4.1 De pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4
Pruiken en revoluties 1700-1800

Deze periode:

PO Verlichting (1x)

Proefwerk hf. 4 in de toetsweek (2x)

4.1 De Pruikentijd

Lesdoelen:

• Je kunt uitleggen hoe het ging met de Nederlandse economie in de 18de eeuw
  
• welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk
• welke nieuwe ideeën ontstonden in de tijd van de Verlichting
  

Nederland

• Nederland was niet meer het rijkste land van Europa, zoals dit in de Gouden Eeuw het geval was
  
  
• In de steden was het vaak armoedig, daarom bouwden rijke Amsterdammers dure huizen aan de rivieren
  
  
• In Nederland was er geen koning, de adel had weinig macht en de geestelijkheid bestond niet in de protestante kerk
  

Pruiken voor de rijken

• In de 18e eeuw was het in de mode om pruiken te dragen
  
  
• Daarom wordt de 18e eeuw de pruikentijd genoemd
  
  
• Met een pruik konden mannen laten zien hoe rijk of belangrijk ze waren

Standenmaatschappij

De mensen waren verdeeld in drie standen:

1. Geestelijkheid

2. Adel

3. Boeren en burgers

De standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

Eerste stand

Geestelijkheid

Tweede stand

Adel

Derde stand

De rest (handelaren, boeren, arbeiders)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

Bij welke stand horen kooplieden?

1. Eerste
2. Tweede
3. Derde

Bij welke stand hoort koning Willem-Alexander?

1. Eerste
2. Tweede
3. Derde

Zet bovenstaande titels met de juiste gezichten bij de juiste stand.

De eerste stand

De tweede stand

De derde stand

Boeren

Adel

Geestelijken

schooltv.nl

Verlichting

In de 18de eeuw gingen mensen anders nadenken
--> (het lichtje ging aan)

• Wie heeft de macht en waarom?
• Hoe gaan we met elkaar om?

• Deze periode wordt de Verlichting genoemd

Kritiek op de standenmaatschappij

Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk

Daarom moesten er mensenrechten komen

En een rechtstaat

Rechten die voor alle mensen golden, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting

Staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden

Waren de verlichters hier voor of tegen?

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godsdienst

Ongelijkheid

Standensamenleving

Problemen in Frankrijk eind 18de eeuw

• Economische problemen door oorlogvoering
• Honger door misoogsten
• Grote armoede voor het volk
• Weinig inspraak voor de bourgeoisie (rijke  burgers)
  

Wat werd er anders?

Wat wilden de 'verlichte' denkers

• Geloof, standen en absolute macht moesten weg!
• Gebruik van verstand, vrijheid en gelijkheid voor iedereen
• --> zorgt voor veel onrust bij alle groepen van de samenleving  
  

In Frankrijk kan iemand heel rijk zijn, maar toch niets te vertellen hebben. Hoe kan dat?

Wat is de beste omschrijving van 'De Verlichting'?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen weer zelf na te denken
3. De wetenschap ontstond
4. De kerk was niet belangrijk meer