§5.5 Gaswisseling, opname en transport bij planten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§5.5 Gaswisseling, opname en transport bij planten

Leerdoelen §5.4

1. Je legt uit hoe fotosynthese de basis vormt voor voortgezette assimilatie en dissimilatie bij planten.
2. Je herkent de voorwaarden voor het fotosyntheseproces.  
3. Je vergelijkt bruto- en nettoproductie bij planten en benoemt de samenhang tussen hun assimilatie- en dissimilatieprocessen.

Planten gebruiken glucose als...

1. Brandstof
2. Bouwstof
3. Brandstof en bouwstof

Via de huidmondjes van het blad kunnen zuurstof en koolstofdioxide de plant in en uit

1. Waar
2. Niet waar

Welke formule voor fotosynthese klopt?

1. 6 O2+ 6 H2O-> lichtenergie + C6H12O6 + 6 CO2
2. 6 CO2 + 6 H2O -> lichtenergie + C6H12O6 + 6 O2
3. 6 CO2 + 6 H2O + lichtenergie -> C6H12O6 + 6 O2
4. 6 O2+ 6 H2O + lichtenergie -> C6H12O6 + 6 CO2

Wat houdt voortgezette assimilatie in?

Aanwezigheid van zonlicht is de enige mogelijk beperkende factor bij fotosynthese

1. Waar
2. Niet waar

De nettoproductie houdt in: alle glucose die...

1. ...een plant produceert
2. ...een plant produceert en zelf gebruikt
3. ...een plant produceert + die een plant niet zelf gebruikt
4. ...een plant produceert zonder de glucose die hij opneemt

Hoe groot is de O2 productie door fotosynthese bij verlichtingssterkte R ?

1. 0,25
2. 0,50
3. 0,75

De nettoproductie houdt in: alle glucose die...

1. ...een plant produceert
2. ...een plant produceert en zelf gebruikt voor dissimilatie
3. ...een plant over houdt na dissimilatie en gebruikt voor groei
4. ...een plant produceert zonder de glucose die hij opneemt

Drooggewicht = als je een organisme helemaal droogt.
Waarvoor gebruik je dit?

1. Om te kijken of een organisme aan fotosynthese gedaan heeft
2. Om te kijken of het organisme veel water bevat
3. Om te kijken of het organisme groter geworden is
4. Om te kijken of de biomassa van het organisme toegenomen is

Leg uit hoe een pompoen tot een gewicht van 1246 kg kan groeien? (2p) Gebruik de begrippen nettoproductie en voortgezette assimilatie.

Leg uit hoe een pompoen tot een gewicht van 1246 kg kan groeien? (2p)

Wanneer er geen beperkende factoren aanwezig zijn kan fotosynthese optimaal werken, dit leidt tot een hoge nettoproductie glucose (1p)

Deze glucose wordt in de voortgezette assimilatie gebruikt voor de opbouw van grote organische stoffen, dit zorgt voor een toename van de biomassa/ het drooggewicht (1p)

Opdr. 61

a. Door glucose te verbranden maakt de plant .. eenheden CO₂.

b. Het compensatiepunt ligt bij een belichting met .. lampen

c. De maximale fotosynthese bereikt de plant bij een belichting met .. lampen. 

d. De maximale nettoproductie heeft de plant bij een belichting met .. lampen. 

e. Bij een belichting met één lamp is de dissimilatie .. dan de fotosythese

f. Licht toe of de lichtsterkte bij vijf lampen beperkend is voor de fotosynthese. En bij 8 lampen?

Opdr. 61

a. Door glucose te verbranden maakt de plant 18 eenheden CO₂.

b. Het compensatiepunt ligt bij een belichting met 3 lampen

c. De maximale fotosynthese bereikt de plant bij een belichting met 7 lampen. 

d. De maximale nettoproductie heeft de plant bij een belichting met 7 of meer lampen. 

e. Bij een belichting met één lamp is de dissimilatie groter dan de fotosynthese

f. Licht toe of de lichtsterkte bij vijf lampen beperkend is voor de fotosynthese. En bij 8 lampen?

Opdr. 61

f. Licht toe of de lichtsterkte bij vijf lampen beperkend is voor de fotosynthese. En bij 8 lampen?

De lichtsterkte is bij 5 lampen beperkend; verhoog je namelijk de lichtsterkte, dan neemt de fotosyntheseactiviteit toe. De lichtsterkte is bij 8 lampen niet beperkend; een verhoging van de lichtsterkte leidt niet tot toename van de fotosyntheseactiviteit. Een andere factor zal beperkend zijn.

