5V H10_5 Esters

Esters zijn koolstofverbindingen met de karakteristieke COCO groep die je hierboven ziet afgebeeld.  Zowel links van het linker C-atoom als rechts van het rechter C-atoom zitten nog restanten van koolstofketens.
Esters komen ook in de natuur voor. Deze verbindingen zijn vaak (mede) verantwoordelijk voor de geur, smaak en kleur van groenten, fruit en bloemen.  Ook een medicijn als aspirine en een alternatieve brandstof als biodiesel zijn esters.
1 / 10
suivant
Slide 1: Diapositive
ScheikundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

Cette leçon contient 10 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Esters zijn koolstofverbindingen met de karakteristieke COCO groep die je hierboven ziet afgebeeld.  Zowel links van het linker C-atoom als rechts van het rechter C-atoom zitten nog restanten van koolstofketens.
Esters komen ook in de natuur voor. Deze verbindingen zijn vaak (mede) verantwoordelijk voor de geur, smaak en kleur van groenten, fruit en bloemen.  Ook een medicijn als aspirine en een alternatieve brandstof als biodiesel zijn esters.

Slide 1 - Diapositive

Een ester wordt gevormd in een reactie tussen een carbonzuur en een alcohol. Daarbij staat het carbonzuur een OH--groep af en het alcohol een H+-ion.  Terwijl de restanten van de beginstoffen koppelen tot een ester, wordt er een H2O molecuul afgestaan. Een reactie waarbij twee moleculen koppelen onder afsplitsing van een klein molecuul (niet per sé water) noemen we een condensatiereactie. Een voorbeeld daarvan is dus estervorming.

Slide 2 - Diapositive

Condensatiereacties zoals estervorming (esterificatie) worden vaak gekatalyseerd door een zuur of base. Her zijn ook evenwichtsreacties. De omgekeerde reactie, waarbij het reactieproduct wordt gesplitst onder invloed van watermoleculen noemen we hydrolyse.

Slide 3 - Diapositive

In bovenstaande reactievergelijking in structuurformules zijn je duidelijk welke atomen  (in rood) worden afgesplitst bij de (zuur (H+) gekatalyseerde) esterificatie. De beginstoffen zijn het alcohol methanol en het carbonzuur ethaanzuur. De ester die ontstaat heet: methylethanoaat. Zie je hoe de systematische naam van een ester is opgebouwd?

Slide 4 - Diapositive

Systematische namen van esters kun je in het algemeen voorstellen als: alkylalkanoaat. De stamnaam wordt gevormd door de alkaanketen van het carbonzuur.  Het achtervoegsel wordt: oaat. Het voorvoegsel wordt gevormd door de alkaanketen van het alcohol, gevolgd door yl.
Ga na dat de naam van de ester in bovenstaand voorbeeld inderdaad propylethanoaat is.
Omgekeerd kun je dus aan de naam ook zien dat dit de ester is van propaan-1-ol en ethaanzuur!

Slide 5 - Diapositive

Om de naam te achterhalen van een ester, hak je denkbeeldig de enkelvoudige binding tussen C en O in de COCO-groep doormidden (rode lijn). Het deel met de C=O binding (hier: links) is afkomstig van het carbonzuur. Je ziet in dit deel twee C-atomen en je herkent: ethaanzuur. Het andere deel (hier: rechts), wat begint met -O-C, is afkomstig van het alcohol. Je ziet in dit deel drie C-atomen en het O-atoom zit aan het eerste C-atoom; je herkent: propaan-1-ol.

Slide 6 - Diapositive

Slide 7 - Diapositive

Geef de systematische naam van de ester die hiernaast in structuurformule is weergegeven.

Slide 8 - Question ouverte

De stof die bestaat uit moleculen zoals hiernaast in structuurformule weergegeven, is een...
A
ester
B
ether
C
keton
D
aldehyde

Slide 9 - Quiz

De reactie die hiernaast in een reactievergelijking is weergegeven is een voorbeeld van een....
A
additiereactie
B
substitutiereactie
C
condensatiereactie
D
hydrolyse

Slide 10 - Quiz