5.2 ENERGIE

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

reservestoffen

In welk celorganel wordt ATP gemaakt?

BRANDSTOFFEN

• Met name koolhydraten, vetten en eiwitten. 
  
• Energie komt vrij in de mitochondriën bij een proces dat 'dissimilatie' heet. Dit kan alleen plaatsvinden als er genoeg O₂ beschikbaar is. Weet je nog? Glucose + O₂ --> CO₂ + H₂O
• Een deel van de energie komt vrij in de vorm van warmte (houdt lichaamstemperatuur op peil), een ander deel als ATP (levert energie). 

ENERGIEVOORRAAD

STAP 1. ATP

ATP (adenosine trifosfaat) 

is een soort van 

oplaadbaar molecuul. 

Je hebt een beetje ATP

'klaarliggen' maar bij 

inspanning gaat het snel op.

STAP 2. CP

Creatinefosfaat is 

ook een molecuul. 

Door de fosfaatgroep af te staan aan ADP, kan weer ATP

worden gemaakt. 

ATP & CP vormen samen de 'energieaccu', genoeg voor ongeveer 10-30 seconden inspanning. 

STAP 3. MELKZUURGISTING

ofwel: anaerobe dissimilatie 

Dissimilatie = afbraak van glucose

Anaeroob = zonder zuurstof

LET OP: vindt alleen plaats als

er geen zuurstof aanwezig is, 

per glucose molecuul 2 ATP-tjes. 

STAP 3. MELKZUURGISTING

VOORDEEL: er komt ATP vrij (ook

als er geen zuurstof is)

NADEEL: er komt per glucose-

molecuul maar 2 ATP vrij. 

Er wordt melkzuur geproduceerd

(dit leidt tot verzuring).

STAP 4. AEROBE DISSIMILATIE 

Ook wel 'verbranding' van glucose

C₆H₁₂O₆ + O₂ --> H₂O + CO₂

STAP 4. AEROBE DISSIMILATIE 

VOORDEEL: er komt per glucose-molecuul wel 38 ATP vrij 

NADEEL: kan niet plaatsvinden als er geen zuurstof is (bij plotselinge inspanning is dat pas na ongeveer een minuut)

ATP

melkzuur

gisting

aerobe dissimilatie

anaerobe dissimilatie

creatine fosfaat

CP

AEROBE DISSIMILATIE

ANAEROBE DISSIMILATIE

Vindt plaats in mitochondriën

Vindt plaats in cytoplasma

Met zuurstof

Zonder zuurstof

2 ATP per glucose

38 ATP per glucose

Melkzuurgisting

ENERGIEVOORRAAD

1. ATP 
   
2. CP
   
3. Anaerobe dissimilatie (= melkzuurgisting)
4. Aerobe dissimilatie - afbraak van glucose. 

• In levercellen: afbraak van eiwitten
• In spiercellen: eerst glucose, dan glycogeen, dan vetopslag
  

Nieuwe stof: verbranding van eiwitten/vetten

Wordt 

als ureum uitgescheiden 

Welke afvalstoffen maakt je lichaam?

AFVALSTOFFEN

Aerobe dissimilatie

CO₂

H₂O

Afbraak van eiwitten 

UREUM

Dissimilatie is...

1. Afbraak van organische moleculen
2. Afbraak van anorganische moleculen
3. Opbouw van organische moleculen
4. Opbouw van anorganische moleculen

Wat is dissimilatie?

1. CO2 + H2O --> glucose + O2
2. CO2 + glucose --> H2O + O2
3. O2 + glucose --> H2O + CO2
4. glucose --> H2O + CO2 + O2

Welke organismen doen aan dissimilatie?

1. dieren, de meeste bacteriën, schimmels
2. planten en dieren en schimmels
3. autotrofe en heterotrofe organismen
4. planten, dieren, bacteriën en schimmels

Hoeveel ATP ontstaat er bij de aerobe dissimilatie meer dan bij de anaerobe dissimilatie?

1. 1 ATP
2. 2 ATP
3. 36 ATP
4. 38 ATP

Wat is dissimilatie?

1. Verbranding
2. Fotosynthese
3. Opbouwen van stoffen
4. Afbraak door reducenten

Bij dissimilatie...

1. is energie nodig
2. komt energie vrij