Productie in planten

• Wat wordt weergeven in grafiek 1, 2 en 3?
• Waar kun je het compensatiepunt
  aflezen? 
• Waarom stijgt de fotosynthese na
  een tijdje niet meer?  

Opdr. 64

Uit het Examen:

Beantwoord de volgende vragen:

1. Hoeveel O2 (in mmol/uur) is er door de plant per uur verbruikt voor dissimilatie?

2. Hoeveel CO2 (in mmol/uur) is er door de plant bij een maximale verlichtingssterkte opgenomen voor fotosynthese?

3. Hoeveel glucose (in mmol/uur) is er door de plant bij verlichtingssterkte Q geproduceerd door fotosynthese?

Uit het Examen:

Antwoorden:

1. 0,25 mmol/uur

2. 0,75 mmol/uur (O2 verbruik plant is 0,25 + 0,50 = 0,75 mmol/uur. CO2 afgifte is gelijk aan O2 verbruik). 

3. 0,08 mmol/uur (O2 productie bij Q is 0,50 mmol/uur. Voor elke 6 mol O2 kan er één mol glucose gevormd worden, 0,50/6 = 0,08 mmol) 

Ik beheers de leerdoelen en begrippen van paragraaf 5.4 op een goed niveau:

😒🙁😐🙂😃

Producenten staan aan de basis van elke voedselketen!

Hoe kan het water vanuit de grond bovenin een metershoge boom komen!?

Leerdoelen §5.5

1. Je beschrijft de gaswisseling bij planten en legt uit hoe planten hun waterbalans onder verschillende omstandigheden handhaven. 
2. Je beschrijft hoe planten water en voedingszouten in plantenwortels opnemen en transporteren. 
3. Je vergelijkt de transportroute van planten voor water en mineralen met de sapstromen voor organische stoffen. 

Water en mineralen - verdamping

Verdamping zorgt voor een aanzuigende werking en levert een groot deel van de kracht die nodig is om water omhoog te pompen in een boom.

Houtvaten

• vervoeren water en mineralen
• van wortel naar blad

water omhoog gepompt door: worteldruk, capillaire werking, verdamping

Transport in houtvaten

Transport van water en mineralen vanaf wortels omhoog

-> stuwende kracht door:

1. verdamping via huidmondjes zorgt voor zuigkracht
2. capillaire werking, doordat het nauwe vaten zijn en het water als een 'draad' omhoog gaat via adhesie/cohesie
3. worteldruk: nitraat en fosfaat actief opgenomen, hierdoor hogere osmotische waarde, die water uit bodem trekt

Bastvaten

• vervoeren water en organische stoffen (sacharose) 
• van blad naar de rest van de plant

waterdruk door osmose

Bij te veel waterverlies

woestijnplant

Kleine bladeren, groene stengel, haren, overdag huidmondjes sluiten

   alle planten: 

huidmondjes sluiten

Gevolg?

Leerdoelen §5.5

1. Je beschrijft de gaswisseling bij planten en legt uit hoe planten hun waterbalans onder verschillende omstandigheden handhaven. 
2. Je beschrijft hoe planten water en voedingszouten in plantenwortels opnemen en transporteren. 
3. Je vergelijkt de transportroute van planten voor water en mineralen met de sapstromen voor organische stoffen. 

Wat ga je doen?

1. Lezen tekst op pagina 170 t/m 173 + bestuderen bron 19
2. Maken opdracht 74, 75, 78, 80, 82 van §5.5

Tijd over?
Nakijken!

Wortelharen nemen mineralen uit de bodem op in de cel. De concentratie in de cel is hoger dan in de bodem. Dit is een voorbeeld van

1. diffusie
2. osmose
3. actief transport
4. passief transport

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A:water B: meest
2. A:water B:minste
3. A:opgeloste stoffen B:meeste
4. A:opgeloste stoffen B:minste

Stroming in de houtvaten gaat ...

1. omhoog
2. omlaag
3. in beiden richtingen

Door welke 3 krachten wordt water in een plant omhoog getransporteerd?

In de bastvaten is de richting van de sapstroom afhankelijk van de plaats waar de suikers nodig zijn. Noem een situatie waarbij de sapstroom omhoog gaat en een waarbij deze omlaag gaat.