Les 02 - Voorzetsel, bijwoord, telwoord en voegwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Voorzetsel, bijwoord en telwoord

Grammatica woordsoorten

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van de les: 

- wat we onder voorzetsels, bijwoorden en telwoorden verstaan; 

- wat de eigenschappen van voorzetsels, bijwoorden en telwoorden zijn; 

- hoe we voorzetsels, bijwoorden en telwoorden kunnen benoemen. 

Nakijken huiswerk

We kijken samen naar de opdrachten op pagina 78 en 79. 

Voorlezen

Ik lees weer een stukje voor uit 'Geraakt'. 

Het voorzetsel

Een voorzetsel is een woord dat je vóór een element in de zin 'zet'. Het geeft meestal een plaats of een tijd aan. 

Bijna alles wat je voor 'de kast' of 'de vakantie' kunt zetten is een voorzetsel. 

Plaatsing voorzetsel

Voorzetsels staan over het algemeen aan het begin van een woordgroep

Als een voorzetsel achteraan een woordgroep wordt geplaatst, noemen we het een achterzetsel of een achtergeplaatst voorzetsel. 

Voorzetseluitdrukkingen zijn vaste combinaties van woorden (waaronder voorzetsels) die samen als voorzetsel dienen. 

Haal de voorzetsels uit de volgende zinnen

Vanwege een ongeluk is de A20 naar Rotterdam tijdelijk afgezet. 

Gedurende de hele voorstelling zat de man op de achterste rij te gapen. 

In verband met de stijgende besmettingscijfers twijfelen aan het doorgaan van de excursie naar Duitsland. 

Sinds 1 juli zoeken we naar een nieuwe docent Nederlands. 

Tijdens de wedstrijd zakte de spits volledig door het ijs. 

Haal de voorzetsels uit de volgende zinnen

Vanwege een ongeluk is de A20 naar Rotterdam tijdelijk afgezet. 

Gedurende de hele voorstelling zat de man op de achterste rij te gapen. 

In verband met de stijgende besmettingscijfers twijfelen aan het doorgaan van de excursie naar Duitsland. 

Sinds 1 juli zoeken we naar een nieuwe docent voor het vak Spaans. 

Tijdens de wedstrijd zakte de spits volledig door het ijs. 

Het bijwoord

Bijwoorden zijn er in allerlei verschillende soorten. In het eerste geval zijn het bepalingen 'bij' een ander 'woord' dat geen zelfstandig naamwoord is. 

In dit geval zijn het vaak woorden die op bijvoeglijke naamwoorden lijken, maar iets zeggen over een woord van een andere woordsoort dan het zelfstandig naamwoord. 

Het bijwoord

Er zijn ook andere bijwoorden. Dit zijn bepalingen die in één woord iets zeggen over plaats of richting; tijd of duur; frequentie; wijze of graag. 

Ook zijn de vraagwoorden die niet vragen naar personen of dingen meestal bijwoorden. 

N.b. Als er sprake is van een splitsbaar werkwoord, benoemen we het afgesplitste deel als bijwoord.

Telwoorden

Bij telwoorden zijn er twee onderscheiden te maken: 

- Hoofdtelwoorden geven een hoeveelheid aan; rangtelwoorden een volgorde. 

- Bepaalde telwoorden geven een exacte waarde aan; onbepaalde telwoorden niet. 

Telwoorden

	Hoofdtelwoord	Rangtelwoord
Bepaald	een, twee, drie enzovoorts	eerste, tweede, derde enzovoorts
Onbepaald	veel, weinig, sommige, enkele	laatste, middelste hoeveelste, zoveelste

Aan de slag

Werk nu aan opdracht 1 tot en met 3 op pagina 90 van je boek.