Blok 5 Over Taal

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

boek lezen 

Na deze paragraaf...

• ken je de betekenis van veelvoorkomende examenwoorden;
• kun je het Stappenplan moeilijke woorden toepassen;
• heb je geoefend met het gebruik van het woordenboek;
• heb je geoefend met homoniemen en homofonen;
• heb je geoefend met synoniemen en tegengestelden;
• kun je taalfouten herkennen en verbeteren.

Wat is de betekenis van het vetgedrukte examenwoord in de zin?
Kies het juiste antwoord. 
Citeer de kernzin van alinea 2.

1. schrijf letterlijk over
2. zeg in eigen woorden
3. onderstreep

Noteer een homoniem

Noteer een homofoon

Wat is een synoniem voor:
calculator

Ook wordt benadrukt dat klanten 100% service krijgen.

Wat is de betekenis van 'benadrukt' ?

1. woorden waarmee je iets duidelijk maakt
2. laten zien
3. door te praten
4. extra aandacht leggen op

Vind het goede synoniem

Absent

Zeker

Toenemen

Nadoen

Vorming

Emoties

Versnellen

Ontstaan

Afwezig

Gevoelens

Ongetwijfeld

Imiteren

Vaktaal

Elk beroep heeft woorden die speciaal bij dat vakhoren. Zulke woorden noem je vaktaal.

Als mensen met hetzelfde beroep vaktaal gebruiken, begrijpen ze elkaar snel. Maar voor buitenstaanders is die vaktaal vaak moeilijk te begrijpen. 

permanenten, touperen, krulsterkte

Bij welk beroep worden de woorden gebruikt?

diagnose, fractuur, infectie

Bij welk beroep worden de woorden gebruikt?

Vind het goede synoniem

gegevens

vermogen

effect

database

stellen

het gevolg van iets

zeggen dat het zo is

informatie

het kunnen van iets

gegevensbank, plaats waar informatie digitaal opgeslagen is

Leenwoorden

Als mensen uit verschillende landen met elkaar in contact komen, maken ze kennis met nieuwe dingen. Bijvoorbeeld gerechten of kleding.

 Daarvoor bestaan in hun eigen taal nog geen woorden. Vaak wordt het woord uit de vreemde taal dan overgenomen.

Een woord dat uit een andere taal komt, noem je een leenwoord.

Het Nederlands heeft veel leenwoorden. 

uit het Engels: plastic, flat, computer

uit het Frans: ambulance, cadeau, chauffeur

uit het Duits: schnitzel, sowieso, überhaupt

uit het Arabisch: alcohol, matras, safari

uit het Latijn: datum, museum, aquarium

Welke woorden hebben wij overgenomen uit het Frans?

Uit welk land komen de woorden:
schnitzel, sowieso, überhaupt?

1.Peter R. de Vries is een deskundige op het gebied van misdaad. Hij lost veel zaken op.

1. iemand die veel van iets weet
2. precies zoals het is geschreven of gezegd
3. duidelijk worden
4. mening

Kun je op dit plattegrondje aangeven hoe we het snelst in het centrum komen?

1. ervoor zorgen dat iets niet gebeurt
2. laten zien, aanwijzen
3. zoals iemand het zegt
4. lijst met dingen in een bepaalde volgorde gezegd of geschreven

De tuin van mijn opa en oma is piepklein, die van ons juist immens. 

Welk woord is een synoniem of tegenstelling van immens?

Noteer het woord.

Mijn oma wil voorkomen dat ze geen griep krijgt.
Wat is de dubbele ontkenning?

Wat is een verhaspeling?

1. twee woorden die door elkaar worden gehaald
2. twee woorden die tegenovergesteld zijn
3. twee woorden die hetzelfde betekenen
4. twee woorden die allebei een ontkenning aangeven

In welke zin zit een verhaspeling?

1. Benny wilde de fietser voorbijgaan.
2. Benny wilde de fietser passeren.
3. Benny wilde de fietser voorbij passeren.

In welke zin zit een verhaspeling?

1. Deze doos weegt echt zwaar.
2. Deze doos is echt zwaar.
3. Deze doos weegt echt veel.

Mijn nicht woont een half jaar in Frankrijk en spreekt nu al vloeibaar Frans.

Mijn tandarts verstuurt de fractuur voor een behandeling altijd via internet.

In de volgende zin is een uitdrukking verkeerd gebruikt. Verbeter de zin.
Daar kraait geen hond meer naar.

Het was een saaie bedoeling op het feestje van mijn oma.

In de volgende zin is een uitdrukking verkeerd gebruikt. Verbeter de zin.
Ik zie door het bos de bomen niet meer.

In welke zin zit een verhaspeling?

1. Benny wilde de fietser voorbijgaan.
2. Benny wilde de fietser passeren.
3. Benny wilde de fietser voorbij passeren.

In welke zin zit een verhaspeling?

1. Deze doos weegt echt zwaar.
2. Deze doos is echt zwaar.
3. Deze doos weegt echt veel.