H8 (Hoorcollege 3 GT)

Hoorcollege: Gedrag

Planning

Hoorcollege

Aan de slag: Samenvatting maken

Afsluiting

Gedrag

Gedrag: alles wat een dier of mens doet.

Een reactie (respons) van een dier of mens op prikkels.

Ontstaat door werking spieren en klieren

Bestaat uit handelingen die met elkaar samenhangen en samen een doel hebben.

Gedrag

Gedrag: wordt veroorzaakt door inwendige en uitwendige prikkels.

Inwendige prikkel: honger, dorst en angst.

Uitwendig prikkel: het zien en ruiken van voedsel.

Motivatie: de bereidheid tot het verrichtte van het gedrag.

Consumentengedrag

Consumentengedrag: gedrag van mensen bij het kopen van producten.

De reclame maakt gebruik van sleutelprikkels en supranormale prikkels om koopgedrag te beïnvloeden.

Prikkels

Sleutelprikkel: een prikkel die doorslaggevend is bij het veroorzaken van het gedrag.

Supranormale prikkel: (kunstmatige) prikkel die sterker een bepaald soort gedrag opwekt dan een gewone prikkel.

Bv. Een model met een rode snavel veroorzaakt meer pikgedrag dan een rode stip op de snavel.

Gedragsketen

Gedragsketen: een vaste opeenvolging van handelingen bv. paringsgedrag stekelbaars.

Sociaal gedrag

Territoriumgedrag: gedrag met als functie territorium afbakenen. Om voedsel en ruimte veilig te stellen voor nakomelingen.

Bijvoorbeeld, hond die tegen een boom aan plast.

Dreiggedrag: gedrag dat kenmerken bevat van aanvalsgedrag en vluchtgedrag.

Imponeergedrag: gedrag waarbij een dier zich groot en indrukwekkend maakt.

Dominantie: gedrag dat voor vaststellen van rangorde in de groep hoort.

Paring

Paringsgedrag (balts): paarvormend gedrag dat vooraf gaat aan de paring.

Broedzorg: het verzorgen van eieren of jongen.

Komt vaak voor bij dieren die maar enkele jongen krijgen (olifanten, leeuwen, mensen, honden).

Signaal

Signaal: een handeling bij sociaal gedrag die als prikkel werkt voor de volgende handeling van een soortgenoot.

Bijvoorbeeld, de balts bij stekelbaarsjes is de zigzagdans door mannetje. Signaal voor het vrouwtje om baltshouding aan te nemen.

Erfelijk

Erfelijke factoren: gedrag wordt bepaald door genen, aangeboren gedrag, instinct en leerprocessen.

Verschillende leerprocessen: manieren waarom dieren leren.

-Gewenning

-Inprenting

-Trial and error

-Conditionering

1. Gewenning

Gewenning: een bepaalde reactie op een prikkel wordt bij herhaling van een prikkel aangeleerd of afgeleerd.

Bijvoorbeeld vuurwerk afsteken bij politiepaarden.

2. Inprenting

Inprenting: iets kan alleen aangeleerd worden tijdens de gevoelige periode.

Bijvoorbeeld wanneer kuikens als eerste een mens zien ipv hun moeder, lopen ze daar achter aan.

3. Trial and erro

Trial and error: leren door toevallige ontdekkingen.

Bijvoorbeeld een insect etende vogel eet geen zwart oranje rupsen meer, nadat hij een vieze smaak heeft in zijn mond na de eerste keer.

4. Conditionering

Conditionering: gedrag aanleren door beloning of straf.

Bijvoorbeeld snoepje geven als de hond een pootje geeft

Maak een samenvatting van de volgende begrippen

Samenvatting

Gedrag, ethologie, ethogram, protocol, gedragsketen, motivatie, sleutelprikkel, supernormale prikkel, consumentengedrag, gewenning, trial and error, inprenting, conditionering, sociaal gedrag, signaal, territoriumgedrag, dreiggedrag, dominantie, imponeergedrag, paringsgedrag (balts), broedzorg.