4.1 De pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 2 Pruiken en revoluties

Par. 4.1 De Pruikentijd

In deze paragraaf leer je:

• hoe het ging met de Nederlandse economie
• welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk
• welke nieuwe ideeën ontstonden

Nederland

• Nederland was niet meer het rijkste land van Europa, zoals dit in de Gouden Eeuw het geval was
  
  
• In de steden was het vaak armoedig, daarom bouwden rijke Amsterdammers dure huizen aan de rivieren
  
  
• In Nederland was er geen koning, de adel had weinig macht en de geestelijkheid bestond niet in de protestante kerk
  

Pruiken voor de rijken

• In de 18e eeuw was het in de mode om pruiken te dragen
  
  
• Daarom wordt de 18e eeuw de pruikentijd genoemd
  
  
• Met een pruik konden mannen laten zien hoe rijk of belangrijk ze waren

Standenmaatschappij

De mensen waren verdeeld in drie standen:

1. Geestelijkheid

2. Adel

3. Boeren en burgers

Spotprent

De derde stand draagt de lasten van de geestelijkheid en de adel. De derde betaalt belasting, terwijl de eerste en tweede stand dit niet hoeven doen.

De standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

Eerste stand

Geestelijkheid

Tweede stand

Adel

Derde stand

De rest (handelaren, boeren, arbeiders)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

Bij welke stand horen wij?

1. Geestelijken
2. Edelen
3. Burgers

Bij welke stand hoort koning Willem-Alexander?

1. De geestelijken
2. De edelen
3. De burgers

Standenmaatschappij

De derde stand doet het zware werk, betalen alle belastingen en hebben geen rechten.

De eerste en tweede stand hadden privileges (voorrechten, dingen die zij wel mochten doen en anderen niet).

De derde stand

Bijna de hele bevolking hoorde bij de derde stand

• Rijke boeren
• Handelaren
• Kleine boeren
• Ondernemers
• Artsen
• Ambachtslieden
• Arbeiders
• Bankiers
• Zwervers

Zet bovenstaande titels met de juiste gezichten bij de juiste stand.

De eerste stand

De tweede stand

De derde stand

Boeren

Adel

Geestelijken

Verlichting

In de 18de eeuw gingen mensen nadenken......(het lichtje ging aan)

- wie heeft de macht en waarom?

- bestaat god wel?

- hoe gaan we met elkaar om?

Wetenschap bloeide en deed veel ontdekkingen

Kritiek op de standenmaatschappij

Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk

Daarom moesten er mensenrechten komen

En een rechtstaat

Rechten die voor alle mensen golden, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting

Staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden

Waren de verlichters hier voor of tegen?

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godssdienst

Ongelijkheid

Problemen voor Frankrijk in de jaren 1780

• Geldtekort door oorlogvoering;
• Honger door misoogsten;
• Grote armoede voor het volk;
• Weinig inspraak voor de bourgeoisie

Democratie

• 'De macht van het volk'

___________________________________

Een grondwet met grondrechten 

• Vrijheid van godsdienst
• Vrijheid van meningsuiting

Demos=volk

Kratein = heersen/ beslissen

Democratie = Het volk beslist       

Wat werd er anders?

Wat wilden de 'verlichte' denkers

• Geloof, standen en absolute macht moesten weg!
• Gebruik van verstand, vrijheid en gelijkheid voor iedereen

......dit zorgde voor veel onrust bij alle groepen van de samenleving  

Grondwet

Klassieke grondrechten
Gelijkheidsrecht
Vrijheidsrechten
Politieke rechten

Sociale grondrechten

Welke standen waren er in Frankrijk, en wat was de volgorde?

In Frankrijk kan iemand heel rijk zijn, maar toch niets te vertellen hebben. Hoe kan dat?

Waarom had Nederland geen standenmaatschappij?

Wat is de beste omschrijving van 'De Verlichting'?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen weer zelf na te denken
3. De TL- verlichting werd uitgevonden
4. Huh? Wat is de Verlichting?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen

Beeldmerk

De voorgrond toont de guillotine, het symbool van de Franse Revolutie. De achtergrond toont rijke burgers, leden van een wetenschappelijk genootschap, die naar een natuurkundig experiment kijken: de werking van een elektriseermachine. De witte pruiken waren in de 18e eeuw in de mode bij rijke burgers.

Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen . (Verlichting)

• §4.1 De pruikentijd

De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over – grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap  

(democratische revoluties)

• §4.2 Revolutie in Amerika
• §4.3 Revolutie in Frankrijk
• §4.4 Revolutie in Nederland

Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op –eigentijdse verlichte wijze vorm te geven  

(verlicht absolutisme)

• §4.1 De pruikentijd

Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de – daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme (slavenhandel)

• §2.5 Kolonialisme en slavernij
• §2.6 Afrika en de slavenhandel
• §4.1 De pruikentijd
• §4.6 De afschaffing van de slavernij