Paragraaf 1.5 Het landschap in Hoog-Nederland 2909

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.5 Het landschap in Hoog-Nederland

Lesplanning

10.20-10.25 Welkom

10.25 -10.30 leerdoelen + resultaten+ CGI

10.30 - 9.40 Lezing Hoog Nederland

10.40 - 11.00 Workshoptijd Paragraaf 1.5

11.00 - 11.10 Blooket

Leerdoelen 

1. Je weet waarom de grond in Hoog-Nederland onvruchtbaar is en hoe het geschikt is gemaakt voor akkerbouw

2. Je begrijpt hoe het reliëf in Hoog-Nederland is ontstaan en dat daarbij zwerfstenen zijn achtergebleven.

3. Je kan op een kaart Hoog-Nederland met stuwwallen en smeltwaterdalen aanwijzen.

Het doucehputje dat wegzakt

Een doucheputje dat wegzakt

• De bovenste lagen van de Nederlandse ondergrond zijn gevormd door grote rivieren. 
  

• Nederland ligt in de benedenloop van de stroomgebieden (het gebied dat afwatert op een rivier en haar zijrivieren) van de Rijn en de Maas.

Nederland zonder dijken

Hoogte kaart Nederland

Nederland is het doucheputje dat wegzakt

• de grote rivieren (Rijn, Maas, Schelde) monden uit in de Noordzee in Nederland
• de plaat waar Nederland op ligt die zakt langzaam weg, een kanteling in het land

-> Welk proces zorgt ervoor dat Nederland niet onderwater komt te staan (behandeld in eerder paragraaf)

Sedimentatie zorgde voor ophoging Nederland

Dikke pakketten zand en grind neergelegd door de rivieren.

Stuwwallen en zwerfkeien

https://www.youtube.com/watch?v=6D7DNQSF3v0 

Saale-ijstijd

- Ongeveer 200 000 jaar geleden 

- Landijs schoof richting Nederland

- Kwam tot Midden-Nederland --> Haarlem-Nijmegen lijn 

- IJstongen duwen grond weg

Stuwwallen en zwerfstenen

• 200.000 jaar geleden -> koude periode -> IJskap vanuit Scandinavië richting Nederland -> IJstongen -> al het neergelegde sediment opzij geduwd. Dit ijs kwam tot de HUN-lijn (midden Nederland; Haarlem, Utrecht, Nijmegen).

• Na het smelten van het landijs zijn de heuvels overgebleven -> die worden stuwwallen genoemd.

• Door het smeltwater ontstonden er smeltwaterdalen.

• In het noorden van Nederland zwerfstenen -> daar neergelegd door het ijs uit Scandinavië. 

Haarlem, Utrecht, Nijmegen.

smeltwaterdalen 

Gaten in stuwwallen die ontstonden door het smeltwater toen het warmer werd 

Zwerfstenen = Stenen die door het landijs naar NL zijn gekomen vanuit Scandinavië.

Stuwwallen = Heuvels die door het schuivende landijs ontstaan zijn.

Waarom kun je in Brabant en Limburg geen Hunebedden vinden?

De arme zandgronden

De arme zandgronden

• Archeologische vondsten tonen aan dat Hoog-Nederland al duizenden jaren wordt bewoond -> boven de zeespiegel -> veiliger -> eten zoeken was er gemakkelijk.

• Probleem toen ze boeren werden:

- Zandgrond is niet vruchtbaar (mest nodig om iets op te kunnen verbouwen -> veel schapen die mest achterlieten) > tegenwoordig wordt kunstmest gebruikt.

Dekzand

Einde Saale-ijstijd 

ijs trok zich terug

Soort toendra klimaat 

Noordzee droog 

Wind vrij spel 

Arme zandgronden in Hoog-Nederland

Workshoptijd 

Je gaat aan het werk met de opgaven/leerdoelen van paragraaf 1.5. 

Klaar dan voorbereiden CGI op 13 oktober (week voor de  herfstvakantie)