5VWO-Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De Verlichting

Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)

0

Verlichting

Voltaire (1694-1778)

Kritiek op geloof
* 'aardbeving van Lissabon was géén straf van God'

* dingen niet zomaar aannemen, omdat de kerk het zegt

* logisch redeneren om zaken te verklaren

Verlichtingsideeën

- verstand en rede gebruiken (rationalisme en empirisme)

- strijden tegen misbruik van kerk en staat:

* tegen absolutisme (voor volkssoevereiniteit)

* voor religieuze tolerantie

* tegen standensamenleving

> verschil tussen gematigde en radicale stromingen

Verlichtingsfilosofen

- Benedictus de Spinoza (1632-1677)

- John Locke (1632-1704)

- Charles de Montesquieu (1689-1755)

- Voltaire (1694-1778)

- Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)

- Immanuel Kant (1724-1804)

Verlicht absolutisme

absolute vorsten lagen onder vuur door Verlichting

mogelijke reacties:

- censuur/onderdrukking

- verlicht absolutisme

Verlicht absolutisme

'een bestuursvorm waarin een absoluut vorst het algemeen belang op een rationele manier zegt te dienen'

Verlichte  vorsten

- Frederik de Grote (Pruisen)

- Catharina de Grote (Rusland)

- Jozef II (Oostenrijk)

Verlichtingsfilosofen

- Benedictus de Spinoza (1632-1677): God niet zien als persoon, maar alleen natuurlijke processen als goddelijk zien

- John Locke (1632-1704): mensen hebben natuurlijke rechten; regering regeert op basis van sociaal contract

- Charles de Montesquieu (1689-1755): Trias Politica

- Voltaire (1694-1778): geloof is dogmatisch; zoeken naar logische rederingen

- Jean-Jacques Rousseau (1712-1778): volkssoevereiniteit

- Immanuel Kant (1724-1804): 'durf te denken' (rationalisme en empirisme samenbrengen)