VT Lj 1 week 7 les 2 deelopdracht 4: Psychische problemen Delier, zorgleefplan & classificatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

VT, Deelopdracht 4

Januari 2023

Les opzet 

8.30u- 09.30u STAM- uur

• Afronden BPV-plan

9.30- 10.30u VT deelopdracht 4

• Delier 
  
• Zelfstandig aan het werk
  

10.45u- 12.45u

• College 'zorgleefplan'
• Integratieve opdracht
• Zelfstandig aan het werk

Doel

Leerdoel deelopdracht 4

1. Je herkent de (vroegtijdige) signalen van psychische problemen;
   
2. Je hebt kennis van omgangsadviezen bij psychische problemen.

Les doel

• Je hebt kennis van observeren en analyseren  bij een delier; 
• Je kunt omgangsadviezen bij delier en interventies benoemen.

Leerdoelen bespreken...aan het einde van de les (bij Chantal) kijken of de doelen behaald zijn.

Wat zijn Psychische problemen?

Psychische problemen

Er is iets ontregeld of verstoord aan de emotie of aan het gedrag:

• Reactie op een gebeurtenis
• Soms is het probleem belemmerd & langdurig waardoor externe hulp nodig is. 

Voorbeelden psychische problemen

• Angst en paniek stoornissen.
  
• Depressie.
  
• Persoonlijkheidsstoornis (o.a. borderline)
  
• Psychotische stoornis.
  
• Eetstoornis (anorexia nervosa en boulimie)

Deze komen verder aan bod in de GGZ module

Wat weet je nog van een
delier?

Waar denk je aan bij het woord delier? Heb je er eerder over gehoord?

Delier

Een delier is een psycho-organische stoornis. 

De oorzaak is lichamelijk maar de verschijnselen zijn psychisch.

Delier

• Acute verwardheid
• Tijdelijke (soms enkele uren/dagen) psychische stoornis op basis van lichamelijke ontregeling
• Veroorzaakt door een disbalans in neurotransmitters
  

Een delier is een toestandsbeeld dat in korte tijd ontstaat (uren tot dagen), waarbij het bewustzijn wisselend gestoord is en de patiënt vaak verward is.

Er is altijd sprake van stoornissen in aandacht, denken en concentratie met daarbij vaak hallucinaties en/of wanen. Een delier treedt altijd op in het kader van een onderliggend somatisch lijden en vertoont een wisselend beloop. Vaak zijn de symptomen 's nachts ernstiger dan overdag.

Er is sprake van een disbalans van neurotransmitters, met name een te weinig aan acetylcholine en een (relatief) teveel aan dopamine. 

Je kunt het zien als kortsluiting in het brein.

Drie vormen van delier

• Hyperactief delier ('plukkerig zijn, soms extreem onrustig, soms wanen/ hallucinaties)
• Hypoactief delier (apathisch, teruggetrokken gedrag)
• Gemengde vorm (bovenstaande vormen wisselen elkaar af)

Lezen & maken

Opdracht: De verwarde zorgvrager

Lees voordat je begint in ZorgPad het volgende leerpad:

Opleiding: MBO (KD 2020) VP niveau 4. Collectie: Zorg Algemeen 4 VP. Thema: Het individuele plan --> Leerpad 3.2 Risico's inschatten (Gezondheidsproblemen signaleren)

• Maak daarna deel A & B van de opdracht
• Deel C volgt klassikaal (filmpje+ opdracht)

Vragen? Aan het werk

Lees voordat je begint in ZorgPad het volgende leerpad:
Opleiding: MBO (KD 2020) VP niveau 4. Collectie: Zorg Algemeen 4 VP. Thema: Het individuele plan --> Leerpad 3.2 Risico's inschatten (Gezondheidsproblemen signaleren)

• Rond opdracht deel A & B  'psychische problemen' af ( deelopdracht 4)
• Eerder klaar; kijk naar de integratieve opdracht

Deel 2: 

Module VT Week 7, 

Ddelopdracht 4

Les opzet 

8.30u- 09.30u STAM- uur

• Afronden BPV-plan

9.30- 10.30u VT deelopdracht 4

• Delier 
  
• Zelfstandig aan het werk
  

10.45u- 12.45u

• Deel C Psychische problemen
• College 'zorgleefplan '
• Integratieve opdracht
• Zelfstandig aan het werk

Opdracht deel C: filmpje

Individueel

• Je vult aan de hand van het filmpje de DOSS in. 
• Je hebt drie opties: nooit – soms/altijd – weet niet. Wanneer iets al één keer voorkomt, vink je soms/altijd aan. Wanneer je het niet weet, vink je de optie weet niet aan.

Je gaat aan de hand van de delirium observatie screening (DOSS) schaal de Zorgvrager uit het filmpje screenen volgens de observatie punten.

