4.1 De Klassieke school

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4

Theorievorming over straffen

4.1 Klassieke school

Leerdoel 

Aan het eind van deze les kun je...

- uitleggen hoe de klassieke school denkt over straffen en waarom ze daar zo over denken

- de theorieën die bij de klassieke school behoren toepassen en herkennen in teksten

Klassieke school

De mens is vrij in het eigen denken en handelen.

>> Dit noemen we een niet-deterministisch mensbeeld.

De mens is vrij om het goede te doen en het kwade te laten. En daarmee is de mens ook verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag.

Klassieke school

Rationeel of calculerend

Persoon maakt voordat hij keuze maakt een afweging van de voor- en nadelen van het gedrag.

Dus:            +         vs          -

Concluderend: Klassieke school

Een persoon die een misdaad pleegt, doet dit uit vrije wil.

Voordat een persoon crimineel gedrag laat zien, heeft hij dit zorgvuldig afgewogen.

Straf is het nadeel waarmee iemand rekening zal houden, die crimineel gedrag wil gaan vertonen.

Doel van straf volgens Klassieke school

• Vergelding

= Wraak / kwaad met kwaad vergelden

• Algemene preventie

= Dreigen met straffen om zo mensen af te 

schrikken van het plegen van crimineel gedrag

Visie klassieke school m.b.t. strafrecht

Belangrijk zijn:

• Legaliteitsbeginsel =  In de wet moet staan welk gedrag strafbaar is
• Personaliteitsbeginsel = De straf mag alleen de dader treffen
• Gelijkheidsbeginsel =  Alle mensen zijn voor de wet gelijk
• >>> Dadenstrafrecht = Er staat een straf op een bepaalde daad
• Schuldbeginsel = Een dader die geen schuld heeft, mag niet gestraft worden
• Proportionele vergelding = De maximumstraffen voor verschillende misdrijven verschillen. Je krijgt de straf die bij het misdrijf past.

Klassieke theorie m.b.t. sociaalpsychologische theorie

Rationele keuzetheorie / Gelegenheidstheorie

Het eventueel plegen van een misdrijf is het gevolg van een afweging van kosten en baten, waarbij de baten hoger worden ingeschat.

Moderne gelegenheidstheorie (Felson & Cohen)

1. Aanwezigheid van gemotiveerde misdadigers;
2. Aanwezigheid van geschikte doelwitten;
3. Afwezigheid van voldoende sociale bewaking / toezichthouders.

Wat kun je doen om ervoor te zorgen dat iemand niet crimineel wordt (bekeken vanuit de klassieke theorie)?

1. Lage straffen
2. Betere opvoeding
3. Hoge straffen
4. Niets

Met welk beginsel van de rechtsstaat heeft dit voorbeeld te maken: Als op zes april de boete voor te snel rijden verhoogd wordt, betaalt iemand die op vijf april te snel reed de oude boete?

1. Personaliteitsbeginsel
2. Legaliteitsbeginsel
3. Schuldbeginsel
4. Gelijkheidsbeginsel