20231102 Mask BASHAVOLJ4 en 5HK havo leerjaar 1 Thema's 2.6 Blik over de grens 2.7 Uitdagingen voor

BASHAVOLJ4 en 5HK
Maatschappijleer
David Lindenaar

Docent burgerschap en maatschappijleer & - kunde bij de afdelingen:
Zorg, Vavo en Educatie

david.lindenaar@vonknh.nl

1 / 47
suivant
Slide 1: Diapositive
NederlandsMBOStudiejaar 1

Cette leçon contient 47 diapositives, avec diapositives de texte.

Éléments de cette leçon

BASHAVOLJ4 en 5HK
Maatschappijleer
David Lindenaar

Docent burgerschap en maatschappijleer & - kunde bij de afdelingen:
Zorg, Vavo en Educatie

david.lindenaar@vonknh.nl

Slide 1 - Diapositive

Maatschappijleer

Slide 2 - Diapositive

AFSPRAKEN 
1. Kom op tijd.

2. Neem altijd jouw spullen mee. Je neemt elke les een opgeladen laptop, boek en pen mee.

3. Telefoon in de tas, dopjes uit, smartwatch verbinding uit.

4. Jas uit, tas van tafel en niet eten in de les.

5. Ben je er een les niet? Maak het huiswerk dan thuis. Gebruik de e-mail die ik elke les verstuur.

6. Sla geen vragen over en antwoord altijd met uitleg.

Slide 3 - Diapositive

timer
20:00

Slide 4 - Diapositive

Planning

Wat is maatschappijleer?

14-09: 1.1: Wat is maatschappijleer?
14-09: 1.2: De maatschappij onderzoeken
21-09: 1.3: Media en nepnieuws
21-09: Themales: Kunstmatige intelligentie: kans of risico
28-09: 2.1 Wat is een rechtsstaat?
2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat
05-10: 2.3 Criminaliteit en opsporing
12-10: 2.4 Rechtspraak en straffen








19-10: 2.5 Conflicten oplossen
02-11: 2.6 Blik over de grens
2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat
09-11: Opdracht en afronden 




13-11 t/m 17-11: Toetsweek 1

Slide 5 - Diapositive

Terugblik op de les van 19-10: 


2.5 Conflicten oplossen

Slide 6 - Diapositive

2.5 Conflicten oplossen

Centrale vraag van de paragaaf:

Hoe los je een (juridisch) conflict op als je er zelf niet uitkomt?

Slide 7 - Diapositive

Conflicten oplossen:


  • Juridisch advies
  • Mediation
  • Naar de rechter

Slide 8 - Diapositive

2.5 Conflicten oplossen


Tot 23 jaar: Kinder- en Jongerenrechtswinkel
Hulp is gratis en bestaat uit o.a:
  • advies;
  • officiële brief opstellen;
  • aanschuiven bij gesprek met 'tegenpartij'.

Volwassenen: rechtswinkel of juridisch loket


Slide 9 - Diapositive

Mediation (bemiddeling)
Omdat rechtszaken vaak veel kosten en tijd met zich meebrengen wordt er steeds vaker gekozen voor mediation.

Mediation: wanneer partijen zelf hun conflict oplossen met hulp van een onafhankelijke bemiddelaar.

Een rechter stuurt tijdens een rechtszaak standaard aan op mediation

 

Slide 10 - Diapositive

Naar de rechter
Rechtsregels over de relatie tussen burgers 
(en organisaties/bedrijven) onderling.

Burgerlijk recht betekent hetzelfde als 
privaatrecht en civiel recht.

Privaatrechtelijk conflict. Kan worden 
voorgelegd aan een (onafhankelijke) rechter.


Slide 11 - Diapositive

Civiel recht / Burgerlijk recht

De partij die de zaak aan de rechter voorlegt.

De partij van wie iets wordt geëist en daarom voor 
de rechter wordt gedaagd.

Slide 12 - Diapositive

Verloop civiele rechtszaak /
burgerlijke rechtszaak
  • De gedaagde ontvangt een dagvaarding.


  • De rechter beoordeelt de eis en het verweer.


  • De rechter stuurt aan op mediation.


  • Als partijen zelf niet tot een oplossing komen, dan spreekt de rechter een vonnis uit.


  • In het vonnis staat hoe volgens de rechter het geschil moet worden opgelost.


  • Hierna is meestal nog hoger beroep mogelijk.

Slide 13 - Diapositive

Een dwangsom opleggen
Wanneer een eiser wil dat de gedaagde zijn gedrag aanpast, kan de rechter een dwangsom opleggen. Bijvoorbeeld: een buurman wordt verboden om zijn auto op jouw erf te parkeren. Elke keer dat hij dit doet, kan een directe dwangsom van €50 worden opgelegd.

