Ethiek - les 4 - Gevolgenethiek

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ethiek: Gevolgenethiek

Het doel heiligt de middelen

Genetische manipulatie

Genetische manipulatie, ook wel genetische modificatie of genetische manipulatie genoemd, is het wijzigen en manipuleren van de genen van een organisme met behulp van technologie

Discussie

Geef aan of je het met de volgende uitspraak eens of oneens bent en motiveer je antwoord!

‘Genetische manipulatie van mens en dier is prima. Het effect zal zijn dat de gezondheid van mens en dier toeneemt’.

Gevolgenethiek

"Een handeling is moreel juist als die leidt tot de best mogelijke gevolgen voor zoveel mogelijk mensen."

(o.a. Jeremy Bentham)

Gevolgenethiek

Gevolgenethiek : een handeling of beslissing is juist die in zijn gevolgen een bepaald doel realiseert, bijvoorbeeld zoveel mogelijk genot, zoveel mogelijk geluk of zoveel mogelijk nuttigheid.

Er wordt gekeken naar het doel, de gevolgen, de consequenties

Je zou kunnen zeggen: het doel heiligt de middelen

We onderscheiden: Hedonisme, Eudemonisme en Utilitarisme

Hedonisme, Epicurus (341-270 v.Chr)

Hedonisten --> Ethiek: 

Wat is goed handelen?  --> De beslissing die het meeste genot oplevert en zoveel mogelijk pijn en verdriet vermijdt

Hedonisme, volgens het woordenboek

• 1) Genotzucht 
• 2) Leer dat genot het hoogste goed is
• 3) YOLO!!

Hedonisme, Epicurus (341-270 v.Chr)

Alleen maar YOLO op korte termijn? Niet te combineren met je verstand? 

Epicurus: Maak wél gebruik van je verstand. 

Korte termijn keuzes geven onlust, dus ga voor de lange termijn en leef bescheiden en gematigd

Bijv.  lekker eten --> buikpijn, spijbelen --> minder baankansen of  vreemdgaan -->  gebroken relatie...

Hedonisme, Thomas Hobbes (1588-1679)

Mensen zijn steeds op zoek naar optimaal genot voor zichzelf en zijn intrinsiek egoïstisch. 

"Homo homini lupus: de mens is een wolf voor zijn medemens" --> voortdurende oorlog van allen tegen allen / anarchie --> weg genot.. (Hobbes leefde tijdens de Engelse Burgeroorlog)

Hedonisme, Thomas Hobbes (1588-1679)

Daarom sluiten mensen een denkbeeldig contract: sterke overheid met gedragsregels.  Zo kan iedereen tot op zekere hoogte in vrijheid genieten. Zelfs als de overheid autoritair is...

Ethiek is dus in de ogen van Hobbes een vorm van egoïsme. Het is in ieders persoonlijke belang dat er rust heerst.

Eudemonisme

Lijkt veel op Hedonisme --> maar vervangt genot en lust voor 'geluk'.

Geluk is voor de langere termijn, genieten meer op de korte termijn

Utilitarisme

Het utilitarisme of utilisme stelt dat een handeling moet bijdragen aan het algemene nut/welzijn en geluk van mensen. 

Algemeen belang > persoonlijk belang 

Jeremy Bentham: "Een handeling is goed, als het gelijk staat aan dat wat het grootste geluk brengt aan het grootste aantal mensen".

Utilitas: nut (Latijn)

Kritiek op het utilitarisme

'Grootste goed voor het grootste aantal mensen' 

maar... geen enkele theorie is perfect.

Waar zou het utilitarisme de plank mis kunnen slaan? bedenk een voorbeeld

Kritiek op het utilisme

• De toekomst is niet met zekerheid te voorspellen
• Het kan individuele rechten en belangen verwaarlozen of zelfs schenden, het gaat immers over het geluk van de meerderheid (voorbeelden video's)
• Het kan leiden tot onrechtvaardige uitkomsten (vb. straffen onschuldige om volkswoede tegen te gaan) 

PO Stap 1. Welke feiten spelen een rol?

Welke FEITEN spelen een rol?  Denk aan optieken!

Het kan gaan om:

▪ Economische feiten (economische optiek)

▪ Juridische feiten (juridische optiek)

▪ Historische feiten (historische optiek)

▪ Sociale feiten (sociale optiek)

▪ Biologische feiten (biologische optiek)

▪ Etc. 

Stap 2. Welke waarden spelen een rol? 

Per optiek? Handig!

De economische optiek: Zij heeft als centrale waarde de welvaart. We hebben als doelstelling om met zo weinig mogelijk middelen een zo groot mogelijke opbrengst te realiseren.  

Lijst met voorbeelden

Stap 3. Het formuleren van het ethisch probleem

De bank wil in haar activiteiten een aantal waarden realiseren, die niet tegelijkertijd gerealiseerd kunnen worden. Dit betekent dat het bedrijf een keuze moet maken over de voorrang van waarden. Concreet in onze case: het bedrijf wil de waarden welvaart, legaliteit, gelijkheid, arbeid ontplooiing, rechtvaardigheid, eerlijkheid en vrijheid tegelijkertijd realiseren. Dit is niet mogelijk, dus moet het bedrijf keuzes maken. Hierbij houdt de ethiek ons één norm voor: wij behoren het uiteindelijk goede te doen. Wij behoren menswaardig te handelen.