AFP 3 Les 2

• Afp
• MBO
• Studiejaar 1

AFP 1 - Les 1

Anatomie, Fysiologie, Pathologie 2 - 

Les 2

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Weekplanning

Wk 1: Stofwisseling en spijsvertering + Hormonen & spijsvertering

Wk 2: Glucose stofwisseling & basisprincipes van de stofwisseling

Wk 3: Basisprincipes van de stofwisseling

Wk 4: Basisprincipes van de stofwisseling

Wk 5: Basisprincipes van de stofwisseling

Wk 6: Energiebalans en gewichtsbeheersing

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Wat is het verschil tussen spijsvertering en stofwisseling?

Wat is het verschil tussen anabolisme en katabolisme?

Stofwisseling

2 soorten stofwisselingsprocessen

Anabolisme: Opbouw van nieuwe 

stoffen (bijv. spieropbouw)

Katabolisme: Afbraak van stoffen 

om energie vrij te maken

De aanmaak van maagzuur wordt gestimuleerd door:

1. Gastrine
2. Secretine
3. CCK
4. Insuline

Insuline zorgt voor het opnemen van glucose in de cel en het omzetten van glucose in de opslagvorm glycogeen

1. Juist
2. Niet juist

Het maagzuur wordt geneutraliseerd door:

1. Gastrine
2. Secretine
3. CCK
4. Glucagon

De afgifte van gal wordt gestimuleerd door:

1. Gastrine
2. Secretine
3. CCK
4. Glucagon

Het omzetten van glycogeen (opslagvorm) in de beschikbare energiebron glucose wordt gefaciliteerd door:

1. Gastrine
2. Insuline
3. Glucagon
4. Gluconeogenese

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Leerdoelen

Jij:

- Kent de belangrijkste energiebronnen voor het lichaam

- Kunt de bloedsuikerhomeostase toelichten

- Kunt toelichten op welke wijze voedingsstoffen worden omgezet in de bruikbare stof om ATP uit te maken.

- Kunt de belangrijkste organen die betrokken zijn bij de stofwisseling (lever, alvleesklier, spieren) beschrijven

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Homeostase in alle cellen van het lichaam

Homeostase

Het doel van het lichaam is om alles zo veel mogelijk in balans te houden. 

Hiervoor is goede communicatie nodig van het zenuwstelsel en het hormoonstelsel. 

Samen houden ze alle waarden in het lichaam in balans. 

Herhaling AFP 2

Bijsturen van processen met: negatieve terugkoppeling

Herhaling AFP 2

Negatieve feedback

Veel voorkomende manier van het bijsturen van processen in het lichaam. 

Is een waarde te hoog? Dan wordt het naar beneden bijgesteld. 

Is een waarde te laag? Dan wordt het omhoog bijgesteld.

Hoe werkt het bijsturen bij negatieve feedback?

1. Oppikken van prikkels

2. Controleren van prikkels. Te hoog/te laag/precies goed?

Buiten de acceptabele waarden? Door naar effector

3. Uitvoerende partij, de effector, pakt het probleem aan.

4. Probleem verholpen?

Dan stopt de prikkel en valt 

deze cirkel van acties weg. 

Herhaling AFP 2

Voorbeeld:

Negatieve feedback met de bloedsuikerspiegel

Herhaling AFP 2

1. Glucosereceptor in eilandjes van Langerhans detecteren glucose in bloed

2. In eilandjes van Langerhans wordt bepaald of de bloedsuikerspiegel op peil is.

3a. Te hoog? Wordt er insuline afgegeven, waardoor glucose de cellen in kan.

3b. Te laag? Wordt er glucagon afgegeven, zodat glycogeen wordt omgezet naar glucose

Is de glucose in homeostase?

Dan stopt het regelproces, totdat de receptoren detecteren dat de bloedsuiker-spiegel niet in homeostase is. 

Glucose kan de cellen in. En dan.....?

3a. Te hoog? Wordt er insuline afgegeven, waardoor glucose de cellen in kan.

3b. Te laag? Wordt er glucagon afgegeven, zodat glycogeen wordt omgezet naar glucose

Is de glucose in homeostase?

Dan stopt het regelproces, totdat de receptoren detecteren dat de bloedsuiker-spiegel niet in homeostase is. 

1. Glucosereceptor in eilandjes van Langerhans detecteren glucose in bloed

2. In eilandjes van Langerhans wordt bepaald of de bloedsuikerspiegel op peil is.

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Brandstof

• Leveren energie

Zorg in het lichaam voor: 

• Het op peil houden van de lichaamstemperatuur 
• Groei; 
• Ontwikkeling
• Herstel.

Welke voedingsstoffen
functioneren als brandstof?

