8.3 paradigma’s over sociale cohesie en bindingen

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

8.3 paradigma’s over sociale cohesie en bindingen

Het functionalisme-paradigma 

Kern:

Nadruk op de structuren van de samenleving. De samenleving is één geheel. Ieder onderdeel heeft zijn eigen functie en levert een bijdrage aan de instandhouding van het geheel. (De samenleving als een lichaam met samenwerkende organen). 

Voor het voortbestaan van een samenleving is een zekere mate van cohesie noodzakelijk. 

Emile Durkheim (1858-1917)

Zie www.maatschappijwetenschappen.nl

(online portal 8.3)

Mensen behoren tot groepen (religies, familie,
gezinnen) en vormen een collectief bewustzijn. 

Deze groepen spelen een belangrijke rol waarom
een samenleving bij elkaar blijft. 

Volgens Durkheim neemt de cohesie toe als:

1. Een samenleving een dominante cultuur heeft met gemeenschappelijke waarden en normen.

2. Mensen goed geïntegreerd zijn in die groepen zijn ze meer geneigd zich aan de waarden en normen te houden.

Wetenschappelijke vragen binnen dit
functionalisme-paradigma zijn: 

- Wat zijn de indicatoren van sociale cohesie?

- Hoe ontstaat de sociale cohesie?

- Hoe versterk je sociale cohesie?

Het conflict-paradigma

Kern:

Ongelijkheid (in macht en bezit) is de motor in een
samenleving. Conflicten die daaruit voortkomen  leiden tot noodzakelijke veranderingen. 

Hier speelt meer de afwezigheid van sociale cohesie.

Groepen zijn weliswaar belangrijk voor sociale  cohesie, maar sommige groepen hangen de  dominante cultuur niet aan. Er zijn tegengestelde 

belangen tussen de dominante cultuur enerzijds en
de subculturen en tegenculturen anderzijds. 

Sociale cohesie veronderstelt groepsvorming. Een belangrijk aspect van groepsvorming is uitsluiting.

Theodor Adorno (1903-1969)

Zie www.maatschappijwetenschappen.nl

(online portal 8.3)

Er is een gebrek aan sociale cohesie. De
cultuurindustrie (Hollywood, kunst, tablets,  smartphones) houdt mensen gelijkvormig en  onderdanig. Mensen denken dat ze vrij zijn om te kiezen maar zijn dat niet. 

Het sociaalconstructivisme-paradigma

Kern:

Het gedrag van mensen wordt vooral bepaald door
hoe mensen de werkelijkheid zien. Die  werkelijkheid kan in de tijd veranderen onder invloed van de interactie tussen mensen. 

Hier spelen de gevoelens van actoren en hoe zij
naar hun eigen identiteit kijken een belangrijke rol. Dus hoe worden bindingen ervaren. 

Het sociaal constructivisme stelt dat verschijnselen
sociale constructies zijn. 

De werkelijkheid is dan ook sociaal geconstrueerd.
Dit wil zeggen dat ‘de’ werkelijkheid niet bestaat en dat wat men ziet als ‘werkelijkheid’ sterkt afhangt van de sociale context waarin men verkeert. 

Wat mensen voor waar aannemen. De manier waarop ze de werkelijkheid kennen, is ontstaan in onderlinge interacties en is gerelateerd aan het perspectief. 

Multiple identity

Binnen dit sociaalconstructivisme-paradigma
speelt het begrip multiple identity (meervoudige identiteit) een rol: 

Iedereen maakt deel uit van meerdere en
wisselende groepen ieder met eigen waarden en normen. 

Kan leiden tot rolconflict of rolverwarring. 

Het rationele-actor-paradigma

Kern:

Actoren streven zo veel als mogelijk hun
eigenbelang na. Bij hun beslissingen maken ze een  rationele afweging tussen voor- en nadelen (homo economicus). 

Mensen gaan bindingen aan en onderhouden die

als zij daar voordeel bij hebben.

Het dilemma van collectieve actie past hierin. Door
de groep klein te houden, door beloningen en door dwang van de overheid gaan mensen kiezen voor de groep i.p.v. het individu. 

Actor

Structuren

rationele-actor-paradigma

Sociaal-constructivisme-paradigma

Conflict-paradigma

functionalisme-paradigma

Conflict

consensus

Rationele-actor-paradigma

Conflict-paradigma

sociaal-constructivisme-paradigma

functionalisme-paradigma

Functionalisme-paradigma

conflict-paradigma

rationele-actor-paradigma

sociaal-constructivisme-paradigma

Emile Durkheim

Multiple Identity

Theodor Adorno

dilemma van collectieve actie