Zoek eerst verdieping in wat de delirium observatie screening (DOSS) schaal inhoudt en download dit document via vmszorg.nl: Delirium observatieschaal

Vul de lijst zo nauwkeurig mogelijk in, aan de hand van de gegevens die je hebt geobserveerd tijdens het filmpje.

Nabespreken

Opdracht deel C: filmpje

Regiegroepjes

• Vergelijk de (individueel) ingevulde DOSS score. Zijn er verschillen/overeenkomsten?
• Per regiegroepje koppelt 1 persoon de uitkomsten van de opdracht klassikaal terug.

Je gaat aan de hand van de delirium observatie screening (DOSS) schaal de Zorgvrager uit het filmpje screenen volgens de observatie punten.

Zoek eerst verdieping in wat de delirium observatie screening (DOSS) schaal inhoudt en download dit document via vmszorg.nl: Delirium observatieschaal

Vul de lijst zo nauwkeurig mogelijk in, aan de hand van de gegevens die je hebt geobserveerd tijdens het filmpje.

Zorgleefplan & verpleegkundig proces

Methodisch werken             verpleegkundig proces

Methodisch  werken houdt in dat je verpleegkundig werk uitvoert door middel van een vaste doordachte werkwijze en dat je daarmee je doel wilt behalen.

Doormiddel van het zorg(leef)plan werk je methodisch

Stappenplan methodisch werken

1. Verzamelen van informatie
2. Vastellen van de behoefte 
3. Vaststellen zorgdoelen
   
4. Vaststellen van en plannen zorgactiviteit
   
5. Uitvoeren van zorgactiviteiten volgens planning
6. Het evalueren en zo nodig bijstellen van zorg

Het zorgleefplan

Zorgleefplan:

Is een (digitaal)document waar afspraken in staan die de zorgvrager met de zorginstelling maakt waar hij/zij verblijft over de gewenste zorg en ondersteuning. 

In een zorg(leef)plan staan afspraken over:

• verpleging 
• begeleiding;
• dagbesteding; 
• hulp van familie of vrienden (mantelzorg).
• overige.

Zorgleefplan

Omvat 4 domeinen

• Lichamelijk welbevinden
• woon- en leefomstandigheden
• mentaal welbevinden
• participatie

Levensdomein 1 woon- en leefomstandigheden

Woonruimte
en
zich thuis voelen 

Bijv. De woning en
woonomgeving , levenssfeer en privacy, opgeruimd en schoon, 

Veiligheid

Bijv: persoonlijk alarmeringssysteem, slot op de deur en kasten, nachtlichtje, toezicht door medewerkers, brandpreventie/alarmering

Dagritme

Hoe laat komt de cliënt uit/op bed. Rust de cliënt tussendoor? ochtend/avondmens?

Bewegingsmogelijkheden,
mobiliteit

Aanpassingen/
speciale hulpmiddelen/ domotica 

Andere disciplines/hulpverleners

Levensdomein 2 participatie

Dagbesteding

Bezigheden overdag, belangrijke gebeurtenissen geloof/verjaardagen etc
.

Sociaal leven

Belangrijke contacten bijv. medebewoners, vrijwilligers etc. 

Contact met de samenleving

Contacten in familieverband, en in uw kennissenkring, buurt,

in de maatschappij?

Levensdomein 3 mentaal welbevinden en autonomie

Ondersteuning van de eigen levens invulling

Zelfstandigheid, hulp krijgen.

Stemming

bijv. Wat is uw stemming meestal?
Leuke dingen om mee te maken.

Respect

bijv. Omgang met anderen.

Eigen identiteit en levensinvulling/levensfase

Bijv. belangrijke dingen in het leven, levensfase.

Levensdomein 4 lichamelijk welbevinden

en gezondheid

Voeding

Bijv. Smakelijke maaltijden, hapjes, drankjes en vocht/voedselinname, dieet,

Schoon en verzorgd lichaam

Bijv. Lichamelijke verzorging, hoe vaak douchen/wassen etc

Lichamelijke functies/mogelijkheden

bijv. Zintuigen, rust en beweging, medicijngebruik, urine en ontlasting,

Gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming

bijv. Gezondheid, fit, moe, energiek.

Zorg op maat 

Om een zorgleefplan op maat aan te bieden is het belangrijk om de zorgvrager als individu te zien.

Een persoon met een eigen karakter, geschiedenis, wensen en behoeften.

Het is een persoonlijk document waarin voor iedere zorgvrager een plan op maat is ingevuld.

Waarom werken zorgorganisaties  met een zorg(leef)plan?

• Hierdoor kun je de wensen en behoeften van de zorgvrager centraal te stellen en vervolgens de zorg te indiceren en organiseren.
  

• Helpt om methodisch te werken. 

• Vergroten regie zorgvrager. De zorgvrager geeft aan waar zijn behoeftes liggen.

