7.3 Bouwen en beschermen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

bouwen en beschermen

Leerdoelen

Je weet waarvoor je bouwstoffen nodig hebt en hoeveel je nodig hebt

Je weet waarvoor je beschermende stoffen nodig hebt

Je weet wat eetstoornissen zijn, en kunt voorbeelden noemen

Energierijke stoffen

Bouwstoffen

Beschermende stoffen

suiker

zetmeel

vetten

eiwitten

mineralen

vitaminen

vetten

mineralen

water

Waarvoor heeft je lichaam bouwstoffen nodig?

1. voor het op peil houden van de lichaamstemperatuur
2. voor groei, ontwikkeling en herstel
3. voor het beschermen van het lichaam tegen ziekten
4. voor het leveren van energie

Tandbederf ontstaat door:

1. suikers die je glazuur aantasten
2. bacterien die je glazuur aantasten
3. zuren die je glazuur aantasten
4. mineralen die je glazuur aantasten

Energie wordt in je lichaam o.a gebruikt voor het op peil houden van de lichaamstemperatuur.

1. juist
2. onjuist

Waarom mannen meer eiwit nodig dan vrouwen?

Waarom hebben vrouwen meer ijzer nodig dan mannen?

Bouwstoffen

Als je groeit, maakt je lichaam meer cellen

Tussen 10-18 jaar groei je heel snel

In je eten moeten voldoende bouwstoffen zitten

Bouwstoffen

water - mineralen - eiwitten - vetten

Nodig voor de aanmaak van nieuwe cellen, want cellen sterven af,beschadigen of drogen uit. Ook voor groeien.

Bouwstoffen

Water, eiwitten en mineralen

Vetten voor de celmembranen van je lichaamscellen 

Bouwstoffen 

Volwassen mensen hebben ook bouwstoffen nodig

Slijtage aan het lichaam: de huid, botcellen

Botten > calcium (kalk) en fosfor

Bouwstoffen 

Rode bloedcellen worden ook vernieuwd

IJzer nodig

functies eiwitten

1. opbouw van weefsels (zie afbeelding)
2. organen op de plek houden, structuureiwitten (zoals collageen die organen in de buikholte op de plek houdt)
3. transport in bloed en cellen (hemoglobine vervoert O2)
4. regelen processen (antistoffen maken ziekteverwekkers onschadelijk, enzymen verteren voedingsstoffen, enz)

Bouwstoffen 

water > het meest

eiwitten > 65-70 gram per dag

vetten > 70 gram per dag

mineralen > minst nodig

Uit hoeveel kg water besta jij?

Beschermende stoffen

Vitaminen > zorgen dat het lichaam goed blijft werken

Mineralen > zorgt om cellen te beschermen tegen beschadiging of om spieren en zenuwen goed te laten werken

ADH

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Hoeveel vitaminen en mineralen je per dag nodig hebt

ADH

Beschermende stoffen 

Gebreksziekte > vaak door eenzijdig eten

Als je te weinig vitaminen en mineralen binnen krijgt

Gebreksziekte:                         Gebrek aan:

(nacht)blindheid                         vitamine A

troebel hoornvlies

Gebreksziekte:                         Gebrek aan:

rachitis (Engelse ziekte)            vitamine D

Gebreksziekte:                         Gebrek aan:

scheurbuik                                    vitamine C

Eetstoornissen

Afwijkend eetgedrag

eetstoornissen

• mentale ziekte
• je spreekt over een eetstoornis als de gedachten en/of gedragingen een negatieve invloed hebben op jouw dagelijks leven en functioneren.
• vaak in combinatie met onderliggende problemen (trauma, onderzekerheid of een andere stoornis (angststoornis, autisme etc)
• anorexia nervosa
• boulimia nervosa

Anorexia nervosa

Verslaafd aan afvallen

Verkeerd beeld van hun eigen lichaam

Anorexia

boulimia nervosa

vreetbuien (zonder honger)

daarna spijt en dan gaan compenseren door

- braken

- veel sporten

- laxeermiddelen gebruiken

Vaak een normaal gewicht

Aan de slag...

Maak 7.3 opdracht 1 t/m 22

Klaar? maak de oefentoets: https://biologiepagina.nl/2en3/Eten/Oefenen.htm

Welke vragen vonden jullie lastig?
(Paragraaf + opdracht)