen je wel en niet kunt verteren
• Voeding - te veel koolhydraten worden omgezet in vetten en opgeslagen
• Darmflora - bepaalde soorten bacteriën stimuleren opname van meer energierijke stoffen waardoor je dikker kan worden

H10 + 11.2 Voeding en vertering

Transport door de darm

Als je op je kop hangt, kun je nog prima een flesje water leegdrinken!

Hoe kan dat?

Darmperistaltiek

Lengtespieren en kringspieren werken samen om voedsel door het darmkanaal te bewegen!

Darmepitheel

De darmen zijn helemaal bedekt met epitheelcellen (dekweefselcellen). Die cellen vormen de grens tussen buiten (inhoud van de darmen) en binnen (in de cellen/ weefselvloeistof/ bloed).

De darm is bevat darmplooien, de plooien bevatten vlokken en de epitheelcellen bevatten microvilli: oppervlakte vergroting.

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Huiswerk

Zelfstandig afronden 10.4 via LessonUp

Lezen 10.5