Het zorg(leef)plan is een instrument dat helpt om in de zorgverlening de wensen en behoeften van de zorgvrager centraal te stellen en vervolgens de zorg te indiceren en organiseren.

Het zorg(leef)plan helpt je methodisch te werken. Je wordt bijvoorbeeld gestimuleerd regelmatig met de zorgvrager te evalueren: welke vragen en behoeftes heeft u? Ondersteunen we u te leven zoals u het wenst?

Hiermee hangt samen dat je de regie van de zorgvrager vergroot. De zorgvrager is aan het woord. De cliënt geeft aan waar zijn behoeftes liggen.

Vooruitblik

Integratieve opdracht VT

Maak voor jezelf een planning:

• lees de opdracht door
• Hoe veel tijd denk je nodig te hebben?
• Wanneer start je?
• Wie ga je benaderen?
• Etc...

Inleveren week 10= kalenderweek 5

Vragen? Aan het werk

• Rond opdracht deel A & B  'psychische problemen' af ( deelopdracht 4)
• Eerder klaar; kijk naar de integratieve opdracht
• Niet afronden tijdens de les= huiswerk

Donderdag 12 januari voor 12.45u zijn alle opdrachten van deelopdracht 4 ingeleverd.

Extra 

Achtergrond info. bij opdracht delier

Kenmerken van een delier

• Verandering in bewustzijn
• Aandacht en concentratieproblemen
• Onrustig gedrag/of juist apathisch
  
• Desoriëntatie
  
• Hallucinaties / waan ideeën 

Voorbeelden geven: Twee oudere patiënten op een twee persoonskamer met een delier zonder polsbandje 

Risicofactoren

• Leeftijd van 70 jaar en  ouder 
• Cognitieve stoornissen 
• Visus – en gehoorstoornissen 
• Stoornissen in activiteiten van het dagelijks leven 
• Gebruik van alcohol en opiaten 
• Infecties 
• Koorts 
• Dehydratie
  
• Electrolytenstoornissen  (balans houden van het lichaam)

Een jonger brein ontspoort minder snel dan een ouder brein. Jongeren zijn beter in staat om te compenseren.

 Hoewel het delier in principe een voorbijgaande aandoening is, vindt bij cognitief kwetsbare patiënten niet altijd volledig herstel plaats. 

Het optreden van een delier is een prognostisch ongunstig verschijnsel. De kans op overlijden van patiënten >65 jaar die met delier zijn opgenomen in een ziekenhuis, is 2-3x hoger dan die van patiënten zonder delier. De overleving van patiënten met een vergevorderd stadium van kanker die een delier ontwikkelen, bedraagt 21-24 dagen.

Verpleegkundige interventies

Beschrijf verpleegkundige interventies die je kunt inzetten bij een delier:

• Werk samen in je regiegroep
• Schrijf zo veel mogelijk interventies op een flap-over.
• Wijs 1 persoon aan die een terugkoppeling doet naar de rest van de klas.

Verpleegkundige interventies

• Screenen met observatielijst  (DOS score)
• Zorg voor rust / prikkelarme omgeving
• Bied steeds herkenningspunten uit de werkelijkheid aan, zoals een klok, een kalender en foto's
• Angst reduceren  / Wek geen achterdocht door te fluisteren of kamers op slot te doen.
• Medicatie geven
• Biedt structuur 

• Zorg voor een goed dag-nachtritme ( aanbieden van activiteiten, wisselend daglicht)

Meest voorkomende medicatie is haldol mag niet worden gegeven aan parkinson patienten. Terughoudendheid geboden bij verlengde QT tijd. (hart)

DOS

• Delerium Observatie Screening SchaaL (DOS),
• Systematische wijze vroegtijdige signalering symptomen delier, 
• Observeren en registreren.

In Nederland ontwikkeld.  3x per 24 uur screenen.

Medische interventies

• Screening van de medicatie met delirium bevorderende eigenschappen.
• Preventie en behandeling infecties.
• Adequate pijn behandeling
• Preventie en behandeling dehydratie
• Handhaven en verbeteren van de voedingstoestand
• Afwegen van het gebruik van invasieve interventies, zoals katheters, tegen het risico van delier

Alle extra snoertjes (infuus, CAD, drains) wil je het liefst verminderen.

Kijk naar de medicatie die wordt gegeven: zoals opioïden. 

Bevraag de patiënt en naasten (prodromen/levendige dromen, vreemde blik in de ogen etc)

Van belang om voortijdig een delier te herkennen of het voor te zijn als iemand eerder een delier heeft doorgemaakt. 

Als iemand eerder een delier heeft meegemaakt wees dan alert. Dit is een voorbode--> uitvragen bij de anamnese/opname. 

Bronnen

Wat is de oorzaak van een delier: https://watdoejebijdelier.nl/static/story_html5.html

Zorgvoorbeter

Zorgpad

Link naar de e-learning die beschreven staat in de opdracht.