9.2 Goed geregeld

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

9.2 Goed geregeld

Lichaam in balans

• verteringsorganen en                longen nemen stoffen op  
  
• hersenen meten                          hoeveelheid stoffen in het      lichaam 
• uitscheidingsorganen              scheiden de stoffen uit

Regelkring

Uitscheiding

• Huid: zout en water
• Nieren: water, zouten,   vitamines en afvalstoffen
• Lever: kleurstoffen, alcohol,   afvalstoffen
• Longen: koolstofdioxide,   water
  

Bloedsuikerspiegel  

= hoeveelheid glucose in het bloed

Regeling van bloedsuikerspiegel

De hormonen insuline en glucagon worden aangemaakt in de alvleesklier

Regeling glucosegehalte

Na de maaltijd

--> te veel glucose in het bloed

Insuline zorgt dat: 

• glucose wordt opgenomen in de   cellen
• glucose verandert in glycogeen
• glycogeen wordt opgeslagen         in de lever en spieren

Na het sporten

--> te weinig glucose in het bloed

Glucagon regelt: 

• glycogeen in de lever en spieren   verandert in glucose
• glucose wordt afgegeven aan het    bloed 

Insuline

Glucagon

Glucose gehalte stijgt

Glucose gehalte daalt

Alvleesklier

Lever

Glycogeen

Glucose

Cellen

Stimuleert afbraak glycogeen

Stimuleert opname glucose

Stimuleert aanmaak glycogeen

Diabetes

Geen diabetes

Type 1:

• weinig insuline

Type 2:

• cellen reageren niet op insuline

biodesk.eu

insuline

glucagon

stimuleert cellen om meer glucose op te nemen

bloedsuikerspiegel stijgt

bloedsuikerspiegel daalt

hoge glucoseconcentratie

lage glucoseconcentratie

Aan de slag

• 9.2 maak opdr. 12 en 13
  

Na het eten wordt glucose omgezet in glycogeen voor opslag in de lever en de spieren, welk hormoon is hierbij betrokken?

1. Insuline
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Glucose

Als je energie nodig hebt wordt glycogeen terug omgezet in glucose, welk hormoon is hierbij betrokken?

1. Insuline
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Glucose

De lever

Leverslagader 

aanvoer zuurstof en voedingsstoffen

Poortader

aanvoer stoffen vanuit de darmen 

Leverader

afvoer voedingsstoffen en afvalstoffen

De lever                                            A

• aminozuren --> eiwitten --> bouwstoffen
• overbodige aminozuren afbreken --> ureum --> bloed -->   nieren --> urine 
• afvalstoffen  --> gal --> darmen --> ontlasting 

De lever                                           B

• oude rode bloedcellen worden afgebroken in de milt 
• hemoglobine --> bilirubine & ijzer --> de lever
• ijzer wordt opgeslagen in de lever
• bilirubine --> gal --> ontlasting 
  

Welke darmen opeenvolgend passeert bilirubine onderweg naar wc?

1

2

3

endeldarm

dikke darm

dunne darm

12-vingerige darm

De lever                                           G

• glucose --> glycogeen --> glucose
• glucose  --> vet --> cholesterol  
• giftige stoffen afbreken (medicijnen, alcohol)

Aan de slag

• 9.2 maak opdr. 15, 16 en 17
  

       De nieren

Nefron

• 1.000.000 per nier 
• filtert uit het bloed:

       - afvalstoffen (ureum)

       - overtollige zouten

       - overtollig water

Bij een nierbekkenontsteking is de wand van een nierbekken ontstoken. Dit kan worden veroorzaakt door bacteriën die via de urinewegen van buiten in het lichaam zijn gekomen. Door welke vier delen zijn deze bacteriën achtereenvolgens gegaan?

Urineleider

Urinebuis

Urineblaas

Nierbekken

Urine kan, op basis van welke activiteiten je doet op een dag, verschillen van kleur. Na welke activiteiten is je urine het meest donker?

1. Als je in de zomer veel zweet
2. Als je snoep hebt gegeten
3. Als je een zware workout hebt gedaan
4. Als je veel water hebt gedronken

Aan de slag

• 9.2 maak opdr. 19 en 20