H4, §4.4 'Arbeiders strijden voor hun rechten' ; socialisme wordt uit liberalisme geboren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

§4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

De reactie op het Liberalisme : socialisme, sociale kwestie en communisme

De grondwet van 1848 verandert het bestuur van het het koninkrijk. Maak het schema kloppend. Je hebt niet alle woorden nodig, sommige woorden heb je vaker nodig.

	1815	1848
Hoogst macht in het land
Recht om ministers te ontslaan
Recht om parlementsleden te kiezen	a a en a

arme mannen

arme mannen

arme mannen

koning

koning

koning

ministers

ministers

ministers

parlement

parlement

parlement

rijke mannen

rijke mannen

rijke mannen

vrouwen

vrouwen

vrouwen

Leer- & lesdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving wordt

- Wat het socialisme inhoudt en waarom twee groepen socialisten zijn

- Wat sociale wetten zijn

- Wat de sociale kwestie is

In welk land begint de industriële revolutie ook weer?

1. Frankrijk
2. Groot-Brittannië
3. Nederland
4. Duitsland

Rond welke periode begint de industriële revolutie?

1. 1700 - 1750
2. 1750 - 1800
3. 1800 - 1850
4. 1850 - 1900

Rond welke periode begint de industriële revolutie in Nederland?

1. 1700 - 1750
2. 1750 - 1800
3. 1800 - 1850
4. 1850 - 1900

De industriële revolutie in Nederland

Vanaf 1850 komt de industrialisatie ook in Nederland op gang

Door de koloniën en goede infrastructuur groeit de economie

Maar net als in het VK hebben de arbeiders het slecht

Armen, zieken en werklozen zijn afhankelijk van liefdadigheid

Filmpje

De situatie in Nederland

De sociale kwestie

Aandacht voor deze problemen wordt de sociale kwestie genoemd

Deze problemen worden opgelost met sociale wetten

Deze wetten verbeteren de omstandigheden van de arbeiders

Zo wordt kinderarbeid verboden en woningen verbeterd

Filmpje

Sociale wetten

Wat kan een arbeider doen om betere omstandigheden te krijgen?

Werkgever vs werknemer

Sleep de kenmerken naar de juiste persoon

Wil zoveel mogelijk winst maken

Krijgt steun van de overheid

Vindt verschil tussen arm en rijk normaal

Krijgt steeds meer rijkdom

Weinig loon, veel armoede

Heeft geen kiesrecht

Heeft slechte werkomstandigheden

Geen opleiding, dus vaak geen goede baan

Socialisme

De liberale overheid doet lang niks voor de arbeiders

Maar er zijn ook mensen die voor de arbeiders opkomen

De socialisten willen de situatie van de arbeider verbeteren

Dit zou gebeuren door kapitaal eerlijk te verdelen

Geld, land, machines en fabrieken

Filmpje

Socialisme

'Sociaaldemocraten' en 'communisten'

Karl Marx is de bedenker van het socialisme

Hij zegt dat socialisme bereikt moet worden met een revolutie

Anderen vinden dat het gewoon via de politiek moest

Sociaaldemocraten

Gelijkheid kan bereikt worden door mee te doen in de politiek (Tweede Kamer)

Communisten

Voor gelijkheid moeten alle productiemiddelen in handen van de staat komen door een geweldadige revolutie

Wat doet een vakbond?

- Praten met werkgevers over salaris en werkomstandigheden

- Organiseren indien nodig stakingen

Met het geld van de leden, kunnen vakbonden: 

- Doorbetalen bij werkloosheid / ziekte

- Doorbetalen bij stakingen

- Wordt scholing voor de leden betaald

- Worden onterecht ontslagen leden geholpen (advocaat)

Filmpje

Wat doet een vakbond?

Cartoon

Kijk goed naar de cartoon

• Welke voorwerpen zie je?
• Welke personen zie je?
• Wat zie je letterlijk gebeuren?
• Over wat voor gebeurtenis gaat de cartoon?
• Wat wil de maker van de cartoon ons zeggen? (zijn visie)

De arbeider

De eigenaren van het bedrijf

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Thuis doen

Schrijf op in je agenda

§4.4 uitwerken

Repetitie na voorjaarsvakantie