13-2: Foutieve beknopte bijzin, onjuiste inversie en geen symmetrie (7.6, 7.8 en 7.9)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Formuleren

• Onjuiste inversie
• Geen symmetrie 

Planning

• Lesdoelen
• Aan de slag
• Huiswerk

Leerdoelen

• Aan het einde van de les kun je onjuiste inversie herkennen en verbeteren.
• Aan het einde van de les kun je fouten in de symmetrie herkennen en verbeteren.

Herhalen

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Ik denk, dat als de minister vindt dat er te veel geweld op TV is, dat hij dan maatregelen moet nemen.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op. Je hoeft maar 1 woord toe te voegen.
Het lukte haar niet de beste te blijven en begon nerveus te worden.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op. Je hoeft maar 1 woord toe te voegen.
Zij wordt onderwijzeres en in Nijmegen opgeleid.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Ik ga naar huis. Omdat ik moe ben.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Ik was moe, daarom ging ik vroeg naar bed.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Na koffie te hebben gedronken in Hamburg, reed de bus richting Denemarken.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Na fraude te hebben geconstateerd, werd de boekhouder direct ontslagen.

Onjuiste inversie

Wat valt op?

Die hockeyer zal niet in het Nederlands elftal spelen.

Zal die hockeyer niet in het Nederlands elftal spelen?

In het Nederlands elftal zal die hockeyer niet spelen.

Tip: kijk naar de plaatsing van de zinsdelen

Zin 1: onderwerp voor de persoonsvorm

Zin 2 en 3: onderwerp na de persoonsvorm = inversie

Onjuiste inversie

Meestal staat het onderwerp vóór de persoonsvorm. Wanneer het onderwerp achter de persoonsvorm staat, heet dat inversie. In zin 1b is de inversie onderstreept.

1a De meeste Nederlanders (ow) vinden (pv) de straffen voor delicten veel te laag.

1b De straffen voor delicten vinden (pv) de meeste Nederlanders (ow) veel te laag.

Onjuiste inversie

Ook in samengestelde zinnen kan inversie voorkomen. In zin 2a kun je achter en op de plaats van de streepjes (--) vroeger invullen; dat is weggelaten:

2a {Vroeger benoemde het staatshoofd bij een kabinetsformatie de informateur} en {(--) hield de Tweede Kamer zich afzijdig}.

Onjuiste inversie

Soms wordt in nevengeschikte hoofdzinnen in de tweede zin ten onrechte inversie toegepast (zin 2b). In deze zin is de inversie onjuist, omdat op de plaats van de streepjes niet vroeger kan staan. Het moet zoals in zin 2c (zonder inversie). Als je toch inversie wilt, moet op de plaats van de streepjes een zinsdeel staan (zin 2d).

Onjuiste inversie

Onjuiste inversie

Bij het samenstellen van zinnen wordt inversie niet altijd goed gebruikt. In het volgende voorbeeld staat een foutieve inversie: 

‘Op zaterdag gaan we altijd voetballen maar vandaag was ik ziek’. 

In deze zin is er geen sprake van een vragende zin. Ook begint de zin niet met een ander zinsdeel dus is er een foutieve inversie. Een zin met een foutieve inversie kan je verbeteren door de persoonsvorm en het onderwerp om te draaien. Het bovenstaande voorbeeld kan je verbeteren door er de volgende zin van te maken: 

‘Op zaterdag gaan we altijd voetballen maar ik was vandaag ziek’.

onjuiste inversie

VOORBEELDEN:

onjuist: Morgenavond gaan we in Arhnem naar 'Symphonica in Rosso' en zijn we dus pas overmorgen laat in de middag weer thuis. 

juist: Morgenavond gaan we in Arhnem naar 'Symphonica in Rosso' en we zijn dus pas naar overmorgen laat in de middag weer thuis. 

Voorbeeld 1

Volgens het KNMI wordt het vanaf vrijdag heerlijk weer en zouden we komend weekend dus prima naar de camping kunnen gaan.

• Volgens het KNMI wordt het vanaf vrijdag heerlijk weer en we zouden komend weekend dus prima naar de camping kunnen gaan.
  

