Verandermanagement en stress

• Lean
• MBO
• Studiejaar 2

Verandermanagement

& 

STRESS

7 veranderingslessen!

Weerstand begrijpen middels de verandercurve

Met een systeemwijziging wijzigt niet alleen de knoppeninstructie. Vaak veranderen ook een aantal werkafspraken, communicatiewijzen en activiteiten. Medewerkers hoeven bijvoorbeeld niet meer te printen of een bepaald overzichtje te maken, of de communicatie verloopt voortaan digitaal in plaats van mondeling. Dit betekent dat men oude werkwijzen en gewoontes los moet laten. Vanuit de verandercurve van Fisher (2000, 2012 – gebaseerd op de rouwcurve van Kübler-Ross) doorlopen we verschillende fases en emoties tijdens veranderingen. De invloed van de verandering op iemands werkzaamheden (hoeveel moet men loslaten) bepaalt hoe intensief iemand de curve doorloopt.

Tijdens een verandering kunnen een aantal emoties (zie curve) leiden tot weerstand. Wanneer je iemand succesvol door een verandering wilt begeleiden, bepaalt de fase waarin hij zit hoe je het beste kunt handelen. Is er ongeloof en angst, dan vergt dit een andere aanpak dan wanneer iemand al aan het accepteren is.

Stress is een vorm van spanning dat in het lichaam optreedt als reactie op externe negatieve prikkels die gevolgd worden door een bepaald patroon van fysiologische reacties. Stress loop je op in je omgeving. Dat kan onder andere op het werk zijn. Langdurige hoge werkdruk kan bijvoorbeeld tot stress leiden. Of angst voor het in het gedrang komen van je baan. Een beetje stress is niet schadelijk, integendeel. Dat kunnen wij mooi zien aan het model van Hans Selye (1907-1982).

Wat is stress?

• Spanning
• Dingen des levens = aanleiding
• Tolerantie, teken van zwakte?
• Goede stress
• Stressjagers
• Negatieve effecten

Wat is stress?

Spanning

Stress zijn de gevoelens van spanning die optreden zodra ons gevoel van comfort en veiligheid teveel worden aangetast. Soms is de spanning positief, maar in de meeste gevallen doelen we bij stress op de negatieve gevoelens van angst, onzekerheid, druk, gejaagdheid en boosheid die het oproept. Of we en in welke mate we stress ervaren, is per persoon verschillend.

Dingen des levens

De meeste situaties die stress kunnen veroorzaken, zijn simpelweg de dingen waarvoor we nu eenmaal op momenten in ons leven voor komen te staan. Ze zijn dus op zichzelf niet synoniem aan stress. Het gaat erom hoe we met deze situaties omgaan en een ieder doet dat op zijn/ haar eigen manier.

Levenssituaties

Er zijn veel levensomstandigheden die voor stress kunnen zorgen. Onderstaande lijst, hoewel kort, bevat enkele situaties die aanleiding tot stress kunnen geven:

Scheiding

Verhuizen en alles eromheen

Werkeloosheid

Zwangerschap/ geboorte

Moeite met aanpassen aan veranderingen

Werkdruk

Financiële zorgen

Relatieproblemen

Ziekte

Misbruik

Leefgewoonten

Diëten

Gepest worden

Tolerantie

Wat voor de ene bijzonder stressvol is, betekent niet dat een ander er op dezelfde manier tegenaan kijkt of mee omgaat. Onder mensen zijn enorme tolerantieverschillen te bespeuren. Stresstolerantie wordt bepaald door in hoeverre iemands zone van veiligheid en comfort wordt aangetast. Iedereen hecht aan omstandigheden verschillende waarden.

Teken van zwakte?

Hoe dan ook kan blootstelling aan stress serieuze problemen veroorzaken. Wanneer mensen hinder gaan ondervinden van de gevolgen van stress is dat zeker geen teken van zwakte ten opzichte van een ander, die sommige situaties beter lijkt te verdragen. Vaak spelen mensen in dezelfde situaties een heel andere rol of hebben situaties voor de een een andere betekenis.

Overschatting

Veel mensen die bijvoorbeeld klachten krijgen door stress (zoals bijv. paniekaanvallen en burn-out), krijgen dit omdat ze juist zo sterk zijn. Waardoor ze dachten het allemaal wel aan te kunnen en vol te houden. Ze namen daarom niet op tijd gas terug of dachten niet aan zichzelf en hun gezondheid.

