Samenvatting: hoofdstuk 7

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3

7.1 Macht en invloed

Uitleg

Macht en machtsmiddelen

• Macht is het vermogen om het gedrag van anderen te beïnvloeden. Een voorbeeld is dat de docent jou verbiedt om te eten in de klas.

• Een machtsmiddel is een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden. 

Machtsmiddelen (1)

• Functie/beroep: een docent die jou de les uit kan sturen
• Kennis en vaardigheden: een dokter die jou medicijnen geeft
• Overtuigingskracht: een politicus die stemmen krijgt door mensen te overtuigen
• Geld: iemand omkopen om iets te doen

We zien hier twee machtsmiddelen. Allereerst zien we het machtsmiddel geld. Mensen gebruikten dit machtsmiddel om het gedrag van de ambtenaar te beïnvloeden. Een anders machtsmiddel wat we terugzien is functie/beroep. Het OM (openbaar ministerie) gebruikt hun functie om een werkstraf en een geldboete te eisen. 

bron:https://www.parool.nl/amsterdam/om-ambtenaar-liet-zich-omkopen-met-audi-a4-airconditioners-en-badkamermeubel~bbc7a4aa/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Machtsmiddelen (2)

• Geweld (militaire macht):  tijdens een oorlog macht uitoefenen door geweld
• Status/ aanzien: een beroemd persoon die veel aandacht krijgt
• Aantal personen: een grote groep maakt meer indruk dan twee personen
• Toegang tot media: als je media gebruikt heb je een groter publiek

Hier wordt het machtsmiddel geweld (militaire macht) gebruikt door de Russen. Zij leggen mijnen neer. Op deze manier willen ze het gedrag van anderen beïnvloeden. Ze willen namelijk Zelinske (minister-president van Oekraïne) beïnvloeden om zich over te geven. 

Formele macht en informele macht

• Formele macht is macht dat is vastgesteld in regels en wetten. Bijvoorbeeld de politie heeft formele macht om mensen staande te houden als zij zonder licht fietsen. 

• Informele macht is de macht die je hebt zonder machtsmiddelen te gebruiken. Bijvoorbeeld een vriend die altijd bepaald wat jullie gaan doen. 

Opdracht: machtsmiddelen

Opdracht: machtsmiddelen

Aantal personen

Status/aanzien

Overtuigingskracht

Geld

Functie/beroep

Kennis en vaardigheden

Geweld

Toegang tot media

7.2 Macht in Nederland

Uitleg

Democratie

• Democratie is een land waarin het volk regeert. Dit betekent dat het volk invloed heeft op de politiek. In Nederland heeft het volk invloed, omdat wij bij mogen stemmen. 

• De mensen die gekozen worden noemen we volksvertegenwoordigers. De volksvertegenwoordigers nemen daarna de beslissingen namens het volk. 

Kenmerken van de democratie

• Er is een volksvertegenwoordiging: dit zijn de Eerste Kamer en Tweede Kamer (parlement)
• Er is een grondwet
• Vrije, geheime verkiezingen
• Machtenscheiding: dit noemen we de trias politica*
• Vrije media: de media informeert burgers over problemen

Hier zien we de zetelverdeling van de Tweede Kamer. De Tweede Kamer heeft in totaal 150 zetels. Hier zit een deel van de volksvertegenwoordigers. Deze mensen zijn gekozen door de burgers. De burgers kunnen namelijk om de vier jaar stemmen op een partij. 

De volksvertegenwoordigers vertegenwoordigen de burgers. Zij nemen beslissingen namens het volk. De volksvertegenwoordigers zijn de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. 

Trias politica (machtenscheiding)

• Wetgevende macht: het parlement (Tweede Kamer en Eerste Kamer) + de regering (koning en ministers) zijn de wetgevende macht. Zij hebben twee taken: wetten maken en controleren van de regering.

• Uitvoerende macht: de regering voeren de wetten uit. Zij krijgen hulp van ambtenaren. Een voorbeeld is de politie die de wetten uitvoert.

• Rechterlijke macht: zij controleren of de wetten worden nageleefd. Dit zijn de rechters. 

Opdracht: schema invullen trias politica

Werkvorm: taken van het parlement 

• Wat: Vul het schema in
• Hoe: Overleg zachtjes met je buurman/ buurvrouw
• Hulp: Telefoon en boek 
• Tijd: 5 minuten
• Uitkomst: Het schema is volledig ingevuld.
• Klaar? Aan de slag met 7.4  

	Wetgevende macht	Uitvoerende macht	Rechterlijke macht
Bestaat uit
Taken

	Wetgevende macht	Uitvoerende macht	Rechterlijke macht
Bestaat uit	Parlement (Eerste Kamer en Tweede Kamer) + Regering (koning en ministers)	Regering (koning en ministers)	Onafhankelijke rechters
Taken	1. Wetten maken 2. Regering controleren	Wetten uitvoeren met hulp van ambtenaren	Controleren of mensen zich aan de wetten houden

7.4 Machtsdilemma in Nederland 

Uitleg

Actief kiesrecht en passief kiesrecht 

Actief kiesrecht is het recht om te stemmen, dus je gaat naar de stembus om te stemmen.

Passief kiesrecht is het recht om verkozen te worden. Dit betekent dat mensen op jou kunnen stemmen. 

Parlementaire democratie 

In een parlementaire democratie heeft het parlement de hoogste macht, maar het parlement wordt gekozen door het volk. 

Taken parlement:

• Wetten maken
• Regering controleren