Lijdend voorwerp/meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Zinsontleding

Doel

- Aan het einde van de les weet je welke vraag je jezelf stelt bij het meewerkend voorwerpen en het lijdend voorwerp. 

- Aan het einde van de les kan je het meewerkend en het lijdend voorwerp vinden binnen een zin. 

Hoe vind ik het lijdend voorwerp?

Hoe vind ik het meewerkend voorwerp?

Herhaling

Vorige week hebben we het gehad over: 
Persoonsvorm (van tijd veranderen)
Gezegde (alle werkwoorden in de zin, kan ook alleen de persoonsvorm zijn en denk aan splitsbare werkwoorden)
Het onderwerp (wie of wat + het gezegde)

Wat is de persoonsvorm? Hij at een appel.

1. Appel
2. At
3. Hij

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
'Jip heeft gisteren een ijsje gegeten'

1. heeft
2. heeft gegeten
3. gegeten
4. Er is geen werkwoordelijk gezegde

Wat is het onderwerp:
Martin gaf hem een broodje.

1. Martin
2. gaf
3. hem
4. een broodje

Zinsontleding

Volgorde: 

Persoonsvorm (tijd veranderen) 
Gezegde (alle werkwoorden in de zin) 
Onderwerp (wie of wat + gezegde)
Lijdend voorwerp (wat of wie + gezegde + o)
Meewerkend voorwerp (aan wie of voor wie + gezegde + o + lv)

Hoe vind ik het LV:

Je weet al hoe je het onderwerp vindt, namelijk: Wie/Wat + persoonsvorm.

Sem en Donny eten de hele dag chips.
Wie eten chips? Sem en Donny -> Onderwerp

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp voegt aan dit truucje een extra vraag stukje toe:

Wie/wat + persoonsvorm (of gezegde) + onderwerp 
Wat eten (pv) Sem en Donny (ow)?
Chips -> Lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp

lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp:
Oma geeft jou een nieuwe fiets.

1. Oma
2. geeft
3. jou
4. een nieuwe fiets

Wat is het lijdend voorwerp?
Aan wie heeft hij een euro gegeven?

1. Aan wie
2. hij
3. een euro
4. heeft gegeven

Wat is het lijdend voorwerp:
Martin gaf hem een broodje.

1. Martin
2. gaf
3. hem
4. een broodje

Welke vraag stel ik mijzelf als ik het lijdend voorwerp wil vinden?

Uitleg meewerkend voorwerp

De vraag:
aan wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

Mijn moeder geeft morgen het pakket aan de buurman.

Stappenplan: pv, zinsdelen, onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp.

Mijn vader geeft zijn oude telefoon aan zijn broer.

wg:   alle werkwoorden in de zin --> geeft
ow:    Wie / Wat + wg?     (wie geeft?)   mijn vader

lv:       Wie / Wat + ow + wg?   (wat geeft mijn vader?) 

                                                                          zijn oude telefoon

mv:    Aan wie (wat) / voor wie (wat) + ow + lv + wg?

                     (aan wie geeft mijn vader zijn oude telefoon?)

                                        aan zijn broer

Wat is het meewerkend voorwerp:
Wanneer krijg jij een nieuwe fiets?

1. Jij
2. wanneer
3. een nieuwe fiets
4. er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp:
Martin gaf hem een broodje.

1. Martin
2. gaf
3. hem
4. een broodje

Welke vraag stel ik mijzelf als ik het meewerkend voorwerp wil vinden?

Wat is het meewerkend voorwerp:
Moeder schenkt hem een kopje thee in.

1. Moeder
2. schenkt in
3. hem
4. een kopje thee

Ik help hem.

Ik zie haar.

Wij geven jullie iets.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun een brief geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

gever > cadeautje > ontvanger

Het meewerkend voorwerp. 

De ontvanger.

Aan wie(wat / voor wie(wat) + pv + ow + lv?

aan / voor kan er bij, maar kan ook weggelaten worden

mv

Het lijdend voorwerp. 

Wie / Wat + ow + wg?

Hier: het cadeautje

lv

Het onderwerp = wie of wat iets doet.

De gever.

(wie/wat + pv)

ow

pv, ow, lv  of  mw?

Elk jaar stuurde zij haar kleinzoon een boek

persoonsvorm

1

onderwerp

2

meewerkend voorwerp

3

lijdend voorwerp

4

Dat heeft zij haar overhandigd.

zij

ow

dat

lv

haar

mv

heeft 

(wg = heeft overhandigd)

pv

 

De oude man vroeg hij de weg.

hij

ow

vroeg

pv

de weg

lv

de oude man

mv

Ze hing haar jas aan de kapstok.

ze

ow

haar jas

lv

Geen MV in deze zin.

mv

hing

pv

Ik heb mijn doel behaald

😒🙁😐🙂😃