§4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving wordt

- Wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten zijn

- Wat sociale wetten zijn

In welk land begint de industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Groot-Brittannië
3. Nederland
4. Duitsland

Rond welke periode begint de industriële revolutie?

1. 1700 - 1750
2. 1750 - 1800
3. 1800 - 1850
4. 1850 - 1900

De industriële revolutie in Nederland

Vanaf 1850 komt de industrialisatie ook in Nederland op gang

Door de koloniën en goede infrastructuur groeit de economie

Maar net als in het VK hebben de arbeiders het slecht

Armen, zieken en werklozen zijn afhankelijk van liefdadigheid

Filmpje

De situatie in Nederland

De sociale kwestie

De problemen worden de sociale kwestie genoemd

Deze problemen worden opgelost met sociale wetten

Deze wetten verbeteren de omstandigheden van de arbeiders

Zo wordt kinderarbeid verboden en woningen verbeterd

Filmpje

Sociale wetten

Wat kan een arbeider doen om betere omstandigheden te krijgen?

Werkgever vs werknemer

Sleep de kenmerken naar de juiste persoon

Wil zoveel mogelijk winst maken

Krijgt steun van de overheid

Vindt verschil tussen arm en rijk normaal

Krijgt steeds meer rijkdom

Weinig loon, veel armoede

Heeft geen kiesrecht

Heeft slechte werkomstandigheden

Geen opleiding, dus vaak geen goede baan

Socialisme

De liberale overheid doet lang niks voor de arbeiders

Maar er zijn ook mensen die voor de arbeiders opkomen

De socialisten willen de situatie van de arbeider verbeteren

Dit zou gebeuren door kapitaal eerlijk te verdelen

Geld, land, machines en fabrieken

Filmpje

Socialisme

Sociaaldemocraten en communisten

Karl Marx is de bedenker van het socialisme

Hij zegt dat socialisme bereikt moet worden met een revolutie

Anderen vinden dat het gewoon via de politiek moest

Sociaaldemocraten

Gelijkheid kan bereikt worden door mee te doen in de politiek (Tweede Kamer)

Communisten

Voor gelijkheid moeten alle productiemiddelen in handen van de staat komen door een geweldadige revolutie

Wat doet een vakbond?

- Praten met werkgevers over salaris en werkomstandigheden

- Organiseren indien nodig stakingen

Met het geld van de leden, kunnen vakbonden: 

- Doorbetalen bij werkloosheid / ziekte

- Doorbetalen bij stakingen

- Wordt scholing voor de leden betaald

- Worden onterecht ontslagen leden geholpen (advocaat)

Filmpje

Wat doet een vakbond?

Opdracht: Sociale Wetten

Lees De eerste sociale wetten (op blz. 41 van boek B)

1. Leg in eigen woorden uit wat sociale wetten zijn.

2. Geef 3 voorbeelden van sociale wetten en leg uit hoe ze het leven van de arbeiders daarmee verbeterden.

3. Leg uit bij welke stroming binnen het socialisme sociale wetten het beste passen.

Cartoon

Kijk goed naar de cartoon

• Welke voorwerpen zie je?
• Welke personen zie je?
• Wat zie je letterlijk gebeuren?
• Over wat voor gebeurtenis gaat de cartoon?
• Wat wilt de maker van de cartoon ons zeggen? (zijn visie)

De arbeider

De eigenaren van het bedrijf

Huiswerk

Bekijk de studieplanner en maak de opdrachten