4hd: poëzieanalyse

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast: Nieuw Nederlands

Deze les

Poëzieanalyse

Lesdoelen

• Je weet wat het verschil is tussen proza en poëzie;
• Je kunt uitleggen wat poëzie is;
• Je kunt verschillende soorten rijm en versvormen herkennen.

Even opfrissen

• Wat is proza?
• Wat is poëzie? 

Poëzie analyseren

• Soms moeilijk te begrijpen, analyse kan helpen 
• = hulpmiddel om het gedicht vervolgens te interpreteren 
• Vergelijkbaar met literaire begrippen bij proza
• Nu: vorm, rijm en vaste vormen
• Volgende lessen: semantische velden, beeldspraak, stijlfiguren en parafraseren

Analyse van de vorm

• Tel het aantal regels (kan betekenis hebben)
• Strofen benoemen op basis van aantal regels 
• Strofe = soort alinea (bevat vaak ook één deelonderwerp)
• Naam afhankelijk van aantal regels

Strofen

• 2 regels: distichon  
• 3 regels: terzine
• 4 regels: kwatrijn
• 5 regels: kwintet
• 6 regels: sextet
• 7 regels: septet
• 8 regels: octaaf

Enjambement

• Tel het aantal regels én het aantal zinnen
• Aantal zinnen vaak niet gelijk aan aantal versregels; 
• Enjambement: zin loopt door op de volgende versregel en wordt afgebroken op een 'grammaticaal onlogische plaats' 

2. Analyse van rijm

• Rijm: herhalen van dezelfde klank
• Rijmschema maken:
  Kijk naar de woorden aan het eind van de versregel die op elkaar rijmen (= eindrijm)
• Elke nieuwe klank krijgt een andere letter

Rijmschema's

• a a a a = slagrijm
• a a b b = gepaard rijm
• a b b a = omarmend rijm
• a b a b = gekruist rijm
• a b c b of a b a c (bijvoorbeeld) = gebroken rijm
• a b c a b c = verspringend rijm

Andere soorten rijm

• Alliteratie: Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan, Heerlijk Helder Heineken, De zoute zee slaakt een diepe zilte zucht
• Assonantie: de kat zat op de mat
• Binnenrijm: Het klinkt en blinkt als zon 
• Middenrijm: Niet aan t begin of aan t eind
                              Maar er middenin rijmt deze zin.

3. Vaste vorm?

Italiaans sonnet

• Veertien regels, vier strofen
• Twee kwatrijnen, twee terzinen 
• Wending (bijv. tegenstelling, omslag in gevoel, etc.)

Engels sonnet

• Drie kwatrijnen, één distichon
• Pointe, i.p.v. wending (soort conclusie)

Aan de slag

• Maak opdracht 1 bij het beeldgedicht, blz. 207 
• In tweetallen
• +- 5 minuten
• Daarna klassikaal bespreken

Even checken

• Wat is het verschil tussen proza en poëzie?
• 'Ik zou willen dat de wind ging liggen.'
  Welk soort rijm? 
  
• Uit welke strofen bestaat een Italiaans sonnet?

Vooruitblik

• Vrijdag 29 november: toets proza & poëzie
  - NN H6.1 en 6.2 (blz. 172 - 215)
  *dus alle subparagrafen
  - NN 6.1 Literatuur uit het 5H-boek
• Toetsweek 2: spelling & formuleren, toetsstof: zie Classroom