Verlichting: theorie en praktijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H4: Verlichting en Revolutie

4.1 Lodewijk XIV, een absoluut heerser

Hoe bestuurde Lodewijk XIV Frankrijk?

Welke uitspraak past bij het absolutisme?

1. Samen zullen wij overwinnen.
2. De staat, dat ben ik.

In de Verlichting staat de 'ratio' centraal. Wat betekent ratio?

1. de natuur
2. het absolutisme
3. droit divin
4. het menselijk verstand

Minister van Financiën Colbert wilde met Frankrijk twee dingen bereiken: 

1. de Fransen moesten meer geld verdienen. 

2. het innen van belastingen moesten beter gaan. 

 

Colbert nodigde wetenschappers uit om Frankrijk beter te maken. 

Op de afbeelding hiernaast zien jullie Colbert(minister van finaniciën in Frankrijk onder Lodewijk XIV) die de leden van de Koninklijke Academie van Wetenschappen presenteert aan Lodewijk XIV in 1667. 

Eén wet, één geloof, één vorst

• 1685 Edict van Nantes. De Franse protestanten kregen hiermee in 1598 vrijheid van geloof, hadden eigen versterkte steden, scholen en kerken
• Gevolgen: protestanten mochten beroepen niet meer doen, kregen soldaten in huis die huizen vernielden en plunderden. Bekeren of vluchtten naar buitenland enige optie Hugenoten (Franse protestant)

Van oorlog naar oorlog

• Lodewijk XIV voert preventieve oorlogen om grenzen te verstevigen
• Gevolg: ruzie met iedereen


• Oorlogen met de Republiek kost Frankrijk vermogen --> financiële problemen 
• Bijna bankroet 

4.2 Verlichting: theorie en praktijk

Welke kritiek hadden de Verlichtingsfilosofen op de absolute heersers en welke ideeën hadden zij over politiek en bestuur?

Rede (ratio) steeds belangrijker

• Zoals men bij de wetenschappelijke revolutie zelf ging onderzoeken, zo ging men in de 18e eeuw over maatschappelijke dingen rationeel denken. (Rationeel = met je verstand)
  
  
• Door zelf na denken i.p.v. aan te nemen wat de overheid of kerk zegt konden mensen bijgeloof overwinnen. Het is alsof de mensen voortaan alles veel helderder kunnen zien, daarom wordt deze periode ook wel de Verlichting genoemd

Verschillende verlichte denkers

John Locke: Mens bij geboorte gelijk, maar niet iedereen kan tegelijk regeren. Macht was daarom aan de koning gegeven, behalve als wetten slecht zijn en belang volk schaden

Rousseau: Geen koning nodig. Alle macht ligt bij het volk (sociaal contract).

Voltaire: (Verlicht) absoluut vorst is nodig om het domme volk te regeren.

Montesquieu: Trias Politica

Verspreiding van de Verlichting met behulp van brieven, boeken, encyclopedie en salons.

https:

Waarom wil Klaver het vertrouwen in kabinet opzeggen en een motie van wantrouwen indienen?

Van welke bevoegdheid maakt Klaver gebruik?

Welk 'grondbeginsel van de rechtsstaat' heeft Rutte III geschonden?

Zou Montesquieu het met Klaver eens zijn geweest?