Paragraaf 8.3

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paradigma's over sociale cohesie

Paragraaf 8.3

Na deze les weet je ...

• ... hoe het functionalisme kijkt naar sociale cohesie.
• ... hoe het conflict paradigma kijkt naar sociale cohesie.
• ... hoe het sociaal-constructivisme kijkt naar sociale cohesie.
• ... hoe het rationele actor paradigma kijkt naar sociale cohesie.

Functionalisme

Kern

• Sociale cohesie en orde zijn nodig voor het voortbestaan van de samenleving. De samenleving is één geheel.
• Iedereen heeft z'n eigen functie en het uitvoeren daarvan leidt tot stabiliteit in de samenleving.

Émile Durkheim

Émile Durkheim is een wetenschapper uit het functionalisme.

Mensen behoren tot verschillende groepen (religie, familie, etc.). Het zogenaamde collectieve bewustzijn. 

De functie van deze groepen is dat de samenleving bijeen blijft (binding). En voor functionalisten zijn deze bindingen de kern van de samenleving.

Sociale cohesie

Volgens Durkheim kan de sociale cohesie toenemen als:

1. Een samenleving een dominante cultuur heeft met gedeelde normen en waarden.
2. Mensen de normen en waarden naleven als zij goed geïntegreerd zijn in de groepen.

Conflict paradigma

Kern

• Ongelijkheid is de motor van de samenleving. Conflicten komen hieruit voort en veroorzaken maatschappelijke verandering. 
• De afwezigheid van sociale cohesie staat hier centraal.

Sociale cohesie

Sociale cohesie leidt tot groepsvorming, waarbij mensen een dominante cultuur delen. 

Toch zijn er mensen die de dominante cultuur niet aanhangen. Er zijn daardoor sub- en tegenculturen door de tegengestelde belangen tussen deze vormen van cultuur. 

Sociale ongelijkheid en uitbuiting wordt gezien als oorzaak voor het ontbreken van sociale cohesie en daaruit volgende conflicten.

Theodor Adorno

Wetenschapper: Theodor Adorno

De cultuurindustrie is een middel van de dominante cultuur om mensen onderdanig te houden. 

De cultuurindustrie creëert valse behoeftes waarin bedrijven voorzien. Zo onderscheiden subculturen zich niet, maar staan ter dienste van dominante cultuur.

Sociaal-constructivisme

Kern

• Het gedrag van mensen wordt bepaald door hoe zij de werkelijkheid zien. Deze werkelijkheid kan veranderen onder invloed van interacties tussen mensen.
• 'De werkelijkheid' bestaat niet, dat wat mensen als 'de werkelijkheid' zien, hangt sterk af van de context waarin mensen leven.
• Hierbij spelen gevoelens van actoren en hoe zij hun eigen (persoonlijke) identiteit zien een belangrijke rol. 

Multiple identity

Multiple identity verwijst naar een dynamische, meervoudige en wisselende identificatie met verschillende groepen en personen. 

Denk aan: "Gedraag je je op school ook zo?"  of "Zeg je dit ook zo tegen je vrienden?"

Rationele actor paradigma

Kern

• Actoren streven hun eigenbelang na. Bij een keuze maken altijd een kosten-baten afweging.
• Mensen gaan bindingen aan als dit hen een voordeel oplevert.

Dilemma van collectieve actie

Collectieve goederen komen niet tot stand als mensen alleen hun eigen belang najagen. 

Er zijn verschillende manieren om dit te voorkomen:

• Verkleinen van de groepsgrootte
• Beloningen
• Dwang door middel van de overheid
• Binding / sociale cohesie