Enkelvoudige en samengestelde zinnen (hoofd- en bijzinnen), vwo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H4 Grammatica zinsdelen

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Lees de onderstaande tekst. Welke zinnen hebben meer dan één persoonsvorm?

Mooi niet grappig!

1) De oud-CEO van Disney veroorzaakte veel ophef door een onhandige uitspraak te doen. 2) Hij beweerde in een interview dat erg mooie vrouwen niet grappig zijn. 3) Sommige schoonheden winnen wel een missverkiezing, maar die vertellen volgens hem heus geen moppen. 4) Het internet steigerde. 5) Van diverse kanten kwamen voorbeelden van knappe dames die wel humor hebben.

Zin 2, 3 en 5 zijn SAMENGESTELDE zinnen (meer pv's).

Zin 1 en 4 zijn ENKELVOUDIGE zinnen (één pv).

Mooi niet grappig!

1) De oud-CEO van Disney veroorzaakte veel ophef door een onhandige uitspraak te doen. 2) Hij beweerde in een interview dat erg mooie vrouwen niet grappig zijn. 3) Sommige schoonheden winnen wel een missverkiezing, maar die vertellen volgens hem heus geen moppen. 4) Het internet steigerde. 5) Van diverse kanten kwamen voorbeelden van knappe dames die wel humor hebben.

          VRAGEN

Kijk naar de volgende zinnen. Is het een enkelvoudige of samengestelde zin? 

Wilma ging naar huis omdat ze moe was.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

De winkel op de hoek van de Hoogstraat is gisteren geopend.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Wil je die tas met boeken op tafel neerzetten?

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Het meisje verwacht dat ze van de slager een stukje worst krijgt.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Hoofd- en bijzinnen

Hoofdzin: 

1. Het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar. 
2. Er kunnen geen andere zinsdelen tussen staan.
3. De persoonsvorm staat in een hoofdzin vooraan (op de 1ste of 2de plaats).

Bij samengestelde zinnen kun je onderscheid maken in hoofd- en bijzinnen.

Hoofd- en bijzinnen

Bijzin: 

• Als er tussen persoonsvorm en onderwerp een woord (bijvoorbeeld 'niet') kán staan, dan is dat een bijzin. 
• In een bijzin staat de persoonsvorm vaak achteraan. 
• Een bijzin kan NIET zelfstandig voorkomen.

Voorbeeld

[Hz = Ik drink ‘s avonds altijd thee], [Bz = omdat ik van koffie niet kan slapen].

Mogelijke zinsopbouw

• Hoofdzin + hoofdzin = nevenschikking
  
• Hoofdzin + bijzin = onderschikking
  
• Bijzin + hoofdzin = onderschikking

Bijzin + bijzin kan alleen als onderdeel van de hoofdzin!

Bv: [Hz = Ik blijf vanavond laat op (Bz = omdat ik de finale van Holland’s Got Talent wil zien)(Bz = terwijl ik mijn huiswerk maak)].

          VRAGEN

Kijk naar de volgende samengestelde zinnen. Geef aan hoe de zinnen zijn opgebouwd. 

Sabine had een gezicht getrokken alsof ze iets vies proefde.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

We gaan met de klas naar Parijs en we zullen daar een week blijven.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Ik ga op vakantie en dat is leuk.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Ik dacht dat we gingen fietsen.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Als we in Parijs zijn, wil ik graag wat kledingwinkels bezoeken.

1. hoofdzin-hoofdzin
2. hoofdzin-bijzin
3. bijzin-hoofdzin

Oefen met H4. Ga naar:

https://www.cambiumned.nl/zinsdelen/samengestelde-zinnen/

en maak oefening 4 en 5.