Of:

• Volgens het KNMI wordt het vanaf vrijdag heerlijk weer en komend weekend zouden we dus prima naar de camping kunnen gaan.

Voorbeeld 2

Zoals afgesproken bedragen de voorrijkosten 25 euro en vragen wij u vriendelijk de rekening binnen veertien dagen te betalen.

• Zoals afgesproken bedragen de voorrijkosten 25 euro en wij  vragen u vriendelijk de rekening binnen veertien dagen te betalen.

In Utrecht gingen we naar de bioscoop en waren we gezellig uit.

1. Juiste inversie
2. Onjuiste inversie

Onze club heeft de wedstrijd helaas verloren en heeft de club daardoor geen kans meer in de playoffs.

1. Juiste inversie
2. Onjuiste inversie

Hierbij krijgt u een bonnetje voor uw jas en kunt u straks ophalen in de foyer.

1. Juiste inversie
2. Onjuiste inversie

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Gisteren gingen we fietsen en gaan we vandaag wandelen.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
De eerste keer is het drankje niet zo lekker, maar merk je na een paar keer dat de smaak went.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Het regende de hele middag en hebben we dus niets kunnen doen.

Geen symmetrie

Als je opsommingen gebruikt (minstens twee delen), moet je ervoor zorgen dat de delen dezelfde opbouw en vorm hebben. Dat heet symmetrie:

1a De Nederlandse militairen werden gestationeerd op Sint Maarten (a) om de orde te handhaven en (b) om te helpen bij de wederopbouw. (bij a en b beide keren een beknopte bijzin)

In zin 1b is geen symmetrie:

1b De Nederlandse militairen werden gestationeerd op Sint Maarten (a) om de orde te handhaven en (b) omdat ze moesten helpen bij de wederopbouw. (een beknopte bijzin bij a naast een gewone bijzin met onderwerp en persoonsvorm bij b)

Geen symmetrie

Er zijn drie soorten fouten in de symmetrie: 

• Fouten in getal
• Fouten in voornaamwoordelijke aanduiding
• Fouten in grammaticale constructie

Voorbeeld 1

Tijdens het vuurwerk hebben veel ouderen last van de knallen, raken huisdieren gestrest en mensen met astmatische aandoeningen kunnen niet naar buiten.

Tijdens het vuurwerk hebben veel ouderen last van de knallen, raken huisdieren gestrest en kunnen mensen met astmatische aandoeningen niet naar buiten.

Voorbeeld 2

Van Brabanders en Limburgers wordt gezegd dat het goedlachse mensen zijn met een opgewekt karakter, terwijl de Groninger als stug en zwijgzaam bekend staat, maar of dat allemaal klopt, is de vraag.

Van Brabanders en Limburgers wordt gezegd dat het goedlachse mensen zijn met een opgewekt karakter, terwijl de Groningers als stug en zwijgzaam bekend staan, maar of dat allemaal klopt, is de vraag.

Staat in deze zin een symmetriefout?
"Darten dwingt je tot snelle reacties en goed je verstand te gebruiken."

1. Ja
2. Nee

Als je topsporter wilt worden, zijn doorzetten, talent, goede begeleiding en dat je ouders je steunen belangrijk.

1. Wel symmetrie
2. Geen symmetrie

Staat in deze zin een symmetriefout?
"Het is het beste om een goede planning te maken, om die uit te voeren en om je te laten overhoren."

1. Ja
2. Nee

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
De basisschoolleraren willen meer salaris en minder werkdruk en daarom wordt vandaag door de docenten uit Friesland, Groningen en Drenthe gestaakt.

Verbeter de fout. Schrijf de hele zin op.
Neem eerst de ruimtelijke figuur uit het boek over in je schrift, teken vervolgens de lijnstukken AG en DH erin en daarna bewijs je dat AG en DH elkaar snijden.

Verbeter de zin. Schrijf de hele zin op.
Men zegt dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

Huiswerk

• Hoofdstuk 7.8, opdracht 1 (blz. 246)
• Hoofdstuk 7.9, opdracht 1 (blz. 247 t/m 248)