23-24 literatuurgeschiedenis Interbellum

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

INTERBELLUM

inter = tussen

bellum = oorlog

Begin twintigste eeuw

Generatie van 1910:

J.C. Bloem

A. Roland Holst

J.J. Slauerhoff 

Thema's sluiten aan bij de Neoromantiek (verlangen, zwerflust en dood)

Soberheid: zij zetten zich af tegen de weelderige poëzie van de Tachtigers

Neoromantiek

Heropleving van de Romantiek, reactie op het naturalisme;

           - beschrijving van ongelukkige, kleine levens;

           - eenzaamheid, zwerflust, onvervulde verlangens, dood en verval

           - escapisme komt weer op: vlucht voor de lelijke, moderne wereld van                   de machines;

Genres:

historische romans;

sciencefiction.

Slauerhoff, Nescio, De Wit, Kopland, Rawie en Belcampo

De maatschappij na WOI

Wederopbouw van Europa na WO I

- Economisch herstel ging overal heel snel, behalve in Duitsland;

- 'Roaring twenties': 

          luxueuze feesten, jazz, dure kleding, veel drank;

          hoopvol richting de toekomst;

          en dan: 1929

De Dapperstraat

Natuur is voor tevredenen of legen.

En dan: wat is natuur nog in dit land?

Een stukje bos, ter grootte van een krant. 

Een heuvel met wat villaatjes ertegen.

Geef mij de grauwe, stedelijke wegen,

De in kaden vastgeklonken waterkant,

De wolken, nooit zo schoon dan als ze, omrand Door zolderramen, langs de lucht bewegen.

Alles is veel voor wie niet veel verwacht. Het leven houdt zijn wonderen verborgen 

Tot het ze, opeens, toont in hun hoge staat.

Dit heb ik bij mijzelve overdacht, 

Verregend, op een miezerige morgen, Domweg gelukkig, in de Dapperstraat.

J.C. Bloem

(Quiet though sad, 1946)

Waarom is de term Interbellum pas na 1940 ontstaan?

Geef in één woord aan hoe je denkt dat de gemoedstoestand van de Europeanen na WO I was.

De maatschappij na WOI

Opbouw spanning in heel Europa

Opkomst van dictatoriale leiders: Lenin en Stalin, Hitler en Mussolini

Alles bij elkaar de voedingsbodem voor de kunsten:

Het modernisme (historische avant-garde)

Literaire stromingen 

Neoromantiek (rondom de eeuwwisseling)

Modernisme: expressionisme en dadaïsme

Auteurs:

-Slauerhoff, Nescio, J.C. Bloem

19e-eeuwse beeldende kunst

Realistisch / impressionistisch 

Gaf de werkelijkheid zo goed mogelijk weer => impressies

Toegankelijk

vroeg 20e-eeuwse 

beeldende kunst

Beeldende kunst moest gevoelens uitdrukken; belangrijker dan de werkelijkheid

D.m.v. kleuren, vormen of afbeeldingen

Verwijst naar zichzelf

Lastig te begrijpen (werd verboden door vele dictatoriale bewinden)

Expressionisme

• Vooral poëzie (veel minder in proza).
• De dichter zelf was het uitgangspunt: zijn gevoelens en ideeën 
•  Op zoek naar de kern, de essentie van dingen: korte, kernachtige regels met werkwoorden en zelfstandige naamwoorden. 
• Weinig tot geen leestekens. 
• Geen vaste strofe-indeling; minder of geen eindrijm. 

Vlam

Schuimende morgen

en mijn vuren lach 

drinkt uit ontzaggelijke schalen

van lucht en aarde

den opalen dag.

Paul van Ostaijen (1921)

Opdracht Interbellum

KEUZE 1

Zoek op internet de bundel "De bezette stad" van Paul van Ostaijen: lees het gedicht Bedreigde stad. 

Zoek nog twee dadaïstische gedichten en neem die over.

Verwoord in ongeveer 300 woorden welke dadaïstische kenmerken je in de drie gedichten aantreft.
 

Opdracht Interbellum

KEUZE 2

Kijk nog eens goed naar de kenmerken van het dadaïsme.

Maak zelf een dadaïstisch gedicht waarin je de drie kenmerken van het dadaïsme verwerkt.