Gedrag beïnvloeden

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Aangeboren of Aangeleerd?

Gedrag beïnvloeden

Programma

• Terugblik
• Lesdoelen
• Verwondersessie: uitleg
• Workshopsessie: werkdoelen maken
• Communicatiesessie

Terugblik

Wat weet je nog van de vorige les?

fb.watch

Even leuk om te bekijken met de klas!

Inwendige prikkel:

Komt binnenuit je lichaam

Uitwendige prikkel:   komt buiten het lichaam

Sleep de voorbeelden naar de juiste prikkel; inwendig of uitwendig

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

Temperatuur

Geluiden

Voortplantingsdrang

Honger

Pijn

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel: prikkel die altijd hetzelfde gedrag tot gevolg heeft

De respons op  een sleutelprikkel is aangeboren

Wat was een sleutelprikkel?

1. Een prikkel waar je altijd op reageert
2. Een prikkel waar je altijd hetzelfde op reageert
3. Een prikkel waar je elke keer verschillend op reageert
4. Een prikkel waarbij jij je sleutel beet houdt

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Wat is een ethogram?

1. een lijst met prikkels om gedrag te bestuderen
2. een lijst met handelingen om gedrag te bestuderen
3. daarmee kun je een aardbeving voorspellen
4. een soort grafiek

Zes manieren van leren

1. imiteren: gedrag nadoen
   
2. straffen en belonen
   
3. oefenen: gedrag herhalen
   
4. inzicht: nieuw gedrag bedenken
   
5. inprenting: leren in een korte, gevoelige periode
   
6. gewenning: afleren om op prikkels te reageren

Na een aantal weken lukt het je steeds beter op te fietsen zonder te vallen. Je hebt hier geleerd door:

1. Straffen en belonen
2. Imitatie
3. Oefenen
4. Inzicht

Wat is inprenting?

1. leren door straffen en belonen
2. leren in een gevoelige periode
3. leren van soortgenoten
4. leren door trial and error

Welke vorm van leren nam je waar van het filmpje?

1. inprenten
2. inzicht
3. straffen en belonen
4. gewenning

Noem een voorbeeld van gewenning

Ik heb een vraag over de terugblik:

Geen vraag

Wel een vraag

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• benoemen wat een overdreven signaal is en welke respons het uitlokt;
• uitleggen hoe normen en waarden ons gedrag veranderen;
• beredeneren aan de hand van voorbeelden van gedrag wat de prikkel is en wat de functie.
  

Aangeboren of Aangeleerd?

Gedrag beïnvloeden

Conditioneren

• Het aanleren van gedrag door beloning of straf.

• De hond hiernaast heeft geleerd dat hij een beloning krijgt wanneer hij een trucje laat zien (op zijn achterpoten zitten), wanneer de baas dit vraagt.

• Gedrag: op zijn achterpoten zitten. 

             Gevolg: Beloning (snoepje en vriendelijke woorden).

Hoe train je dieren?

• Dieren kun je trainen door conditioneren.

• Met conditioneren beloon je dieren voor gewenst gedrag. Maar met conditioneren straf je een dier ook voor ongewenst gedrag.

• Hiernaast zie je een voorbeeld van zindelijkheidstraining. 

Conditionering bij mensen

Conditionering heeft twee vormen:

1. Klassieke conditionering
2. Operante conditionering

1. klassieke conditioneren (Pavlov reactie)

2. Operante conditionering - leren door belonen en straffen

Iemand is als kind gebeten door een hond en daardoor zijn leven lang bang voor puppy's

1. Klassiek conditioneren
2. Operant conditioneren

Ik heb het tot nu toe begrepen

😒🙁😐🙂😃

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

• Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

• De reactie die opgeroepen wordt, noem je de respons.

Soorten signalen

• geuren
  
• kleuren
  
• geluiden (bij mensen: woorden)
  
• lichaamstaal

Wat zijn overdreven signalen?

Overdreven signalen zijn extra opvallende (sterke) signalen.

Een overdreven signaal heeft een sterke respons: het gedrag wordt sterk opgeroepen.

Noem een voorbeeld van een overdreven signaal:

Hoe veranderen normen en waarden ons gedrag?

Normaal gedrag en afwijkend gedrag

Mensen reageren op elkaar met sociaal gedrag. Dat gebeurt in een groep, of dit nu een groep van twee is, van zeven of van honderd.

Iedere groep kent zijn eigen ‘normale’ gedrag. 

Als je anders doet dan normaal, dan is er kans dat je groepsgenoten dat afkeuren en jou niet meer in de groep accepteren. Dat noemen we afwijkend gedrag

Waarde en normen

• Waarden zijn wat we belangrijk vinden.
  
• Normen zijn de regels voor ons gedrag die daarbij horen.

Hoe hebben waarden en normen invloed op ons gedrag?

Veel van ons gedrag wordt bepaald door de groep.

In de groep zijn bepaalde waarden en normen. Omdat we bij de groep willen horen, passen we ons gedrag aan. Dat doen we soms bewust, en soms onbewust. 

Een waarde is wat we belangrijk vinden (zoals geduld). De normen zijn de regels voor ons gedrag die daarbij horen (zoals netjes wachten in de rij)

1. Waar
2. Niet waar

Ik heb het tot nu toe begrepen..

😒🙁😐🙂😃

Workshopsessie

Je maakt je werkdoelen van week 12:

Klaar? -> bekijk het filmpje van dia 40.

Wat niet af is, is huiswerk :) 

Extra filmpje voor herhaling.

Communicatiesessie

Lesdoelen behaald?

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• benoemen wat een overdreven signaal is en welke respons het uitlokt;
• uitleggen hoe normen en waarden ons gedrag veranderen;
• beredeneren aan de hand van voorbeelden van gedrag wat de prikkel is en wat de functie.
  

Ik kan benoemen wat een overdreven signaal is en welke respons het uitlokt;

kan ik

kan ik niet

Ik kan uitleggen hoe normen en waarden ons gedrag veranderen;

kan ik

kan ik niet

Ik kan beredeneren aan de hand van voorbeelden van gedrag wat de prikkel is en wat de functie.

kan ik

kan ik niet

Ik wil mij inschrijven voor de extra instructie..

Ja

nee