3M 4.1 ontwikkeling van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startopdracht

Maak de oriëntatie 'Wat weet je al over ordening?' online. 

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Oortjes doe je uit
4. Je jas hang je over je stoel
5. Pak je chromebook, boek, schrift + pen

Programma

• Planning tot aan de tentamenweek 
• Start thema 4 Ordening (SE = Thema 4 + 5)
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 4.1 --> Ontwikkeling van het leven op aarde
• Video 'Hoe is het leven op aarde ontstaan?' --> 7 minuten
• Leerdoelen checken
• Opdrachten maken
• Afsluiting
  

       Planning

              Planning tot aan de SE week

                       SE week B --> 3 t/m 7 maart (ma t/m do) 

               Thema 4 + 5

Thema Ordening

4.1 Ontwikkeling van het leven op aarde

4.2 Organisme ordenen

4.3 Bacteriën en schimmels

4.4 Planten en dieren

4.5 Geleedpotigen en gewervelden

4.6 Organismen determineren

Leerdoelen 4.1

• Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde en een stamboom van organismen aflezen. 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar.

Sinds het ontstaan van de aarde zijn er allerlei soorten organismen ontstaan. Eerst ontstonden eencellige organismen. Hieruit hebben zich langzaam alle soorten ontwikkeld die wij nu kennen.

 De ontwikkeling van het leven op aarde

Na het ontstaan van de aarde was het nog niet mogelijk om er te leven omdat het zo warm was. 

De eerste levensvormen waren eencellig en leefde in water.

Ontwikkeling van leven op aarde

- 2,5 miljard jaar geleden: eencellige organismen in zeeën en oceanen: 

- 900 miljoen jaar geleden:  meercellige organismen

- 450 miljoen jaar geleden: eerste gewervelde dieren (vissen) en landplanten

- 400 mlj. jaar geleden: landdieren

De tijdbalk verdeelt de geschiedenis van de aarde in delen. Bekijk deze zelf door te klikken op de rode stipjes.

Ongeveer 4600 miljoen jaar geleden (4,6 miljard) ontstond de aarde.

Er was geen leven mogelijk. Hiervoor was het veel te heet (waarschijnlijk 400 graden Celsius).

1

Eerste bacteriën

3

Eerste eenvoudige vormen van leven

2

Zuurstof in de atmosfeer

4

Eerste eencellige planten

5

Eerste meercellige organismen

6

Eerste dieren

7

Eerste landplanten

8

Eerste landdieren

9

Eerste mensen (mensachtigen)

10

65 miljoen jaar geleden --> inslag van meteorieten.

75% van alle toen bestaande soorten zijn toen uitgestorven. 

uitsterven

dino's

Stambomen en verwantschap

• Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap
  
• Hoe korter geleden de gemeenschappelijke voorouder in een stamboom zit, hoe meer verwant groepen zijn.
  

De stamboom van het leven

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

In een verwantschapsschema kan je zien hoe wetenschappers denken dat soorten aan elkaar verwant zijn.

Soorten staan dicht bij elkaar als ze kort geleden een gemeenschappellijke voorouder hadden.

Evolutie van de mens

Welke dieren hebben de minste verwantschap?

1. Prikken en vissen
2. Prikken en reptielen
3. Zoogdieren & reptielen
4. Zoogdieren en vogels

Wie heeft de meeste verwantschap met de gorilla?

1. Apen van de nieuwe wereld
2. Chimpansees
3. Orang-oetans
4. Gibbons

Bekijk de stamboom van apen en halfapen.
Met wie hebben de mensapen het meeste verwantschap?

1. halfapen
2. apen van de oude wereld
3. apen van de nieuwe wereld

Stamboom slangen.
Met welk soort vertoont soort 2 de meeste verwantschap?

1. 3
2. 1
3. 5
4. 7

Huiswerk

Lezen 4.1 

Maken opdracht 1 t/m 8

 

Herhalen en/of extra oefenen

Uitlegvideo

Effectief leren video's

Oefenen met stambomen (LessonUp)

Leerdoelen 4.1

• Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde en een stamboom van organismen aflezen.