8.1 Opbouw en afbraak van stoffen in ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.1 Opbouw en afbraak van stoffen in ecosystemen.

Leerdoelen

• Je legt uit hoe stoffen zoals koolstof en stikstof via kringlopen door een ecosysteem gaan.
  
  
• Je legt uit hoe energiestromen in een ecosysteem verlopen.
  
  
• Je beschrijft factoren die invloed hebben op de afbraak van organische stoffen.

Organisatieniveau

• Individu = een enkel organisme.
  
  
• Populatie = groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied.

Organisatieniveau

• Levensgemeenschap = alle populaties die in een ecosysteem leven.
  
  
• Ecosysteem = Een gebied met alle niet-levende natuur en alle organismen in dat gebied.

biotische en abiotische factoren

De eekhoorn ondervindt veel invloeden, hoeveel abiotische invloeden tel je?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Als je eet, krijg je .... binnen.

1. Organische stoffen
2. Anorganische stoffen
3. Zowel anorganische als organische stoffen

organische stoffen

- bevat altijd C, H en O

- grote ketens van C

- groot molecuul

- door organismen gemaakt

- energierijk

- DNA, eiwitten, hout, bot, glucose

anorganische stoffen

- bevat niet altijd C, H en O

- kan klein molecuul zijn

- uit niet-levende natuur

- bevatten weinig energie

- water, CO₂, mineralen, steen, gassen, 

Wie maken er organische stoffen uit anorganische stoffen?

1. de consumenten
2. de producenten
3. de reducenten
4. zowel de reducenten als de producenten

Zuurstof, fosfaat, water, koolstofdioxide en nitraat zijn..

1. anorganische stoffen
2. organische stoffen

Welk(e) element(en) bevatten alle organische stoffen?

1. C
2. C en H
3. C, H en O
4. C en O

Sleep ieder tekstblok naar één van de plekken in dezelfde kleur

Autotroof

Heterotroof

Consument

Producent

Energie uit zonlicht

Energie uit andere organismen

kringlopen

• producenten = organismen die eigen organische stoffen opbouwen uit anorganische stoffen.
• consumenten = organismen die zich voeden met andere organismen.

producenten

- groene planten hebben fotosynthese --> foto-autotroof

reactievergelijking

- nitriet - en nitraatbacteriën hebben chemosynthese --> chemo-autotroof

reactievergelijkingen

consumenten

• herbivoor (planteneter) = dier dat alleen planten.
  
• omnivoor (alleseter) = dier dat zowel vlees als planten eet.
• carnivoor (vleeseter) = dier dat alleen vlees eet.
  

detrituseters

• Detrituseters = consumenten die detritus (dood organisch materiaal) zoals dode organismen opeten. Ze breken dit verder af tot fijner dood organisch materiaal.
  

reducenten

reducenten = micro-organismen (bacteriën en schimmels) die de door detrituseters verteerde organische stof verder afbreken en omzetten in anorganische stoffen. 

MINERALISATIE

Composteren

Composteren is het gecontroleerd afbreken van organische stoffen.

Compost is een donkerbruin tot zwart, kruimelig product dat bestaat uit plantaardige resten die door micro-organismen bijna tot humus zijn afgebroken.

ecologische voetafdruk

Anaeroob & aeroob

aeroob = met zuurstof

anaeroob = zonder zuurstof

Een voedselketen loopt altijd volgens een vaste opbouw: 

  Producenten 

Reducenten

Consumenten 1e orde (herbivoor)

Consumenten 2e orde (carnivoor)

Welke groep hoort bij nummer 1?

1. Reducenten
2. Afvaleters
3. Producenten
4. Consumenten

Welke rol spelen consumenten in een voedselkringloop?

1. Nemen mineralen op en maken organische stoffen
2. Zetten organische stoffen om in andere organische stoffen
3. Breken organische stoffen af tot mineralen
4. Nemen organische stoffen op en maken anorganische stoffen

Huiswerk

- maken opdrachten 8.1