Van DNA naar eiwit

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

DNA

Bestaat uit twee ketens (Strengen) Nucleotiden

De strengen kunnen kort uit elkaar, maar niet lang

DNA-molecuul

Nucleotide:
bouwsteen van DNA

Bestaat uit
1 fosfaatgroep
1 suiker
1 stikstofbase

Stikstof
base

Fosfaatgroep

Suiker

DNA

DNA bestaat uit basenparen.

A & T en C & G

Structuur: 4 stikstofbasen (A-T, C=G) (71C)

'De basenparen vormen paren

Adenine (A) met  Thymine (T)

Cytosine (C) met  Guanine (G)

en omgekeerd

DNA-

molecuul

DNA molecuul

De ene streng is complementair aan (een soort negatief van) de andere. Als je de ene weet, weet je de andere ook.

2 DNA strengen zijn complementair

Complementair (tot een geheel aanvullend)

Als twee strengen onderling basenparen kunnen vormen, zijn de strengen complementair aan elkaar

DNA kopiëren

DNA kopiëren

DNA kopiëren

DNA streng:
ACTCGATTACCG

Wat is de complementaire streng?

1. TGAGCTAATGGC
2. UGAGCUAAUGGC
3. ACTTCGTACGGT
4. ACTCGATTACCG

De basevolgorde in een stukje DNA is:
TAC-GAC-AGG.
Noteer de complementaire DNA-streng

Transcriptie (kern): DNA--> RNA (71E)

Verschil tussen DNA en RNA

• RNA is enkelstrengs
• RNA heeft een ribose als suiker (dus R ipv D)
  
• RNA heeft Uracil ipv Thymine als base

van DNA naar RNA

DNA wordt afgelezen en een  complementaire RNA streng wordt gemaakt

Tegenover de A wordt een U ingebouwd, tegenover T een A, bij C een G en bij G een C.

2 DNA strengen => 2 functies

Coderende streng

DNA streng met de code voor eiwitten

Matrijs streng
Dient als mal (matrijs) voor het maken van RNA (Code in RNA zelfde als coderende streng

Een RNA 'bericht' maken

Een RNA 'bericht' maken

Een RNA 'bericht' maken

U-|

G-|

A-|

C-|
C-|
U-|

Een RNA 'bericht' maken

U-|

G-|

A-|

C-|
C-|
U-|

Naar ribosoom

Een stukje matrijs DNA =
TAC AAC TGG

Wat is het complementaire stuk RNA?

1. UAC AAC UGG
2. TUC UUC TGG
3. AUG UUG ACC
4. ATG TTG ACC

De basevolgorde in een stukje DNA (matrijs) is:
TAC-GAC-AGG.
Wat is de basevolgorde in het mRNA?

De basevolgorde in een stukje DNA (coderende streng) is:
TAC-GAC-AGG.

Wat is de basevolgorde in het mRNA?

Keten van aminozuren

Translatie (ribosomen): RNA --> aminozuurvolgorde (71E)

van RNA naar eiwit

Het RNA gaat via een kernporie naar het cytoplasma en bindt aan een ribosoom.

Het ribosoom leest het RNA in steeds 3 basen tegelijk (codon).

Binas 71G: 'Genetische code'

van RNA naar eiwit

BINAS 71 G. Stel codon AAG. 

van RNA naar eiwit

BINAS 71 G. 

Stel codon AAG. 

van RNA naar eiwit

Translatie begint altijd bij een AUG code (het startcodon). Hiermee wordt een methionine aminozuur ingebouwd.

Er zijn een paar mogelijke stopcodons waarmee de translatie stopt ->  er wordt dan GEEN aminozuur meer toegevoegd aan de keten

De basevolgorde in een stukje mRNA is:
AUG-CUG-UCC.
Welke aminozuren worden hierdoor aan elkaar gekoppeld?

Vertaal naar eiwit:

AUG-GAG-CAU

1. Met-Gly-Pro
2. Pro-Gly-Met
3. Met-Glu-His
4. His-Glu-Met

AUG GGG CCA UGA UAU
Met-Gly-Pro-Thr -Tyr

1. Met-Gly-Pro-Thr -Tyr
2. Met-Gly-Pro-Thr -Tyr
3. Met-Gly-Pro-Tyr-Pro
4. Met-Gly-Pro-stop

Een stukje DNA = TAC AAC TGG CAC GGA CTG AAT
1. Maak de complementaire RNA streng.
2.Vertaal het RNA naar een aminozuurketen.
Schrijf de gemaakte aminozuurketen op in 3 letter codes met streepjes (Met-Met- ....)