5/12 d, t en ik-vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Telefoon in de tas en snel gaan zitten.

In stilte pak je je laptop en log in op de LessonUP.

Draai je laptop om of doe je hoes om je beeldscherm.

Pak dan je lesboek, schrift, leesboek, mandala, etui en kleurtjes.

Ga lekker kleuren, terwijl je luistert naar de docent/klasgenoot die voorleest.

Spelling

woorden die eindigen op d of t

+

tegenwoordige tijd - ik vorm

(tt)

Lesplanning

• Voorlezen/kleuren
  
• instructie/quiz
• Afsluiten 
  

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan ik woorden die eindigen op een d of een t goed spellen
• kan ik de ik-vorm in de tegenwoordige tijd correct spellen

Schrijf je d of t?

Woorden kunnen eindigen op een t-klank. Die t-klank schrijf je: 

- bij sommige woorden als een -t: zwart, kast, (het is) gepast; 

- bij andere woorden als een -d: paard, bed, (ik heb) gehuild.

Als een woord géén persoonsvorm is, gebruik je de verlengproef. Maak het woord langer door er -e, -en of -ig achter te zetten: 

- Als je dan een t hoort, schrijf je een -t aan het eind: 

zwarte → zwart; olifanten → olifant; krachtig → kracht

- Als je dan een d hoort, schrijf dan een -d aan het eind: 

gevraagde → gevraagd; verbanden → verband; aardig → aard

Ik-vorm

- De ik-vorm is de kortste vorm van een werkwoord. 

- Het is het woord dat in de tegenwoordige tijd achter ‘ik’ komt te staan. 

- De ik-vorm is het begin van speciale spellingsregels voor de spelling van de werkwoorden (ik-vorm + t).

stam of ik-vorm schrijven

De stam is het hele werkwoord (infinitief) min de 'en'.

Vaak is de stam gewoon de ik-vorm

- hele werkwoord: denken → ik denk → de ik-vorm van denken is denk --> stam = ik-vorm

- hele werkwoord: slapen → ik slap → de ik-vorm van slapen is slaap --> stam = niet ik-vorm

stam of veranderen ik-vorm?

De ik-vorm eindigt nooit op een v of een z: --> de v wordt een f en de z wordt een s

- proeven → ik proef → de ik-vorm is proef

- reizen → ik reis → de ik-vorm is reis.

De ik-vorm eindigt nooit op twee dezelfde medeklinkers: --> er gaat een medeklinker af

- bukken → ik buk → de ik-vorm is buk

- zetten → ik zet → de ik-vorm is zet

- schudden → ik schud → de ik-vorm is schud.

Je past de klinker aan naar de klank --> lange klank, kort geschreven --> verdubbel de klinker

- wonen - ik woon

- blozen - ik bloos

ik-vorm schrijven als jij/je het onderwerp in de zin is

Als het woord 'jij' direct achter de persoonsvorm staat en jij ook het onderwerp van de zin is, = de ik-vorm.

Als het woord 'je' direct achter de persoonsvorm staat en je ook het onderwerp van de zin is, = de ik-vorm.

Ander trucje voor je:

Als je het woord 'je' kan veranderen in jij en het staat direct achter de persoonsvorm = de ik-vorm

ik-vorm schrijven als jij/je het onderwerp in de zin is

-ruiken → ik ruik → de ik-vorm is ruik

--> Ruik jij die warme chocolademelk? Jij = onderwerp --> ik-vorm

Ruikt je zus die warme chocolademelk? Je = niet het onderwerp -  je zus = onderwerp --> ik-vorm + t  

(Trucje: je = jouw)

- lopen → ik loop → de ik-vorm is loop.

 --> Loop je even mee naar de supermarkt? Je  = onderwerp --> ik-vorm

(Trucje: Je = jij)

Loopt je vader even mee naar de supermarkt? Je = niet het onderwerp - je vader = onderwerp --> ik-vorm + T

(Tiucje: je = jouw)

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

1. Is het meervoud  (wij, jullie, zij)?   Ja -->  Infinitief = hele werkwoord  Wij lopen naar huis. - Lopen zij naar huis?

Nee, dan is het enkelvoud --> keuzes:  ik-vorm of ik-vorm+t

2. Staat  er ik? Ja --> ik-vorm  Ik loop naar huis

  Of  staat er Je/jij DIRECT ACHTER de persoonsvorm en je/jij is het onderwerp in die zin? (trucje: bij  'je' kan JE  VOOR JIJ VERVANGEN) 

Ja --> ik-vorm  Loop je naar huis. - Loop jij naar huis?

persoonsvorm 

Ik vind (vinden -en

Ik word (worden -en)

Ik leef (leven -en --> lev - leef)*

Ik loop (lopen -en --> lop - loop)*

geen persoonsvorm

langer maken

lachend -> lachende
levend -> levende
lopend -> lopende
ingeslikt -> ingeslikte 

Ik (branden) mijn vingers aan een kaars.

1. brand
2. brandt
3. branden

Maar ik (falen) ook weleens.

1. fal
2. faal
3. falen

Ik (beloven) dat.

1. belov
2. beloof
3. beloven

Werk voor deze les:

Blz. 58/59, startopdracht + opdracht 1 en 2

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk!

Klaar = lezen

Ik kan woorden die eindigen op een d of een t goed spellen
en ik kan de ik-vorm in de tegenwoordige tijd correct spellen

😒🙁😐🙂😃

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan ik woorden die eindigen op een d of een t goed spellen
• kan ik de ik-vorm in de tegenwoordige tijd correct spellen

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?