Dwangsom: een bedrag dat een van de partijen moet betalen 
wanneer hij nogmaals in de fout gaat.

Slide 14 - Diapositive

Twee soorten schade
De rechter kan vonnissen dat een van de partijen een schadevergoeding betaalt. Er zijn twee soorten schadevergoedingen:
  • Immateriële schade: emotionele en lichamelijke schade. (Bijv. geleden pijn door een auto-ongeluk). 
  • Vermogensschade: schade aan spullen (Bijv. schade aan een auto na een auto-ongeluk).

Slide 15 - Diapositive

Kort geding
Is er veel haast bij de zaak?
De eiser kan dan een kort geding aanspannen.

Kort geding: versnelde en vereenvoudigde procedure voor spoedeisende zaken.

Later kan er nog een bodemprocedure (uitgebreidere rechtszaak) volgen.




Slide 16 - Diapositive

2.5 Conflicten oplossen
  1. Bedenk twee voorbeelden van burgerlijke zaken. Geef bij elke zaak aan wie de eiser en wie de gedaagde is.

  2. Bedenk twee andere situaties waarin een rechter een dwangsom oplegt.

  3. Bedenk twee situaties waarin een eiser een kort geding aanspant.

  4. Benoem een voordeel en een nadeel van een kort geding.







  • HOE: schrijf alle zaken uit.

  • WIE: een notulist, een voorzitter, een of twee algemene leden.

  • WAT: benoem alle partijen in de zaak
timer
20:00

Slide 17 - Diapositive

2.6 Blik over de grens

Slide 18 - Diapositive

2.6 Blik over de grens

Slide 19 - Diapositive

Lesdoel 01-11: 
We leren:
2.6 Blik over de grens:
  • Opsporing, rechtspraak en straffen in andere landen.
  • Uitlokking en lokmiddelen.
  • Juryrechtspraak.
  • De doodstraf.

2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat:
  • Rechtvaardig en wenselijk.
  • Botsende grondrechten.
  • Over digitale technologie bij de overheid en 
    bij het bedrijfsleven.





havo:
2.6 Blik over de grens
Opdracht 1 - 2
2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat
Opdracht 1 - 15

vwo:
2.8: 
Opdrachten: 2, 3, 4, 5, 7, 8 en 12



Slide 20 - Diapositive

2.6 Blik over de grens

Centrale vraag paragraaf:

Ben je er voorstander van om rechtspraak uit andere
landen ook in Nederland in te voeren?

Slide 21 - Diapositive

Zelfwerktijd 01-11

havo: Les 2.6 pagina 56:
vraag 1 - 6

vwo: Les 2.8: vraag 2




timer
12:00
Ben je klaar? Werk verder.
2.8: 
2
3
4
5
7
8
12
Ben je klaar? Werk verder.
2.6:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2.7:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Slide 22 - Diapositive

2.6 Blik over de grens
Hoe zijn de opsporing, rechtspraak en straffen in andere landen georganiseerd?


We zoomen in op de volgende deelonderwerpen:
  • Opsporing: opsporingsmethode ‘uitlokking’
  • Rechtspraak: juryrechtspraak
  • Straffen: doodstraf

Slide 23 - Diapositive

Opsporing: opsporingsmethode ‘uitlokking’
Een verdachte verleiden tot het plegen van een misdrijf waarvan niet vaststaat
dat hij dat anders ook had gedaan.


Uitlokking is verboden in Nederland; toegestaan in VS.

Slide 24 - Diapositive

Lokmiddelen

In Nederland mag de politie wel lokmiddelen inzetten als:
  
  • In een gebied bepaalde criminaliteit veel voorkomt;
  • Gewone opsporing geen verdachte oplevert. Voorbeeld: grooming



Slide 25 - Diapositive

Rechtspraak: juryrechtspraak

  • In Nederland in 1813 afgeschaft.
  • Wel juryrechtspraak in België, Frankrijk, VS.
  • Jury beslist of verdachte schuldig is;
    rechter bepaalt in de meeste landen de straf.

Slide 26 - Diapositive

Zelfwerktijd 01-11

havo: Les 2.6 pagina 57-59:
vraag 7 - 12

vwo: Les 2.8: vraag 3-4




timer
12:00
Ben je klaar? Werk verder.
2.8: 
2
3
4
5
7
8
12
Ben je klaar? Werk verder.
2.6:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2.7:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Slide 27 - Diapositive

2.6 Blik over de grens


https://schooltv.nl/video/juryrechtspraak-de-jury-bepaalt-de-schuld-de-rechter-de-straf/#q=jury 

Slide 28 - Diapositive

2.6 Blik over de grens


Opdracht: Benoem een voordeel en een nadeel van juryrechtspraak.

