Samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lezen

Ga rustig op je plaats zitten en leg alvast je leesboek, lesboeken, schrift, etui op tafel

Je gaat 15 minuten lezen uit je leesboek

Samenstellingen les 1

Vandaag

Lesdoelen:

• Weet je welke regels er zijn bij samenstellingen
• Kun je samenstellingen op de juiste manier schrijven
• Programma:

• Lezen (15')
• Huiswerk bespreken (5')
• Klassikaal opdracht 1 16 OB maken
• Theorie samenstellingen
• Aan de slag

Opdracht 1 (klassikaal)

• Wat: Een zolang mogelijke woordtrein maken. Begin bijv. met het woord vakantie, dan schrijf je een tweede woord aan vast. Bijv. reis waarmee je de combinatie vakantiereis maakt. Daarna  plak je aan het laatste woord een nieuw woord vast, reis->gids= reisgids.  Kom je niet verder  begin dan opnieuw. Je mag geen extra tussenletters toevoegen!!!
• Hoe: De opdracht maken jullie in groepjes van 4 ( ik maak de groepjes). De woordtrein  schrjf je in je schrift. 
• Tijd: 5 minuten
• Klaar: Kies alvast 1 iemand in je groepje die straks de woordtrein met de klas gaat delen

Huiswerk

Maak opdracht 2 t/m 5 pp. 116-117 OB.

Gebruik de theorie op pp. 198-199 van je HB. Neem je laptop mee.

Welkom B1B

Ga rustig op je plaats zitten en leg alvast je, lesboeken, schrift en  etui op tafel

Samenstellingen les 2

Vandaag

• Lesdoel
• Bespreken 'woordtrein' (5 minuten).
• Zelfstandig het huiswerk nakijken: opdracht 2 t/m 5 pp. 116-117 OB. Haal bij mij een antwoordblaadje op (5 minuten).
• Uitleg samenstellingen. Maak aantekeningen in je schrift tijdens de uitleg (10 minuten).
• Aan de slag met Numo (15 minuten).

Lesdoel

Aan het eind van deze les...

...ken je de regels voor de spelling van samengestelde woorden. 

Woordtrein

Huiswerk nakijken

Opdracht 2 t/m 5 pp. 116-117 OB.

Haal bij mij een antwoordblaadje op om de opdrachten na te kijken.

Samenstellingen

• Twee woorden vormen samen een nieuw woord .
• Vaak twee zelfstandige naamwoorden->school + boek = schoolboek.
• Soms ook een combinatie van zelfstandig naamwoord met een bijvoeglijknaamwoord->rode+kool=rodekool of een  werkwoord-> les+geven=lesgeven.

Samenstellingen

• De bijwoorden  er, hier, daar en waar  vormen vaak een samenstelling met een of twee voorzetsels (eraf, hierheen, daarvandaan, waarnaartoe.)
• Bij samenstelling moet je soms een tussenklank  -en, -er, -s  of -e tussen de woorden schrijven.

Regels:

Je schrijft de tussen -en als:

• Het eerste deel van het woord een znw is.
• En het znw alleen een meervoudsvorm op -en  heeft-> vissenkom

En het znw alleen een meervoudsvorm op -n of -en heeft.

vissenkom, bloemenvaas

Je schrijft een tussen -er als :

• Woorden in het meervoud eindigen op -eren-> kind-kinderen. Dus kind+fiets =kinderfiets

Check-out

• Maak van de woorden  bloem+ vaas een samengesteld woord
• bloemenvaas
• Maak van de woorden ei+dop een samengesteld woord
• eierdop

Afsluiting

Lesdoel:

Je kunt nieuwe woorden vormen door twee bestaande woorden samen te voegen. Als je zo'n samenstelling maakt van twee zelfstandige naamwoorden, moet je soms  -en, -er  schrijven tussen de twee woorden. 

De volgende les gaan we verder met de  tussenklanken -s en -e.

Aan de slag 

Ga 15 minuten werken in Numo

Huiswerk 7/6/24

Leer de theorie op pp. 198-199 van je HB.

Maak opdracht 6 t/m 10 pp. 116-117 OB.

Neem je leesboek mee

Ga rustig op je plaats zitten en leg alvast je leesboek, lesboeken, schrift, etui op tafel

Je gaat 15 minuten lezen uit je leesboek

Ga rustig op je plaats zitten en leg alvast je leesboek, lesboeken, schrift, etui op tafel

Je gaat 15 minuten lezen uit je leesboek

Vandaag

• Lezen (15 minuten)
• Lesdoel
• Uitleg tussenklanken  -e en-s. Maak aantekeningen in je schrift tijdens de uitleg (10 minuten)
• Zelfstandig het huiswerk nakijken: opdracht 6 t/m 10 pp. 116-117 OB (5 minuten)

Lesdoel

Aan het eind van deze les...

...kun je de tussen -e en de tussen-s  gebruiken in samenstellingen.

Je schrijft een tussen -s als je een s hoort:

• De tussen-s levert problemen op als het tweede deel van de samenstelling begint met een -s
  
• Om een foute spelwijze te voorkomen, kun je het tweede deel van de samenstelling vervangen voor een znw dat niet met een -s begint.
  
• Hoor je bij de nieuwe samenstelling geen tussen-s, dan schrijf je die bij de andere samenstelling dus ook niet-> dorpsstraat (want :dorpshuis)
  

Je schrijft een  tussen -e als:

• Als het eerste deel iets unieks is -> zonnebril - maneschijn
• Als het eerste deel geen meervoud heeft ->rijstepap
• Als het eerste deel een meervoud op -s en -en heeft->geboortedag

• Als het eerste deel een meervoud op -s heeft->lentekriebels, aspergesoep
• Als het eerste deel een bnw versterkt-> apetrots, pikkedonker

Afsluiting

Lesdoel:

Je kunt de tussen -e en de tussen-s gebruiken in samenstellingen.

Huiswerk nakijken

Opdracht 6 t/m 10 pp. 116-117 OB.

Haal een antwoordblad bij me open k ijk de opdrachten na!

Klaar? Numo

Huiswerk 10/6/24

Lees de theorie op pp. 202-203    HB

Maak opdracht 1 t/m 4 pp. 118-119 OB