Vul de onderstaande tabel in:

	Bouwstof	Brandstof	Beschermende stof	Reservestof	Energiewaarde
Koolhydraten	X	X		X	4 kcal per 1 gram
Eiwitten	x	x			4 kcal per 1 gram
Vetten	x	x		x	9 kcal per 1 gram
Vitamines	x		x
Mineralen	x		x
Vocht	x

Maar hoe kan ons lichaam deze brandstoffen nu gebruiken?

We eten voeding, maar wat gebeurt er vervolgens met deze energiebronnen?

Continu vindt er afbraak en opbouw van stoffen plaats. Bij een overschot aan voedingsstoffen in het

bloed, moeten deze voedingsstoffen extra opgeslagen worden. 

Van brandstof tot opslag tot .....

• Continu afbraak en opbouw van stoffen in ons lichaam
• Overschot aan voedingsstoffen? = Opslag van voedingstoffen

 

Koolhydraten

Eiwitten

Vetten

Vetten

Koolhydraatreserves

Continu vindt er afbraak en opbouw van stoffen plaats. Bij een overschot aan voedingsstoffen in het

bloed, moeten deze voedingsstoffen extra opgeslagen worden.

Over het algemeen geldt dat nieuwe vetten, die binnenkomen in het lichaam, opgeslagen worden

voor later gebruik. Teveel aan koolhydraten (suikers) zorgt voor het opvullen van opslagplaatsen voor

vet, nadat het teveel aan koolhydraten omgezet is in vet. Ook een teveel aan eiwit wordt omgezet in

lichaamsvet. Deze opgeslagen vetten worden later afgebroken en afgegeven aan het bloed, waarna

transport door het hele lichaam plaatsvindt om energie te leveren aan de organen.

Vetten en suikers die in overvloed zijn en dus niet direct nodig zijn, worden samen omgezet en

opgeslagen in het lichaam. Ongeveer de helft komt terecht in onderhuids (vet)weefsel, de andere

helft komt in verschillende andere vet-opslagplekken van het lichaam terecht.

Van brandstof tot opslag tot ....

• Klein deel koolhydraten opgeslagen als reserves in de vorm van glycogeen
• Overschot aan voedingsstoffen omgezet in vetten 

Koolhydraatopslag:

• Spieren
• Lever

Vetopslag:

• Onderhuids vetweefsel (subcutaan)
• Rondom organen (visceraal)

Vetopslag

Vetopslag:

• Onderhuids vetweefsel (subcutaan)
• Rondom organen (visceraal)

Subcutaan vs visceraal vet
in relatie tot gezondheid?

Van brandstof tot opslag tot ....

Oké, even checken of we alles helder hebben:

• Welke voedingsstoffen dienen als brandstof?
• Op welke wijze kunnen we ze opslaan?

Maar HOE worden ze nu gebruikt als energiebron?

Van brandstof tot opslag tot ....

Even weer stapje terug...

Maar wat gebeurt er in de cellen?

Wanneer de suikerspiegel in het bloed te laag wordt, moet er opgeslagen suiker worden vrijgemaakt

zodat het weer verbrand kan worden. 

De opgeslagen suikers komen vrij uit de lever. 

Het bloed

transporteert de suikers naar de organen die het nodig hebben, zodat verbranding van de suikers

plaatsvindt en de organen van het lichaam energie krijgen om hun functie uit te voeren.

Van brandstof tot opslag tot ....

De mitochondriën kun je heel simpel uitleggen als de energiefabriekjes van de cel. Ze zetten de voedingsstoffen die je eet, zoals suikers en vetten, om in een vorm van energie die je lichaam direct kan gebruiken: ATP (adenosinetrifosfaat). Deze energie is nodig voor alles wat je lichaam doet, zoals bewegen, denken, en ademhalen.

Een metafoor die vaak goed werkt:

"De mitochondriën zijn als de motor van een auto, ze verbranden brandstof (voedingsstoffen) en maken daar energie van, zodat de cel kan blijven draaien."

Van brandstof tot opslag tot ....

Volgende week verder!

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Leerdoelen

Jij:

- Kent de belangrijkste energiebronnen voor het lichaam

- Kunt de bloedsuikerhomeostase toelichten

- Kunt toelichten op welke wijze voedingsstoffen worden omgezet in de bruikbare stof om ATP uit te maken.

- Kunt de belangrijkste organen die betrokken zijn bij de stofwisseling (lever, alvleesklier, spieren) beschrijven

Opdracht thema 2

Maak voor jezelf een samenvatting voor les 2.

Kies je eigen manier:

Lesplanning

• Doornemen weekplanning 
• Herhaling les 1
• Doornemen leerdoelen
• Energiebronnen voor het lichaam
• Herhaling bloedsuikerhomeostase
• Verwerken van energiebronnen in ons lichaam
• Aan de slag
• Afronding en vooruitblik

Volgende week:

Vervolg basisprincipes van de stofwisseling.

Wat gebeurt er nu binnen die 

fabriekjes?