Les 2 (zn, lw, bn, ww en vz)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lees in je leesboek of in de verhalenbundel/tijdschrift

Grammatica woordsoorten leerdoel

ZN, LW, BN, ww, VZ

Ik ken het zelfstandig naamwoord, lidwoord, bijvoeglijk naamwoord werkwoord en voorzetsel

'De mooie koning'

Welk woord is een zelfstandig naamwoord?

1. De
2. mooie
3. koning

Welke drie lidwoorden kennen we in de Nederlandse taal?

'Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord.'

1. Waar
2. Niet waar

Nakijken opdr. 3 en 4

Pak een andere kleur pen voor het nakijken!

Opdr. 3 welke groepjes?

Opdracht 4. wat viel op?

de liefde, liefdes, *liefdetje

het raam, ramen, raampje

de hersenen, *hersen, hersentjes

de Jeroen, Jeroens, Jeroentjes

de schaar, scharen, schaartje

het Nederland, Nederlanden, *Nederlandtje

de dinsdag, dinsdagen, * dinsdagje

Nakijken opdr. 5

Engels: the, a, an

Frans: le, la, les, l', un, une, du, de la, de l', de

Duits: der, die das, ein (verandert door naamval)

Arabisch: al- (ٱلْـ), het wordt aan het zelfstandig naamwoord vastgeschreven

Andere talen? Hoe weet je het? Taalgevoel...

Grammatica

Zinsdelen

Woordsoorten

Zelfstandig naamwoord

Mensen, dieren, dingen/voorwerpen (Jeanet, hond, tafel)

Maar ook!

Dagen, seizoenen, situaties, gevoelens (dinsdag, zomer,  opening, blijdschap)

• Je kan er een lidwoord voor zetten.
• Je kan er meestal meervoud/enkelvoud van maken.
• Je kan er meestal een verkleinwoord van maken.

Lidwoord

De, het, een: staat voor het zelfstandig naamwoord

De, het: bepaald lidwoord

De bal, de beker, de sneeuw, de opening, de Jeroen

Het paard, het glas, het gevaar, het meisje

Een: onbepaald lidwoord

Een bal, een beker, een opening, een paard, een glas, een gevaar

Bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord (eigenschap of toestand).

De rode fiets

De fiets is rood

Een groot gevaar

Het gevaar is groot

Aan de slag!

Wat? Lezen theorieblok 3.3 op blz. 8

+ Maken opdracht 6 (blz. 9)

Hoe? Grammaticaboekje en pen.

Tijd? 10 minuten.

Hulp? Je mag samenwerken.

Klaar? Lezen 3.4 en 3.5 (blz. 9)

Uitkomst: Bespreken we zo na.

Nakijken opdr. 6

de ___________________________ een_____________________

de ___________________________ een_____________________

de ___________________________ een_____________________

het ___________________________ een_____________________

het ___________________________ een_____________________

het ___________________________ een_____________________

Werkwoorden (ww)

Een werkwoord is een woordsoort. De afkorting van werkwoord is WW.

In een zin staat ten minste één werkwoord en er zijn ook zinnen met meer dan één werkwoord.

* Een werkwoord beschrijft een handeling: 

- wat iets of iemand doet, wat iets of iemand overkomt of wat er is gebeurd.

* Sommige werkwoorden hebben een vagere betekenis (worden, willen etc.)

* Werkwoorden kun je vervoegen = aanpassen aan de persoon of functie in de zin (loop, liep, gelopen)

De voetballer gleed over het veld.

Wat voor soort woord = gleed

1. LW
2. ZN
3. BN
4. WW

De voetballer gleed over het veld.

Wat voor soort woord = de

1. LW
2. ZN
3. BN
4. WW

De voetballer gleed over het veld.

Wat voor soort woord = voetballer

1. LW
2. ZN
3. BN
4. WW

Voorzetsels

Voorzetsels horen bij de woordsoorten

Voorzetsels

Een voorzetsel staat meestal voor een ander element in de zin. Het geeft vaak een plaats, richting of tijd aan (of doel, oorzaak etc.).  

in, op, naast, voor, boven, onder, achter (de kast)

tijdens, na, vanwege, gedurende, ondanks (het feest)

Soms lijkt iets een voorzetsel, maar hoort het bij het werkwoord! (opletten: Hij let deze les goed op. Op is dan geen voorzetsel!)

De jongen in de klas lacht mij uit.
Wat voor soort woord = jongen

1. LW
2. ZN
3. VZ
4. WW

De jongen in de klas lacht mij uit.
Wat voor soort woord = in

1. LW
2. ZN
3. VZ
4. WW

De jongen in de klas lacht mij uit.
Wat voor soort woord = uit

1. iets anders
2. ZN
3. VZ
4. WW

Opdracht 7, blz. 10

Lees de onderstaande twee zinnen.

De jongen wandelt in de tuin.

De jongen wandelt de tuin in. 

Zin 1 en 2 bestaan uit dezelfde woorden, maar hebben een verschillende betekenis. Wat is het verschil tussen zin 1 en 2? 

1. De jongen wandelt in de tuin.
2. De jongen wandelt de tuin in.
Wat is het betekenisverschil?

Huiswerk

Lezen in leesboek thuis!

Opdracht 7, 8 en 9 van Grammaticaboekje blz. 10 en 11

Einde

LW

BN

ZN

WW

VZ