§3.3 de bouw van atomen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§3.3 leerdoelen

Je leert uit welke drie soorten deeltjes heen atoom is opgebouwd.

Je leert de lading en de massa van deze deeltjes.

Je leert welk deeltje het atoom nummer bepaalt.

Je leert wat ionen zijn.

Je leert wat isotopen zijn

Je leert over kernreacties (plusstof)

 §3.3

Nu gaan we in een atoom kijken.

metalen geleiden stroom.

zouten geleiden alleen stroom als ze zijn opgelost of als ze vloeibaar zijn.

moleculaire stoffen geleiden nooit stroom.

Hoe kun je het verschil op macroniveau onderzoeken?

Het zout zinkchloride ZnCl₂ opgelost in water.

Rond 1900: wel bekend dat er in atomen plus en min deeltjes zaten.

Rutherford "schoot" met ++ geladen deeltjes op een heel dun plaatje goud en zag het volgende.....

Hoe zijn atomen opgebouwd?

• atomen hebben verschillende massa's

• soms met een + of een - lading

idee over atoom voor het experiment (krentenbol)
 

idee over atoom na het experiment (kern en elektronen wolk)

++ deeltjes worden soms afgebogen, soms teruggestoten.

Meestal gaan ze er dwars doorheen

Overzicht

waar?	naam deeltje	lading	massa
elektronen- wolk	elektron	1-	0
kern	proton	1+	1u
kern	neutron	0	1u

In een atoom zijn er 3 soorten deeltjes

elektronen : negatief (-) geladen deeltjes in een wolk (lading 1-)

neutronen : ongeladen (neutrale) deeltjes in de kern

protonen : positief geladen deeltjes in de kern (lading 1+)

het atoom helium

De lading van een atoom wordt bepaald door de protonen en de elektronen.

lading nul:  evenveel elektronen - als protonen +

Elektronen: in een schil/wolk om de kern heen. Elektronen kunnen vrij gemakkelijk weggehaald en toegevoegd worden.

Protonen en neutronen zitten stabiel in de  kern.

2 protonen   2+

2 elektronen  2-

Lading wordt bepaald door de protonen en de elektronen.

lading nul: evenveel elektronen als protonen

Atomen met een + of - lading noemen we ionen (ion)

lading +   : er zijn elektronen weggehaald

lading -   : er zijn elektronen toegevoegd

protonen blijven stabiel op hun plek.

2 protonen   2+

2 elektronen  2-

Wat gebeurt er met de lading van dit atoom als er een elektron bijkomt?

1. van lading 0 naar lading +1
2. van lading 0 naar -1
3. van lading +2 naar lading +1
4. van lading 2- naar 3-

Wat gebeurt er met de lading van dit  atoom als er 2 elektronen afgaan?

1. van 0 naar +2
2. van 0 naar -2
3. van +2 naar 0
4. van -2 naar 0

De massa van een atoom

elektronen:

deeltjes zonder massa in een wolk

neutronen : deeltjes met massa 1 u in de kern

protonen : deeltjes met massa 1 u in de kern

het atoom helium

Wat is de massa van dit atoom?

2  elektronen : massa nul

2  neutronen :  massa 2 u

2  protonen :  massa 2u

totaal 2 + 2 = 4 u

Dus de massa van dit heliumatoom is 4 u

het atoom helium

Overzicht

waar?	deeltje	lading	massa
elektronen- wolk	elektron	1-	0
kern	proton	1+	1u
kern	neutron	0	1u

Een ongeladen zuurstof atoom heeft 8 protonen en 8 neutronen.
Wat is de massa(in u)?
En hoeveel elektronen zijn er?

1. massa 8 u 16 elektronen
2. massa 8 u 8 elektronen
3. massa 16 u 16 elektronen
4. massa 16 u 8 elektronen

Het aantal protonen noemen we het atoomnummer.

Het aantal protonen bepaalt welke atoomsoort (element) het is.

helium atoomnummer 2 (heeft 2 protonen)

zuurstof atoomnummer 8 (heeft 8 protonen

Een Natrium atoom heeft atoomnummer 11 en een massa van 23 u

Hoeveel protonen en neutronen?

1. 11 protonen 23 neutronen
2. 11 protonen 12 neutronen
3. 12 protonen 11 neutronen
4. 23 protonen 11 neutronen

Een atoom heeft een massa van 20 u en 11 neutronen. Wat is het atoom nummer en welke atoomsoort is het?

1. 9 Fluor
2. 31 Gallium
3. 11 Natrium
4. 20 Calcium

Een Natrium-ion met een lading 0 heeft atoomnummer 11 en een massa van 23 u
Hoeveel elektronen en hoeveel neutronen?

1. 10 elektronen 11 neutronen
2. 11 elektronen 12 neutronen
3. 10 elektronen 12 neutronen
4. 11 elektronen 11 neutronen

Een Natrium-ion met een lading 1+ heeft atoomnummer 11 en een massa van 23 u
Hoeveel elektronen en hoeveel protonen?

1. 10 elektronen 11 protonen
2. 12 elektronen 11 protonen
3. 10 elektronen 12 protonen
4. 12 elektronen 12 protonen

isotopen hebben hetzelfde atoomnummer, maar verschillende atoommassa. (verschillende aantallen neutronen)

in het periodiek systeem

vragen?

  dan naar magister studiewijzer §3.3

  simulatie opdracht atomen bouwen

De massa van een atoom

elektronen:

deeltjes zonder massa in een wolk

neutronen: deeltjes met massa 1 u in de kern

protonen: deeltjes met massa 1 u in de kern

het atoom helium

In een atoom zijn er 3 soorten deeltjes

elektronen : negatief (-) geladen deeltjes in een wolk (lading 1-)

neutronen : ongeladen (neutrale) deeltjes in de kern

protonen: positief geladen deeltjes in de kern (lading 1+)

het atoom helium

Overzicht

waar?	deeltje	lading	massa
elektronen- wolk	elektron	1-	0
kern	proton	1+	1u
kern	neutron	0	1u

Vorige les?

waar?	deeltje	lading	massa
elektronen- wolk	elektron	1-	0
kern	proton	1+	1u
kern	neutron	0	1u

vandaag

• isotopen

• kernreacties/kernsplijting = plusstof
  

Kernreacties (plusstof): er vinden veranderingen plaats in de kern.

Het aantal protonen en of neutronen verandert.

Vaak komt er energie bij vrij (kernenergie)

in de vorm van radioactieve straling.

Uranium, een natuurlijke radioactieve stof

neutron + uranium 235

--> afval + 2 neutronen

               kettingreactie

Radioactieve straling

• alfa-straling: 2 protonen + 2 neutronen = heliumkern (zonder elektronen)
• bèta-straling   elektronen
• gamma-straling
  

plusstof