Goede stress

Er zijn ook goede varianten van stress, zoals de stress die we ervaren om te kunnen presteren. Denk hierbij aan mensen die een spreekbeurt geven, aan artiesten die op het punt staan op te treden of sporters die vlak voor een belangrijke wedstrijd staan. Allen voelen ze spanning en op het juiste moment gebruiken ze die spanning om een goede prestatie neer te kunnen zetten.

Stressjagers

Er zijn ook mensen die ervoor kiezen voortdurend op het randje van spanning en zekerheid te balanceren. Zij zoeken vooral de uitdaging op. Vaak zijn het mensen die eerder belangrijke problemen in hun leven hebben overwonnen en het simpelweg aandurven, omdat ze weten dat ze ook aan de andere kant hun mannetje staan.

Negatieve effecten

Stress kan, mits goed gedoseerd, bijzonder nuttig zijn en dus zelfs goed voor iemand. Maar wanneer negatieve stress de overhand neemt, is het geen drijfveer meer en kan het serieuze mentale en fysieke klachten veroorzaken. Op de volgende pagina lees je meer over de effecten van langdurige blootstelling aan stress.

Er komt een Joodse man bij een rabbijn, en vraagt hem: ‘Wat moet ik doen? Ik heb het zo druk, een eigen zaak, 5 kinderen, en een vrouw die zwanger is. Ik weet gewoon niet meer wat ik moet doen’

De rabbijn antwoordt: ‘Nou, weet je wat je moet doen! Neem een geit in huis’

De man: ‘Huhhh, een geit? Wat moet ik daar nu mee?

Maar hij volgt zoals altijd trouw het advies van de rabbijn op, koopt een geit, en neemt die mee naar huis.

In huis wordt de chaos alleen maar groter; de geit vreet alles op, poept en plast overal….De man is radeloos..…het wordt alleen maar erger….

Een week later gaat hij weer naar de rabbijn. ‘Wat ik moet doen? Sinds we die geit in huis hebben, is het nog erger geworden, hij vreet alles op, plast en poept overal. Zeg me alstublieft wat ik moet doen!’

En nu luidt het antwoord van de rabbijn: ‘Doe je geit de deur uit!’

De man volgt natuurlijk ook nu weer het advies op, de geit gaat de deur uit, en de situatie thuis is veel rustiger en de man ervaart veel meer ruimte…

Moraal van het verhaal:

Als je stress ervaart in je leven, ga dan eens op zoek naar ‘jouw geit’. Wat heb jij op je genomen? welke taak of klus, of belofte aan een ander… waar je helemaal geen zin in hebt?

Dat is jouw geit, doe hem de deur uit!

Tot zover deze anekdote van Hanneke Groenteman. Het klinkt en lijkt zo simpel, en soms is het dat ook, dan doe je gewoon ‘die geit’ de deur uit.

Maar jij kent vast wel mensen, of misschien herken je het ook wel bij jezelf, die voor dat ze er erg in hebben, alweer een geit in huis hebben gehaald.

Stress to Impress

• Het beeld van de maakbare wereld: alles ligt binnen je bereik, iedereen is gelukkig en je hebt het altijd leuk, negatieve gevoelens bestaan niet of moet je vermijden
  
• Een beeld dat ouderen overbrengen op kinderen wat niet klopt: alsof ze perfect zijn, verwachtingen alsof ieder buitengewoon getalenteerd is met als gevolg overdreven carrière verwachtingen
  
• Druk om een hogere opleiding te moeten volgen (alsof dat bij ieder past)
  
• Keuzestress in het woud van opleidingen
  
• Druk om je te profileren en extravert te zijn
  
• Niet kunnen omgaan met tegenslagen en verwend zijn
  
• Altijd beschikbaar moeten zijn of altijd bereikbaar moeten zijn
  
• Geen behoeften meer kunnen uitstellen

Een grote groep jongeren...

• ervaart een hoge mate van prestatiedruk of mentale druk 
• voelt zich niet opgewassen tegen hetgeen van hem/haar wordt verwacht en heeft te weinig mentale veerkracht
  
• kan moeilijk omgaan met toegenomen studiedruk
  
• vindt het combineren van werk, studie- en een sociaal leven moeilijk
  
• lijden aan ernstige angst- en depressieklachten
  
• zitten niet lekker in hun vel
  
• zijn bang om te falen, hebben angst voor hoge studieschulden of om het diploma niet te behalen
  
• hebben last van emotionele uitputting en andere gezondheidsklachten
  
• heeft last van studiestress waardoor privé? leven eronder lijdt
  
• kampt met overmatig alcoholgebruik, eetverslaving etc.