Slide 29 - Diapositive

Slide 30 - Diapositive



Voorstanders:

  • Schrikt af.
  • Dader kan niet recidiveren.
  • Goedkoper dan langdurige celstraf.



Tegenstanders:

  • Schrikt niet of nauwelijks af.
  • Staat mag zich niet verlagen tot moordenaar.
  • Bij vergissing is straf niet terug te draaien.



Slide 31 - Diapositive

2.6 Blik over de grens


“De doodstraf kan niet worden opgelegd”
(Grondwet, artikel 114)

Zwaarste straf: levenslange gevangenisstraf 



Panopticum (koepelgevangenis in Breda)

Slide 32 - Diapositive

2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat

Slide 33 - Diapositive

2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat

Slide 34 - Diapositive

Zelfwerktijd 01-11

havo: Les 2.7 pagina 60:
vraag 1 - 6

vwo: Les 2.8: vraag 5&7




timer
12:00
Ben je klaar? Werk verder.
2.8: 
2
3
4
5
7
8
12
Ben je klaar? Werk verder.
2.6:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2.7:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Slide 35 - Diapositive

2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat
Centrale vraag paragraaf:

Wat is in deze situatie rechtvaardig en wenselijk?


We kijken naar twee onderwerpen:
  • Botsende grondrechten
  • Digitale technologie

Slide 36 - Diapositive

Botsende grondrechten (I/II)
Deze grondrechten botsen vaak onderling:


Vrijheid van meningsuiting     < >     gelijke behandeling
Vrijheid van geloof                       < >                 gelijke behandeling
Vrijheid van onderwijs         < >           gelijke behandeling

Slide 37 - Diapositive

Botsende grondrechten (II/II)

Soms komt het bij botsende grondrechten tot rechtszaken.


De rechter weegt dan af welk grondrecht in die specifieke situatie het zwaarst weegt.

Slide 38 - Diapositive

Digitale technologie
We zoomen in op het gebruik van digitale tools door:

  • Overheden
  • Bedrijven

Slide 39 - Diapositive

Digitale technologie - overheden
Slimme technologie (drones, slimme camera’s, algoritmen)
is nuttig bij de opsporing.

Slide 40 - Diapositive

Digitale technologie - overheden
Maar digitale opsporing heeft ook risico’s; onschuldigen worden soms aangemerkt als wetsovertreder.
  

Bijvoorbeeld:
de Toeslagenaffaire, waarbij een algoritme om potentiële toeslagenfraudeurs op te sporen discrimineerde.

Slide 41 - Diapositive

Zelfwerktijd 01-11

havo: Les 2.7 pagina 61 - 62:
vraag 7 - 10

vwo: Les 2.8: vraag 8




timer
12:00
2.6:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2.7:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ben je klaar? Werk verder.
2.8: 
2
3
4
5
7
8
12
Ben je klaar? Werk verder.

Slide 42 - Diapositive

Uitlegvideo: Toeslagaffaire
Duur: 10 minuten

Slide 43 - Diapositive

Digitale technologie: bedrijven
Bedrijven controleren personeel met digitale technologie
(digitale monitoring).


Redenen:
  • Dienstverlening verbeteren
  • Nagaan of personeel hard genoeg werkt

Voorwaarden digitale monitoring door werkgevers:
  • Personeel moet vooraf geïnformeerd zijn
  • Zwaarwegend belang


Slide 44 - Diapositive

Wij zijn aan zet
Niet alles wat technisch kan, is wenselijk.
  

In een democratische rechtsstaat bepalen we samen wanneer we
welke technologie willen inzetten.

Slide 45 - Diapositive

Zelfwerktijd 01-11

havo: Les 2.7 pagina 61 - 62:
vraag 11 - 15

vwo: Les 2.8: vraag 12




timer
12:00
2.6:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2.7:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ben je klaar? Werk verder.
2.8: 
2
3
4
5
7
8
12
Ben je klaar? Werk verder.

Slide 46 - Diapositive

Terugblik 01-11:
We hebben geleerd:
2.6 Blik over de grens:
  • Opsporing, rechtspraak en straffen in andere landen.
  • Uitlokking en lokmiddelen.
  • Juryrechtspraak.
  • De doodstraf.

2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat:
  • Rechtvaardig en wenselijk.
  • Botsende grondrechten.
  • Over digitale technologie bij de overheid en 
    bij het bedrijfsleven.





havo:
2.6 Blik over de grens
Opdracht 1 - 2
2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat
Opdracht 1 - 15

vwo:
2.8: 
Opdrachten: 2, 3, 4, 5, 7, 8 en 12



Slide 47 - Diapositive