Stress is altijd negatief

1. Ja
2. Nee

* Stress is altijd negatief: fout

Sommige mensen weten misschien al uit eigen ervaring dat deze stelling niet altijd klopt. Stress kan er juist voor zorgen dat je beter presteert omdat je enige druk voelt. Vaak kijken mensen terug op een bepaalde gebeurtenis en beseffen ze het meest geleerd te hebben tijdens stressvolle situaties. Probeer daarom stress altijd om te zetten in een positief gevoel. Als je dat niet doet, kan je heel wat lichamelijke kwaaltjes krijgen.

Iedereen ervaart stress door symptomen

1. Ja
2. Nee

* Iedereen ervaart stress door de symtomen: fout

Stress beïnvloedt mensen anders. Sommige ervaren spijsverteringsproblemen, terwijl anderen erg hard gaan zweten of vaker naar het toilet moeten. Ook slapeloosheid is een vaak voorkomend gevolg. Enkel wanneer iemand vaak in aanraking komt met stress, kan het moeilijk zijn om de symptomen op te vangen omdat we ze normaliseren. Zo zullen we niet gauw een versnelde ademhaling opmerken, terwijl dat wel aanduidt dat ons lichaam uit balans is.

Van stress kan je sterven

1. Ja
2. Nee

* Van stress kan je sterven: ja en nee

Van stress zelf zal je niet meteen doodvallen maar aanhoudende stress kan wel levensbedreigend zijn. Zo kunnen bestaande gezondheidsproblemen aanzienlijk toenemen. Niet alleen is er meer kans op hart- en vaatziekten, ook ernstige virale infecties kunnen zich sneller ontwikkelen. Daarbovenop kweken mensen ook vaker ongezonde gewoonten zoals overmatig eten, roken of drinken door stress.

Mannen en vrouwen gaan anders om met stress

1. Ja
2. Nee

Stress kan bij iedereen vermeden worden door yoga, massage of een dieet

1. Ja
2. Nee

* Stress kan bij iedereen vermeden worden door yoga, massage of een dieet: fout

Net zoals mannen en vrouwen anders reageren op stress, probeert iedereen de symptomen op een andere manier onder controle te krijgen. Wat verlichtend werkt bij iemand, kan voor een andere persoon absoluut geen oplossing bieden. Mensen moeten voor zichzelf uitzoeken wat hen ontspant en helpt te herstellen. Dat kan yoga of een massage zijn maar evengoed regelmatige lichaamsbeweging.

Alcohol vermindert de symptomen van stress

1. Ja
2. Nee

* Alcohol drinken vermindert de symptomen: fout

Drinken op een stressvolle dag kan meer kwaad dan goed doen omdat de effecten door alcohol verergeren. Zwaar drinken verandert de chemie in de hersenen waardoor er meer cortisol vrijkomt. Dat hormoon is betrokken bij de reactie van ons lichaam op stress. Zo kan iemand die alcohol consumeert meer angst voelen in een stressvolle situatie.

Stress is besmettelijk

1. Ja
2. Nee

* Stress is besmettelijk: juist

Net zoals een verkoudheid kan stress van de ene op de andere persoon overslaan. Meestal gebeurt dat wel onopvallend omdat de meeste mensen te druk bezig zijn om het op te merken. Daarom is het volgens psychologen belangrijk om je eigen stress onder controle te hebben, zodat niet iedereen rondom jou prikkelbaar begint rond te lopen.

stresstest.nl

Wat hebben Lean en Stress met elkaar te maken?

• Minder overbodige stappen = minder werkdruk
• Slimmer werken in plaats van harder werken
• Klanttevredenheid stijgt - Medewerkerstevredenheid ook

Stress voorkomen

0

5

Omgaan met verandering

Omgaan met verandering betekent dat jij je kunt aanpassen aan een nieuwe situatie.

Dat betekent soms ook:

• Openstaan voor nieuwe ideeën van andere mensen
•  Dat je kunt omgaan met onduidelijkheid en onzekerheid.
• Dat je kunt omgaan met de verschillen tussen mensen

flexibel reageren

Omgaan met veranderingen betekent dat je flexibel moet kunnen reageren. Flexibel reageren betekent dat jij door te luisteren en te kijken naar de ander kunt aanpassen aan de situatie. Je probeert meegaand te zijn als dit nodig is. Meegaand zijn betekent niet dat je zomaar alles doet wat een ander zegt, maar wel dat je bereid bent ja aan te passen aan de wensen van iemand anders.